Op de elektrische fiets naar het werk, CO2-neutraal, dus heel milieuvriendelijk – toch? Niet helemaal, want alhoewel elektrische (bak)fietsen in principe duurzame vervoermiddelen zijn, hebben ze wel degelijk een milieu-impact. Bovendien hangt het er maar net vanaf welk vervoermiddel je ervoor laat staan. Als je de scooter of auto hiervoor laat staan, is de e-bike een groenere keuze. Let dan wel op de juiste accu en een lange levensduur.
De milieubelasting van de elektrische fiets
Een elektrische fiets, en dus ook een bakfietsvariant, werkt in principe hetzelfde als een gewone fiets. Het grote verschil is dat een deel van de spierkracht van je benen wordt vervangen door een elektromotor, die wordt aangedreven door een accu. De impact van een e-bike op het milieu is vooral afhankelijk van de levensduur, gebruikte materialen en de productie van de accu en de elektromotor. De winning van zeldzame grondstoffen zoals lithium, kobalt en nikkel zorgt voor CO2-uitstoot en vraagt om veel energie.
Accu: kies voor een lithium-ionbatterij die past bij je gebruik
De gemiddelde accu van een e-bike gaat drie tot vijf jaar mee, afhankelijk van het gebruik. Na deze periode kan de capaciteit al flink afnemen. Dit betekent dat na verloop van tijd de accu vervangen moet worden, wat de ecologische voetafdruk van een elektrische fiets vergroot. Je kunt het beste kiezen voor een lithium-ionbatterij. Deze staat bekend om zijn hogere energiedichtheid en langere levensduur dan oudere accu’s. Hoewel deze moderne batterijen een verbetering zijn ten opzichte van bijvoorbeeld loodzuuraccu’s, blijft de productie van batterijen milieubelastend.
Ook is het belangrijk dat de accucapaciteit past bij je gebruik. Met een grotere accu kun je veel langer doen en hoef je minder vaak te laden. Maar ze zijn wel duurder en hebben voor de productie meer grondstoffen nodig. Omdat een kleinere accu minder batterijcellen heeft, scheelt dit grondstoffen en CO2-uitstoot.
Energieverbruik: de e-bike is het zuinigste elektrische vervoermiddel
Als je kijkt naar stroomverbruik, is de elektrische (bak)fiets het meest zuinig in vergelijking met andere elektrische voertuigen zoals scooters of auto’s. Een e-bike verbruikt doorgaans tussen de 0,5 en 1 kWh per 100 kilometer. Een schril contrast met elektrische scooters, die drie tot vijf keer zoveel energie verbruiken. Elektrische auto’s hebben zelfs tientallen keren meer stroom nodig voor hetzelfde ritje. Bovendien laad je een elektrische fiets meestal thuis op. Dit is extra duurzaam in combinatie met 100% groene stroom of bijvoorbeeld met eigen zonnepanelen.
Levensduur: hoe langer, hoe duurzamer
Hoe langer je met je elektrische (bak)fiets en de accu doet, hoe beter dit is voor het milieu. Een old-skool fiets kan makkelijk 20 tot 25 jaar meegaan, terwijl e-bikes sneller kapot gaan door complexere onderdelen, zoals de motor en de accu. Gelukkig gaan lithium-ion batterijen een stuk langer mee dan hun voorgangers, vooral als je er goed voor zorgt. Toch zegt de Fietsersbond dat de gemiddelde accu van een e-bike minder goed werkt wanneer ze zo’n 500 oplaadbeurten hebben gehad.
Volgens de Consumentenbond doen we gemiddeld nog niet eens zes jaar met een elektrische fiets. Dit komt voornamelijk door de snelle (technologische) vooruitgang in de e-bike-industrie, waardoor mensen sneller overstappen naar nieuwere modellen. Wanneer je bijvoorbeeld op zoek bent naar een goedkope elektrische bakfiets, zou je ook een tweedehands exemplaar kunnen overwegen. Een nieuwe eigenaar voor gebruikte modellen verlengt de totale levensduur en is dus milieuvriendelijker.
Welk vervoermiddel vervangt de elektrische fiets?
Om echt te kunnen bepalen hoe groen de elektrische fiets is, moeten we verder kijken dan alleen de milieu-impact zelf. De belangrijkste vraag is dus eigenlijk: welk vervoermiddel laat je staan voor de elektrische fiets?
Uit onderzoek van de TU Delft1 blijkt dat vooral de ritjes op de gewone fiets worden overgenomen door de gestekkerde variant. OV- of autoritten worden veel minder snel vervangen dan eerder werd gedacht en gehoopt. Voor veel mensen is het gewoon makkelijker en sneller om langere afstanden af te leggen, zonder al te veel inspanning. En aangezien de ouderwetse fiets nog de meest milieuvriendelijke optie blijft, is in dit opzicht de komst van de elektrische fiets niet bepaald duurzamer.
Elektrische bakfietsen: een betere optie?
Over het algemeen wordt een elektrische bakfiets eerder gebruikt voor het vervangen van ritjes die je normaal met de auto doet. Dit komt vooral door de extra ruimte en de bijkomende mogelijkheden ten opzichte van een gewone (elektrische) fiets. Denk bijvoorbeeld aan het naar school brengen van de kinderen, boodschappen doen of met je hond naar het bos rijden. Ook is de elektrische bakfiets een mooi alternatief voor ondernemers die vaak in de drukke binnenstad moeten zijn. Niet alleen bespaart het CO2-uitstoot ten opzichte van een auto of busje; je kunt je sneller manoeuvreren tussen het drukke verkeer, maakt minder lawaai en je hoeft niet meer te zoeken naar parkeerplek.
Kortom: Wil je echt groen reizen? Pak dan de gewone fiets of gebruik je benenwagen. Kies vanuit milieu-oogpunt alleen voor de elektrische fiets als vervanging voor ritjes met de auto, scooter of openbaar vervoer.
- https://www.researchgate.net/publication/351468546_E-bike_user_groups_and_substitution_effects_evidence_from_longitudinal_travel_data_in_the_Netherlands ↩︎
