Kan té hard werken en stress klimaatschade opleveren?

Kan té hard werken klimaatschade opleveren? Maartje kijkt naar haar eigen leven en denkt van wel. “Vanavond eten we voorgesneden sla uit een plastic zakje, een hele krop kan ik er nu effe niet bij hebben.”

Een Liga, in plastic verpakt. Dat stop ik iedere dag in de lunchtrommels van mijn kinderen. En bij die Liga blijft het niet. Dagelijks maak ik een rits aan gemakzuchtige keuzes, met als doel mijn zware leven te verlichten. Op een doordeweekse dag sjok ik vergaderingen af met de nodige afhaalcappuccino’s. Lunch bestaat uit een voorverpakte sandwich bij de kantine. Weer thuis schud ik verse Marokkaanse (Keniaanse?) groenten uit een plastic zakje voor een home made prutje. En dat is op een goede dag. Vaker wordt het afhaal, gebracht in plastic zakken gevuld met wegwerpbakjes op een walmende scooter. ‘s Avonds douche ik –  lang – met de massagestraal op de chronische knoop in mijn nek.

Burn-out uitgaven en stressaankopen

Het is dan ook niet verassend dat ik iets herkende in dit NRC-artikel over burn-out uitgaven: stressaankopen die mensen doen om het leven te ‘versimpelen’ en zo zichzelf overeind te houden. Niet alleen voelde ik me aangesproken door dit stuk, het zette me ook aan het denken. Want de meeste burn-out uitgaven zijn naast slecht voor de portemonnee, ook schadelijk voor het klimaat. Of je het nu hebt over veelvuldig gebruik van wegwerpartikelen of lang douchen, het draagt allemaal bij aan een hogere CO2 uitstoot.

Klimaatbelastende burn-out uitgaven beslaan overigens niet alleen de dagelijkse gemakjes van afhaal en douchen. Het gaat ook om hersenspinsels als: “Geen tijd om te winkelen, ik bestel wel drie jurken bij Zalando en stuur er twee terug”. Of: “Ik ben totaal overprikkeld door dat corona-Zoomen, dus mag deze zomer lekker bijkomen in Costa Rica”. En dan zijn er nog al die milieuonvriendelijke apparaten, gekocht om tijd te besparen en het leven te verlichten.

Mentaal welzijn, beter voor het klimaat

Als het overwerkte brein inderdaad neigt tot het nemen van milieuonvriendelijke beslissingen, dan moeten we bij het tegengaan van klimaatverandering niet alleen naar ons gedrag kijken, maar ook naar ons mentale welzijn. Dit kan immers ons gedrag sturen. Met name relevant is dan de vraag hoe we ons stressniveau zo laag krijgen, dat we geen/minder milieubelastende stressaankopen doen. Het antwoord op die vraag kan voor iedereen anders zijn. De een heeft baat bij minder werken, de ander bij meer korte pauzes en een derde bij een compleet nieuwe baan. Maar wellicht hebben we allemaal baat bij een economisch systeem dat minder op groei gericht is.

Stress in je leven

Bij het onderzoek naar de stress in je leven – wat overigens ook andere oorzaken kan hebben dan werk –  is het belangrijk te weten dat burn-out aankopen zélf ook slecht zijn voor de mentale gezondheid. Dit komt onder andere door het wegvallen van natuurlijke ontspanningsmomenten (even naar de winkel fietsen, de was ophangen). Als gevolg zit de stressconsument in een negatieve spiraal: stress zorgt voor aankopen, die vervolgens de stress vergroten, wat weer leidt tot nieuwe aankopen. Wil je minder klimaatbelastende uitgaven doen, dan moet je dus niet alleen je eigen stressfactoren in beeld krijgen, maar ook de cyclus van stressaankopen doorbreken. Lastig, maar als het lukt is de winst groot. Niet alleen voor je bankrekening, maar ook voor je mentale gezondheid en het klimaat.

Zelf probeer ik minder te werken en af en toe tijd alleen door te brengen. Mijn energieniveau is beter, genoeg om de modder van mijn lokale groentepakket te spoelen. En de knoop in de nek? Die blijkt goed te verhelpen met fysio en yoga.