Hoe giftig zijn vaatwastabletten?

Afwassen is niet mijn hobby. Al van kinds af aan heb ik een hekel aan het gedoe met een teiltje, wasmiddel, voorweken en schrobben, een druipend droogrek, verrimpelde handen en een veel te natte theedoek. Nog helemaal los van het gesteggel met mijn broer over wat wel of niet schoon genoeg was. Dus zodra het kon, stapte ik over op de vaatwasser met vaatwastabletten, ook al is de afwas met de hand milieuvriendelijker (mits je de kraan niet laat lopen en de afwas dus in een teiltje doet met slechts een theelepeltje wasmiddel, want dat is genoeg).

Om de vaat toch zo duurzaam mogelijk te doen, wacht ik braaf tot elk hoekje van de machine gevuld is met servies en draai ik altijd het eco-vaatprogramma af. Dat duurt langer, maar is toch duurzamer en dat heeft dan weer te maken met de temperatuur van het water (want daar zit – net als bij de wasmachine- de grootste milieu-impact: voor lagere temperaturen is minder energie nodig).

Maar hoe zit het met die vaatwastabletten vroeg ik me laatst af. Want die koop ik weliswaar in de eco-variant, maar die zitten wel in een plasticje. Hoe duurzaam is zo’n vaatwastablet? En hoe giftig zijn ze?

Liever geen kleur- en geurstoffen

Er zijn natuurlijk verschillende vaatwastabletten en dan heb je ook nog de zogenaamde pods met die gezellige kleurtjes en ronde vormen. Maar die kleurtjes vormen nou juist een probleem: geur- en kleurstoffen hebben geen hygiënische functie stelt Milieu Centraal. Ze hebben dus geen positief effect op de afwas (al denken we vaak van wel door de frisse, kunstmatige citroengeur), maar ze hebben wél een negatief effect op het milieu. De geurstoffen limonene en hexyl cinnamal zijn bijvoorbeeld giftig voor het waterleven. Les 1 is dus: koop vaatwastabletten of -pods zonder geur- en kleurstoffen.

De plasticfolie om je vaatwastablet of pod

Dan zitten veel vaatwastabletten (en pods natuurlijk al helemaal) in een plasticfolie verpakt. Die kan je er gewoon omheen laten zitten als je de vaat gaat doen, want dat plastic lost op. Maar is dat wel zo? Volgens de Consumentenbond bestaat dat folie vaak uit plasticfolie PVA (of PVOH) en is er nog geen eenduidige conclusie over het afbreken hiervan. Dus of je ‘m er nou afpeutert en je vuilnisbak kiepert of meedraait met de was: of het goed of slecht is voor het milieu weten we nog niet zo zeker. Les 2: probeer dus te gaan voor een tablet zónder folie.

Een andere optie is om losse poeder te gebruiken. Volgens Milieu Centraal zit er vaak te veel in een vaatwastablet en kan je met poeder zelf doseren (al is het dan natuurlijk ook verleidelijk om lekker scheutig te zijn voor een extra schone vaat). Geen garantie dus én je moet in een gebied wonen met zacht water (wat in Amsterdam bijvoorbeeld niet het geval is).

Giftige ingrediënten in je vaatwastabletten

Naast geur- en kleurstoffen zitten er nog meer giftige ingrediënten in je vaatwastabletten. Denk daarbij aan conserveringsmiddelen of stoffen tegen vettige etensresten. Andere giftige stoffen die uit de tests van de Consumentenbond kwamen zijn sodium carbonaat peroxide (dit helpt koffie- en theevlekken te verwijderen, maar is giftig voor het waterleven), fatty alcohol alkoxylate (werkt tegen vettige etensresten, maar is giftig voor het waterleven) en sodium polyacrylate (werkt waterabsorberend, maar is niet afbreekbaar).

Koop ook geen vaatwastabletten met zilverbescherming, want de ingrediënten die hiervoor zorgen zijn erg belastend voor het milieu.

Die giftige ingrediënten belanden na de vaat in het riool, waarna de zuiveringsinstallaties proberen ze eruit te zeven (zodat ze niet in het oppervlaktewater terecht komen). Het lukt alleen niet altijd om alle deeltjes eruit te zeven en bovendien kost het zuiveren van water heel veel energie.   

Keurmerk voor vaatwastabletten

Nou kan je natuurlijk al die ingrediëntenlijsten lezen op de verpakkingen van vaatwasmiddelen, maar je kan ook letten op het keurmerk. Vaatwastabletten met het EU Ecolabel of met het Nordic ecolabel voldoen aan strenge eisen als het gaat om het milieu en maken dus geen gebruik van bepaalde milieubelastende ingrediënten.

Het Cleanright productlogo stelt alleen eisen aan de bedrijfsvoering en niet zozeer aan het milieu en wordt bovendien door de fabrikanten zelf bepaald, dus dit keurmerk zegt niet zoveel. Les 3: lees de ingrediënten en let op het keurmerk en kies voor het EU Ecolabel of het Nordic ecolabel.

Lees ook: Wat is duurzamer: met de hand afwassen of de vaatwasser?

DIY vaatwaspoeder

Wil je 100% zeker zo weinig mogelijk milieu-impact maken? Dan kan je zelf ook vaatwaspoeder of – tabletten maken natuurlijk. Een andere optie om het zelf te maken:

• 1 deel baking soda (reinigt en neutraliseert geurtjes)
• 1 deel zeezout (ontvet en ontkalkt)
• 3 delen kristalsoda (ontvet en reinigt)
• 3 delen citroenzuur (ontvet en laat alles lekker bruisen): is te koop in poedervorm
• Evt. een paar druppels etherische olie citroen of lavendel voor de geur

Bewaar het poeder in een goede dichte pot, want soda trekt vocht aan en wordt dan snel hard. Bovendien zorgt het vocht ervoor dat de boel al gaat borrelen en bruisen (een reactie van het citroenzuur in combinatie met baking soda en vocht).

Gebruik een ruime theelepel per keer. Gebruik je te veel, dan krijgt je vaat een witte waas (en dat wil je ook weer niet). Baking soda kan ook voor die witte waas zorgen, dus laat dat eventueel weg en kijk wat het effect dan is. Je kan natuurazijn als glansspoelmiddel gebruiken.

Nou is het een beetje passen en meten en uitproberen, ook afhankelijk van je vaatwasser. Asceline heeft het uitgeprobeerd om de vaat te doen met haar zelfgemaakte poeder, maar dat beviel niet zo. Wie heeft er positieve ervaring met het maken van je eigen vaatwaspoeder of -tabletten en heeft nog tips voor ons? Laat het ons weten door hieronder een reactie achter te laten.

-Dit artikel bevat één of meerdere affiliate links-