Sanne Groot Koerkamp wil de woningmarkt redden

Voormalig hoofdredacteur van Glamour en Quest, Sanne Groot Koerkamp, heeft grote ambities. Ze wil de woningmarkt redden. Niet omdat ze zelf verlegen zit om een woning (ze woont op een bungalowpark vlakbij Utrecht waar ze met haar gezin permanent mag wonen), maar omdat ze iets zinvols wil doen in het tweede deel van haar carrière. “Ik zag steeds meer mensen om me heen die geen woning konden vinden en dat vond ik heel oneerlijk. Daar wilde ik iets mee doen.” Nu zet ze zich onder andere in voor wooncoöperatie de Jelt in Utrecht waarbij bewoners het heft in eigen hand nemen.

De woningmarkt

Ons gesprek begint met de sombere constatering dat de woningmarkt een mijnenveld is. “Wonen staat gelijk aan geld verdienen, dat is misschien wel de basis van het probleem,” zegt Sanne. “Het is veel lucratiever om een grote woning te bouwen en voor veel geld te verkopen dan allemaal kleine, goedkopere woningen neer te zetten.” De voorbeelden daarvan zijn legio. Denk aan de Rotterdamse Tweebosbuurt waar 524 sociale huurwoningen worden gesloopt om plaats te maken voor veel duurdere appartementen. De bewoners verzetten zich al jaren met hand en tand en zelfs de Verenigde Naties hebben zware kritiek op het Rotterdams woonbeleid en noemen het een schending van de mensenrechten. Toch werd er in juni gewoon begonnen met de sloop.

De rol van de overheid

De voordehand liggende vraag is dan ook of de woningmarkt nog wel te redden is. Dat staat of valt met de nieuw te vormen regering, denkt Sanne. “Zolang we allemaal winst gedreven denken, wordt het lastig. De overheid moet meer de regie nemen en durven ingrijpen door het wonen niet meer over te laten aan de markt. Dat is de enige oplossing: er zijn zoveel woningzoekenden in alle lagen van de bevolking. Het is echt heel erg.” Ondertussen nemen bewoners steeds vaker het heft in eigen hand en zien we zogenaamde wooncoöperaties als paddenstoelen uit de grond schieten. Denk daarbij aan de woonpioniers van wooncoöperatie De Warren in het Amsterdamse IJburg.

Wooncoöperatie: tussen koop en huur in

Een wooncoöperatie is een vorm van collectief wonen, waarbij de bewoners gezamenlijk een aantal woningen laat bouwen, die ze huren van de door hun zelf opgerichte coöperatie. “Het zit tussen koop en huur in,” legt Sanne uit. “Je huurt, maar omdat je als coöperatie samen ook eigenaar bent, kan je de huren laag houden. Op die manier heb je met zelfbouw niet alleen invloed op hóe je woont, maar ook op hoeveel huur je betaalt.”

“Huren is op zich niet slecht. Sterker nog, bezit is een beetje ouderwets; heel veel jonge mensen geven er niet meer om. Maar het gaat erom dat je je vrijheid niet kwijtraakt, omdat je elke maand een torenhoge huur moet ophoesten, terwijl iemand anders daar heel veel geld aan verdient. Als je nu huurt, betaal je meer dan als je koopt en je bouwt niks op. De afgelopen tien jaar werd een kwart van alle woningen in de vier grote steden opgekocht door particuliere investeerders. Daar is op zich niks mis mee, maar wel als de huur daarmee drie keer over de kop gaat en je het vel over de neus trekt van je leeftijdsgenoten ten bate van jezelf. Ik ben zelf ook een materialistische luxepoes. Ik denk ook dat het in onze aard zit om te denken: hoe kunnen we dit laten groeien en meer geld verdienen? Maar je moet ook altijd blijven denken: ten koste van wat?”

Amsterdam loopt voorop

Zelfbouw is één van de oplossingen om de krappe woningmarkt los te trekken. Maar daar komen wel de nodige ingewikkelde procedures bij kijken, zoals we in de Anders Wonen maand al lieten zien. Sommige gemeenten zijn zeer vooruitstrevend en werken graag mee, terwijl andere gemeenten meer afwachtend zijn. “Amsterdam loopt voorop als het om wooncoöperaties gaat,” zegt Sanne. “De gemeente heeft 13 locaties aangewezen en 50 miljoen euro vrijgemaakt hiervoor. Ze hebben zelfs een speciale afdeling opgericht waar wooncoöperaties zich kunnen inschrijven en waar ook een fonds aan gekoppeld is. Op die manier wil de gemeente speculatie in de stad tegengaan, middeninkomens de ruimte geven en sociale cohesie in de buurt bevorderen. Want coöperaties worden gerund door hele betrokken mensen, die vaak actief zijn in de buurt.”

Utrecht volgt ook

Ook in Utrecht, waar Sanne zich inzet voor wooncoöperatie de Jelt, gaat het de goede kant op. “We hebben met tien man elke week een dag gewerkt om te kijken of we als organisatie konden meespelen op de Utrechtse woningmarkt. Nu worden we overal uitgenodigd en kent iedereen ons. We worden serieus genomen. De volgende stap is het vinden van een stuk grond. Dat is niet makkelijk, maar de gemeente is ons goed gezind en wil wooncoöperaties steeds meer ruimte geven. Er is zelfs een actieplan, al moet die nog wel aangenomen worden in de Raad. Ik ben trots op wat we bereikt hebben in een jaar tijd. We hebben wooncoöperaties op de politieke agenda gekregen in Utrecht. Daar doen we het voor.”

Voorlopers

De Warren in Amsterdam was de eerste zelfbouw wooncoöperatie van Nederland. De Jelt in Utrecht is nu op zoek naar grond. Als dat gevonden is, duurt het nog een jaar of vijf voordat de woningen staan en de bewoners er kunnen intrekken. “Wij zijn de voorlopers. Als dit een paar keer gedaan is en gemeenten en provincies op de hoogte zijn van het fenomeen en er ruimte aan geven in het bestemmingsplan, kan het sneller,” zegt Sanne. Als ex-journalist heeft ze zich ingegraven in het onderwerp woningmarkt. Na een jaar van zelfstudie en snuffelstages is ze tot verschillende inzichten en oplossingen gekomen. Als woningmarktconsulent gaat ze nu anderen op weg helpen naar een eerlijkere woningmarkt .

Zou jij een wooncoöperatie zien zitten of ben je al bezig met een wooncoöperatie? Laat het ons weten door hieronder een reactie achter te laten.

Fotocredit: RvdA