De luchtvaart is vervuilend, dus weg met de vliegvakantie?

Gebruik jij de koude wintermaanden ook om alvast vooruit te kijken naar een zonnige vliegvakantie in de zomer? Dan is het misschien goed om het eerst even over de luchtvaart te hebben. Steeds meer komt het vliegen als vervuiler in een kwaad daglicht te staan. Denk maar eens aan de protesten rond de uitbreiding van Lelystad Airport. Of aan de schadelijke invloed van vliegverkeer op vogels.

Nog alarmerender was een bericht van de TU Delft. Promovendus Paul Peeters becijferde dat, wanneer de groei van de luchtvaartbranche blijft toenemen, de wereldbevolking in 2100 negen keer zoveel vliegtuigkilometers maakt als in 2015. Dat is funest voor de Parijse klimaatdoelen. Moeten we deze zomer dus maar eens met de trein naar Spanje? Het is de hoogste tijd om eens onder de loep te nemen hoe vervuilend dat vliegen nu precies is.

Groeiend aandeel

In het proefschrift van Peeters staat dat op dit moment vijf procent van alle CO2-emissies toe te schrijven is aan toerisme. De helft van die vijf procent is op zijn beurt weer veroorzaakt door luchtverkeer. Maar dat aandeel, zo schrijft Peeters, zal snel gaan stijgen. Dat komt niet alleen omdat steeds meer mensen steeds vaker gaan vliegen – ook de gemiddelde afstand per vlucht neemt toe.
In Nederland lijkt het aandeel van het luchtverkeer mee te vallen. Volgens het CBS werd in Nederland in 2016 zo’n 187 miljoen ton aan CO2 uitgestoten. Daarvan wordt 760 duizend ton toegeschreven aan de transport van mensen en goederen door vliegtuigen: niet meer dan 0,4 procent.
Toch is enige zorg wel op zijn plaats. De uitstoot van de luchtvaart is weliswaar klein, maar over de jaren heen enorm gestegen: van 320 duizend ton in 1990 naar 760 duizend ton in 2016. Relatief gezien is dat een stijging van 0,19 procent in 1990 naar 0,39 procent in 2016. Een relatieve verdubbeling dus. Waar de uitstoot van CO2 op alle terreinen stukje bij beetje wordt teruggeschroefd, neemt die van de luchtvaartbranche juist een enorme vlucht.

Met de auto naar Nice

Hoe houd je zelf zicht op de uitstoot van je vakantie? Op websites als greenseat.nl is eenvoudig uit te rekenen hoeveel CO2 door jouw vliegreis wordt uitgestoten. Een enkeltje Amsterdam-Frankfurt kost 0,06 ton CO2, een vlucht naar Bangkok maar liefst 1,04 ton. Ter vergelijking: het aanleggen van vloerisolatie in je woning bespaart op jaarbasis 0,60 ton CO2-uitstoot – minder dus dan een vlucht naar Thailand. Kleine kanttekening: hierbij gaat het om uitstoot in alleen CO2. Voor het volledige plaatje zou je ook andere broeikasgassen als methaan mee moeten nemen in de berekening.
Op de website van Milieu Centraal staat een handig rekenoverzicht, waarin ook andere broeikasgassen aan de hand van CO2-equivalenten zijn meegenomen. Wie met twee personen met het vliegtuig de zon opzoekt in Nice veroorzaakt 1120 kilo broeikasuitstoot. Met de auto is dat 640 kilo, en met de trein 150 kilo. De verschillen hangen wel af van de situatie. Met vier personen verdubbelt de uitstoot voor het vliegtuig, terwijl die voor de auto nauwelijks stijgt. Anderzijds stijgt de uitstoot voor de auto met een camper sterk, en hangt een en ander natuurlijk ook af van de zuinigheid van je auto. Wat wel in ieder rekenvoorbeeld terugkomt, is dat de trein qua uitstoot het meest duurzame vervoersmiddel is.

Klimaatcompensatie

Wat nu als je voor een verre reis niet anders kunt dan met het vliegtuig reizen? Veel mensen kiezen voor klimaatcompensatie: je uitstoot ‘goedmaken’ door extra te betalen voor investeringen in groene projecten. Bij het eerder genoemde Greenseat betaal je voor iedere vliegkilometer een bedrag dat in duurzame energie in ontwikkelingslanden wordt geïnvesteerd. Ook veel vliegmaatschappijen bieden al zelf mogelijkheden aan om je uitstoot te compenseren. Of deze compensatie de heilige graal is moet blijken. Wél staat vast dat de bewustwording van de vervuiling door vliegen toeneemt, en dat is sowieso winst.
Lees ook: Vliegen op gras en Duurzaam reizen met de trein