Transformatie BosBuren: twee oude loodsen veranderen in een bruisende community

In Nederland staan duizenden gebouwen leeg, van verlaten kantoorpanden tot oude kazernes en fabrieksloodsen. Tegelijkertijd kampen we met een groot woningtekort. De oplossing lijkt voor de hand te liggen: de transformatie van bestaande bouw. Maar dat blijkt in de praktijk vaak lastiger dan gedacht. Architect Sanne Oomen lukte het wel. Zij transformeerde twee oude loodsen in een bruisende community van 14 woningen, waar ze zelf ook gaat wonen. 

Foto’s Marie van der Heijden

Architect Sanne Oomen liet zich daar niet door ontmoedigen. Op het voormalige defensieterrein Crailo, tussen Bussum, Hilversum en Laren, nam ze het heft in eigen hand, samen met dertien andere huishoudens. Wat ooit twee grauwe garageloodsen waren, is eind dit jaar uitgegroeid tot een volledige wooncommunity: BosBuren.

Droom wordt werkelijkheid

Al tijdens haar studie wist Sanne dat ze zich wilde richten op hergebruik en transformatie van bestaande bouw. “Dat was toen nog een niche”, vertelt ze. “Duurzaamheid en circulair bouwen speelden nauwelijks een rol in de opleiding Architectuur. Maar ik geloofde er heilig in dat dit de toekomst was. Er is al zoveel moois in de wereld. Waarom zouden we slopen als er al muren, funderingen en materialen staan? Zulke plekken wil ik nieuw leven inblazen.”

Die overtuiging bracht haar jaren later naar Crailo. De gemeenten Hilversum, Laren en Gooise Meren besloten dit voormalige kazerneterrein te ontwikkelen tot Buurtschap Crailo: een groene, autoluwe wijk met bijna zeshonderd woningen en een paar hectare bedrijvigheid. Binnen dat plan kwam ruimte voor collectief-particulier opdrachtgeverschap (CPO). Dat houdt in dat bewoners samen opdrachtgever zijn, zonder projectontwikkelaar.

Voor Sanne was dit dé kans. Niet alleen als architect, maar ook als toekomstige bewoner. “Ik wilde al langer samenwonen met anderen. Toen ik ontdekte wat hier mogelijk was, wist ik meteen: dit is het.”

Triodos hypotheken: duurzaam wonen voor iedereen
Sanne sloot haar hypotheek af bij Triodos Bank. Ben jij ook geïnteresseerd in een CPO project of zoek je een volgend huis? Dat is een beslissing met veel impact, voor jezelf en je omgeving. Daarom helpt Triodos Bank je met een hypotheek, zodat je jouw droomhuis kunt financieren. Bij Triodos Bank is veel mogelijk. De bank financiert bijvoorbeeld ook andere woonvormen, zoals waterwoningen en zelfbouw. En Triodos Bank stimuleert verduurzaming bij de bouw en verbouw van je woning. Ontdek wat de bank voor jou kan betekenen in een vrijblijvend gesprek.
Naar Triodos hypotheken.

De start: pionieren met CPO

Een CPO-project klinkt ideaal, maar vraagt ook om geduld en lef. Alles moet vooraf gefinancierd worden, van de eerste schetsen en vergunningen tot de aankoop van de grond. Pas daarna is een hypotheek mogelijk. Voor veel mensen die graag zo zouden willen wonen, is dat te risicovol. Daardoor ontstaat er al vroeg een natuurlijke selectie. Zo ook bij BosBuren.

“Uiteindelijk bleven we over met een groep die er écht voor ging”, zegt Sanne. “Gezinnen, ouderen, alleenstaanden en ondernemers. Het was belangrijk dat er een mix ontstond.” Er kwam een vereniging die formeel als opdrachtgever fungeerde. Dat was de eerste stap om de twee oude garageloodsen een nieuw leven te geven.

Bouwen, vallen en opstaan

De bouwplanning was ambitieus: binnen vijftien maanden moest het casco van de veertien woningen klaar zijn. Dat lukt bijna – maar niet zonder hobbels onderweg.

Zo bleken de oude kazernes door de gemeente te zijn aangemerkt als ‘vleermuishotel’. In de gevels konden vleermuizen overwinteren, waardoor er een halfjaar lang niet gewerkt mocht worden. “Dat hadden ze ons ‘vergeten’ te vertellen”, zegt Sanne. Ook beschadigde een onderaannemer het dak, wat tot lekkages leidde, en bij geluidsmetingen bleken sommige wanden extra aandacht nodig te hebben.

“Dat waren stressmomenten. Maar de aannemer loste veel op en in de groep bleef de sfeer positief. Niemand is afgehaakt. Dat zegt veel over de saamhorigheid.”

