Wonderlijk wonen in een ecologische wijk (deel 2)

Een tijdje geleden spraken we Carla de Jonge uit de wijk EVA-Lanxmeer in Culemborg. Deze ecologische wijk wordt gedeeld door ruim 300 huishoudens die wonen combineren met werken, recreëren, drinkwater winning, voedsel produceren en naar school gaan. Verder timmeren ze aan de ontwikkeling van een stadsboerderij, een gemeenschappelijke tuin en openbaar groen. Tot slot wekken ze duurzame energie op, delen ze materialen en auto’s en beschrijven ze de sfeer in de wijk als een soort camping gevoel. Dit klonk ons zo goed in de oren dat we nog wel iemand uit deze wijk wilden spreken. Gerwin Verschuur vertelde ons enthousiast over zijn wijk, het EVA-concept en gaf tips voor mensen die een woonproject willen starten.

Wat is jouw achtergrond?

Ik heb Internationale Betrekkingen gestudeerd aan de Universiteit van Amsterdam. Daarna heb ik een postdoctorale studie co-creatie gedaan. Ik ben werkzaam op het gebied van maatschappelijke vernieuwing, als sociaal ondernemer en gemeenschapsvormer.

Je woont op een bijzondere plek, wil je daar iets meer over vertellen?

Ik woon in een wijk die innovatief is op sociaal, ecologisch en economisch gebied: EVA- Lanxmeer. Een internationaal aansprekend voorbeeld. Een maatschappelijk laboratorium, een voorbeeld van de toepassing van permacultuur in de stedelijke gebiedsontwikkeling, en een interessante voorbeelden van sociaal ondernemerschap op wijkniveau (Terra Bella, Boerderij Caetshage en Energiebedrijf Thermo Bello).

Hoe ben je op het idee gekomen om in een ecologische wijk te gaan wonen?

Mijn vorige werk ging verhuizen van Utrecht naar Culemborg, en wel in de wijk EVA-Lanxmeer. We hebben ons toen georiënteerd om ook in de wijk te gaan wonen en dat lukte. In de basis zijn we aangetrokken op de onderliggende waarden, op het concept en op de eerste resultaten van de wijk die begin 2003 al zichtbaar waren.

Wat is het concept van de wijk?

De uitgangspunten voor het EVA Concept zijn in het kort:

• inventarisatie van de ‘Genius Loci’: de bestaande kwaliteiten van de plek die bewaard moeten blijven en/of versterkt kunnen worden
• het zoveel mogelijk sluiten van stof- en energiekringlopen en het zichtbaar maken van -natuurlijke kringlopen
• locale en biologische voedselproductie terugbrengen in de belevingswereld van jong en oud
• optimale verbinding van landschappelijke elementen en architectuur
• optimale inbedding van duurzame waterhuishouding en duurzame energievoorziening in het stedenbouwkundig plan

Hoe hebben jullie het voor elkaar gekregen om samen een eigen wijk te bouwen?

Omdat het “Samen” heel groot en sterk was. Het begon met Stichting EVA die een mooi EVA concept had ontwikkeld. De gemeente was gelukkig enthousiast over dat concept. Zij wilden een stuk grond ontwikkelen en durfden met ons het risico te nemen om het concept in de praktijk te brengen. Er is een projectteam samengesteld van professionals. Zo kon Stichting EVA samen met de gemeente de vormgeving van het ontwikkelproces naar een stedenbouwkundig plan brengen.

Hoe zou je de sfeer in de wijk omschrijven?

Uiterlijk: natuurlijk, groen, soms een camping gevoel.
Sociaal: relatief veel cohesie, mensen kennen elkaar en groeten elkaar, vooral op het niveau van de hoven. Maar ook rond de basisschool het praathuis, de stadsboerderij en activiteiten van Terra Bella.
Politiek: redelijk actief, als het nodig is zelfs activistisch of militant.

Welke rol speelt duurzaamheid in jouw woning?

Onze woning is gebouwd door Renz Peijnenborg, jarenlang voorzitter van de VIBA, de vereniging van Bio-Logische architectuur. Duurzaamheidsprincipes zijn relatief ver doorgevoerd, niet alleen qua ecologie maar ook qua persoonlijk welzijn. (binnenklimaat)

Steeds meer mensen willen groener, duurzamer en kleiner leven. Waar komt die behoefte vandaan volgens jou?

Door een verschuiving in waarden, die te maken hebben met de negatieve consequenties van het dominante wereldbeeld en de systemen (die ons gedrag individueel en collectief sturen) die daaruit zijn voortgekomen op mensen, aarde en waarde. Mensen zetten zich niet alleen af tegen de negatieve consequenties, maar steken een tandje dieper in. Ze gaan zichzelf fundamentele vragen stellen en komen daarbij op nieuwe waarden en nieuwe overtuigingen uit. Van daaruit gaan ze hun gedrag aanpassen zodat die in overeenstemming is met hun waarden.

Wat voor tips zou je mensen geven die ook een soortgelijk woonproject willen starten?

• vind medestanders
• vind gezamenlijke grond en een gedeelde droom. Schrijf dat op en deel het via social media
• zoek een locatie, en onderzoek de kwaliteiten van de locatie in relatie tot de droom
• als het enthousiasme blijft, ga dan zorgen voor geld en commitment van de betrokkenen. Zo kan je het proces doorzetten
• een gezamenlijke bankrekening betekent vaak ook een rechtsvorm en een bestuur met een taakverdeling
• ga op zoek naar partners om de droom te realiseren, en maak daar werkbare afspraken mee
• richt een proces in om de droom te concretiseren, dat iteratief is, maar waarbij de verantwoordelijkheden goed belegd blijven zodat niet iedereen over alles mee hoeft te beslissen
• zorg wel dat iedereen een taak heeft en daarop ook op aanspreekbaar is, zodat het project als geheel wel door iedereen gedragen blijft
• richt mijlpalen, zodat je de focus van de groep vast kunt houden op die mijlpalen, en als die zijn bereikt vier het dan
• besteed voldoende aandacht aan mismatches, zonder daarbij de focus te verliezen, er gaan in het proces mensen afvallen, dat hoort er gewoon bij, maar verzorg ook het afscheid van mensen met wie je hebt gewerkt, want iedereen heeft een bijdrage geleverd. Eer die bijdrage.
• wissel inspanning en ontspanning af, de boog kan niet altijd gespannen staan. Bouw tijd in voor reflectie en bezinning, voor de check op de droom en de drijfveren die er zijn om die te realiseren.

Heb je nog woonwensen voor de toekomst?

Een mooie nieuwe bestemming voor de watertoren en het pomphuis.
Een met PV overdekte parkeerplaatsen en laadpalen voor deels elektrisch wagenpark.
Wil je meer weten over de ecologische wijk EVA-Lanxmeer? Je kunt alles over haar vinden op hun site. Hier onder vind je een Engelstalig filmpje over de wijk.
Ben of ken jij iemand die ook bijzonder (en groen) woont? Dan kan je ons een mailtje sturen op redactie@hetkanwel.nl. Als je in het onderwerp ‘wonderlijk wonen’ zet komt het bij de juiste persoon terecht. We zijn benieuwd!
Alle prachtige afbeeldingen zijn van EVA-Lanxmeer