Bierbrandstof is geinig. Is het ook nuttig?

(door Mickey Steijaert)

Bier en autorijden vormen normaal gesproken een hele slechte combinatie. Britse onderzoekers aan de Universiteit van Bristol zien dat echter anders. Zij hebben namelijk een manier gevonden om bier om te zetten in biobrandstof. Hun ontdekking is gepubliceerd in het wetenschappelijke vakblad Catalysis Science & Technology en is dus alles behalve een studentengrap. Het opvallende nieuwtje werd de afgelopen weken door media wereldwijd opgepikt. Bierbrandstof is zonder twijfel een opvallende en grappige vondst, maar hebben we er ook echt iets aan?

Biobrandstof staat ter discussie

Die vraag is heel relevant nu biobrandstoffen flink ter discussie staan. Pasgeleden nog stuurden 174 Nederlandse wetenschappers een open brief naar Minister van Klimaat Eric Wiebes. Biobrandstoffen zouden juist veel slechter voor het klimaat zijn dan reguliere brandstoffen. Biodiesel uit voedsel stoot bijvoorbeeld naar schatting twee keer zoveel CO₂ uit als fossiele diesel. Voor diesel uit palmolie is dat zelfs drie keer zoveel. Voor de productie van palmolie worden namelijk hele stukken tropische natuur ontgonnen – stukken regenwoud waarin enorme hoeveelheden broeikasgas in natuurlijke vorm zijn opgeslagen.

Een ander moeilijk punt is dat het volgens sommigen onethisch is om in een wereld waarin één op de negen mensen niet genoeg te eten heeft voedselbronnen om te zetten in brandstof. Milieudefensie en Greenpeace steunen om deze redenen het gebruik van biobrandstoffen niet.

Brandstof van bier

Waarom zou je dan bier willen omzetten in biobrandstof? Ik vraag het Harry Bitter, hoogleraar bio-based chemie en technologie aan de Wageningen Universiteit. “Het is een beetje een raar verhaal”, vertelt hij aan de telefoon. “Want waarom zou je eerst bier maken en dat dan in brandstof omzetten, in plaats van direct brandstof te maken?”

We concluderen: de onderzoekers uit Bristol zullen bier hebben gebruikt om (met succes) aandacht te trekken voor hun ontdekking. Niet eens onterecht, want hun vondst is best interessant. Bitter: “Het is niet zo moeilijk om bio-ethanol te maken, alleen is die stof geen ideaal verbrandingsproduct. Deze onderzoekers hebben het echter voor elkaar gekregen om de ethanol, die van nature in bier zit, om te zetten in isobutanol, een veel betere brandstof.”

Best knap gedaan

Die ontdekking, vindt Bitter, is scheikundig gezien best knap. Bio-ethanol wordt, net als bier, ‘gebrouwen’ uit een oplossing van biomassa en gist in water. Door de grote hoeveelheid water zijn scheikundige reacties waarbij water vrijkomt moeilijk in gang te zetten. De omzetting van ethanol naar butanol is precies zo’n reactie waarbij veel water ontstaat. “Toch zijn deze onderzoekers daar redelijk in geslaagd”, zegt Bitter. “Al hebben ze een klein beetje vals gespeeld door nog wat extra stoffen aan het brouwsel toe te voegen.”

Biobrandstof op lokaal niveau

Maar de belangrijkste vraag is daarmee niet beantwoord: wat hebben we eraan om biobrandstof te maken als het zoveel CO₂ kost? Het ligt er maar net aan waar je het toepast, denkt Bitter. “Die 88 miljoen vaten aan olie die we nu per dag verbruiken, ga je niet vervangen met biobrandstof”, zegt hij. “Maar op lokaal niveau kan het nuttig zijn. Stel: je hebt een kokosnotenplantage. De kokosmelk kun je verkopen, maar wat doe je met de schillen? Daar kun je chemicaliën of brandstof uit halen. Je zou bij wijze van spreken een dorp op de schillen van de plaatselijke kokosnotenplantage kunnen laten rijden.” Op deze manier is verspilling op lokaal niveau wellicht tegen te gaan.

Wat Bitter maar wil zeggen: er is van alles mogelijk. “We zijn de mogelijkheden van biobrandstoffen aan het afwegen. De ontdekking van deze Britse onderzoekers geeft ons weer meer informatie om te kijken of en hoe we biobrandstof kunnen inzetten.”