Die positieve houding hielp het bouwproces. Financieel staat het project er ook goed voor. Door slim om te gaan met onvoorziene kosten bleef het budget overeind – bewoners krijgen zelfs een deel terug. “We hebben alles heel zakelijk georganiseerd”, legt Sanne uit. “Je kunt zo’n project niet alleen op idealisme doen. Regels vastleggen, afspraken maken en tegelijk flexibel blijven: dat is de sleutel.”

Ook de aannemer – Bouwbedrijf Van Ree uit Ede – had het af en toe lastig. “Het was soms een enorme puzzel”, vertelt Sanne. De veertien woningen zijn verdeeld over de twee loodsen. “Geen standaardrijtjes, maar woningen in alle soorten en maten, verdeeld over drie woonlagen. Zelfs huizen met hetzelfde vloeroppervlak zijn totaal verschillend. Iedereen mocht zijn eigen keuzes maken. Dat maakt het eindresultaat prachtig, maar het proces ingewikkeld. Van Ree heeft het fantastisch gedaan.”

Samen bouwen, samen leven

De eerste gezinnen hebben inmiddels hun intrek genomen in BosBuren. De jongste bewoner is net één jaar, de oudste bijna zeventig. De laatste twee woningen worden in november 2025 opgeleverd. Iedereen kiest zijn eigen tempo. “Sommigen wachten tot alles spic en span is, anderen trekken er al in tijdens de afbouw”, vertelt Sanne. “Zelf verhuis ik voor de kerst. Klaar of niet – we gaan ervoor!”

“Wat me vooral opvalt, is de saamhorigheid. We hebben met ons allen een appgroep waarin bewoners elkaar helpen met alles. Kinderen lopen zonder gedoe bij elkaar naar binnen en de eerste bewoners zaten al lekker samen buiten bij een vuurtje. Het voelt nu al als een community.”

De gemeenschappelijke ruimte moet nog verder worden ingericht, maar de contouren zijn er al: een keuken, een logeerkamer, een berging voor gereedschap en een gedeelde tuin. “Dat groeit mee met de bewoners”, legt Sanne uit. “Eerst maakt iedereen zijn eigen woning af. Daarna bouwen we verder aan het samenleven.”

Duurzaam tot in de vezels

BosBuren is niet alleen sociaal, maar ook radicaal duurzaam. Alle woningen zijn nul-op-de-meter: uitgerust met warmtepompen, driedubbel glas en lagetemperatuurvloerverwarming. Regenwater spoelt de wc’s door en draait mee in de wasmachines. Voor de bouw is heel veel materiaal hergebruikt. Nieuw materiaal was zo veel mogelijk biobased en circulair.

De daken liggen vol zonnepanelen, die straks direct worden gekoppeld aan het nog op te starten smart grid van de wijk. Hiervoor richten ze zelf een energiecoöperatie op. Daarnaast komt er een deelautoconcept.  “We hebben zelf een niet-commerciële partij gezocht die bij ons past”, zegt Sanne. “Zo bepalen we wat er in de wijk nodig is, van een elektrische deelbakfiets tot busje”.

Ook de omgeving verandert. Waar altijd ooit hekken stonden en militairen patrouilleerden, is het terrein nu toegankelijk. Een nieuw fiets- en wandelpad verbindt de wijk met de Bussumerheide. “Dat is echt heerlijk.”

Groter plaatje: Buurtschap Crailo

BosBuren maakt deel uit van een veel grotere gebiedsontwikkeling: Buurtschap Crailo. In de komende tien jaar verrijzen hier bijna zeshonderd woningen, verdeeld over drie zones: het Kazernekwartier, de Kolonel Palm Kazerne en het Laren-deel met onder andere villa’s.

BosBuren loopt voorop. “Wij zijn een van de eerste bewoners. De pioniers”, zegt Sanne. “Dat betekent dat we soms letterlijk in een bouwplaats wonen. Zandvlakten, aannemers die af en aan rijden, kinderen die spelen tussen de bouwhekken. Het is een bijzondere mix – maar ook een unieke ervaring. Je ziet een wijk groeien terwijl je er zelf al woont.”

Ze glimlacht: “Het mooiste vind ik hoe iedereen zijn eigen draai geeft aan zijn huis, maar dat er tóch een eenheid is. Een gevoel van: dit doen we samen. Dat was mijn droom. En nu staat het er gewoon. Als ik er straks woon, neem ik echt even vrij. Gewoon om het te laten landen.”

Tips van Sanne

• Organiseer het zakelijk: ook al doe je het met vrienden of familie, leg alles vast.
• Realiseer je dat je een lange adem nodig hebt: een CPO-project kost tijd en energie, maar je krijgt er veel voor terug.
• Bouw een community, geen huizen: met gemeenschappelijke ruimtes en gedeelde waarden wordt wonen goedkoper én leuker.
• Durf duurzaam te kiezen: wat je investeert in energiezuinigheid, krijg je later terug.
• Houd vertrouwen: hobbels komen er altijd, maar samen kom je er doorheen.