Een vakantie of een weekendje weg is een tijd om te ontspannen en plezier te maken met vrienden en familie. Maar hoe laat je je werk – en sociale leven – thuis als je altijd bereikbaar bent? Ik besloot om een keer offline met vakantie te gaan en ik kan je nu al verklappen, die digitale detox was een groot succes.
De gemiddelde Nederlander zit dagelijks 5,5 uur achter een scherm (let op dagelijks, dus dat is inclusief het weekend). Drie uur daarvan spenderen we achter een computer of tablet, twee en een half uur zitten we op onze telefoon. Met die gemiddelden lopen we achter op het wereldwijde schermgebruik. Dat is namelijk 7 uur per dag. Er is veel bekend over de negatieve effecten van te veel schermtijd voor jongeren, maar onderzoek naar de effecten op 25 plussers waren nauwelijks te vinden (heb je tips, mail ze me alsjeblieft).
Als zelfstandig ondernemer maak ik best lange dagen. Niet alleen overdag ben ik aan het werk, maar ook vaak ’s avonds. Soms is er iets urgents, dat niet tot de volgende dag kan wachten, maar meestal gebruik ik de avonduren om rustig mijn mail te beantwoorden, wat interessante nieuwsberichten op te zoeken en reacties op social media posts te lezen. Het lukt me overdag niet om daar tijd voor vrij te maken en zit ik rustig tot half 11 op een scherm. En eerlijk gezegd ben ik daar af en toe wel een beetje klaar mee, want ik weet dat ik ook moet zorgen voor genoeg rust en ontspanning.
Vlak voor de meivakantie merkte ik, dat ik tijdens gesprekken op mijn werk, met mijn familie en vrienden vaak bewust en onbewust op mijn telefoon keek. Mijn kinderen vonden daar wat van. En terecht. Mijn aandachtspanne was blijkbaar tot een minimum gedaald en ik wist, dat ik alleen door echt afstand te nemen, ik dit patroon zou kunnen doorbeken. Ik besloot: ik ga offline met vakantie.
In de meivakantie gingen we naar de Franse Ardennen om een aantal dagen te kamperen, wandelen, fietsen en kanoën in de ongerepte natuur en dat vond ik de plek bij uitstek om mijn telefoon eens gewoon links te laten liggen en te kijken wat er zou gebeuren.
In de twee weken voor de meivakantie vertelde ik aan vrienden, collega’s, opdrachtgevers en eigenlijk iedereen die het wilde horen, dat ik in de meivakantie niet bereikbaar zou zijn. Ik deed dat eigenlijk meer uit enthousiasme, dan dat ik het nodig vond om hen voor te bereiden, maar dit bleek achteraf goed uit te pakken. Iedereen was op de hoogte van mijn digitale detox en dat hielp bij het proces. Als je altijd bereikbaar bent, kun je niet ineens zonder aankondiging verdwijnen. Dan blijven mensen je bellen of mailen. Als ze weten dat je niet bereikbaar bent – en je daar heel erg op verheugt – laat iedereen je lekker met rust.
In de laatste uren voor vertrek, kreeg ik ineens de zenuwen. Ik had net een klus afgerond, maar wat als er toch nog wat vragen kwamen? En ik had nog een lijstje liggen van mensen die ik moest terugbellen, zou dat nog lukken? Ik gaf mezelf tot de Belgische grens voor de laatste losse eindjes, zette toen mijn telefoon op stil en legde hem weg. De vakantie kon in elk geval beginnen.
Om mezelf een beetje te helpen niet in de verleiding te komen om toch te kijken, had ik alle apps (WhatsApp, LinkedIn, email, Instagram, Facebook) die ik eigenlijk constant gebruik van mijn eerste scherm afgehaald. Notificaties had ik al eerder uitgezet. Zo kon ik zonder moeite negeren wat er binnenkwam.
De eerste twee dagen van de vakantie was ik zo druk met wandelen, kamperen, kanoën en genieten, dat ik mijn telefoon helemaal niet miste. Het feit dat ik ook nog eens heel slecht bereik had, maakt het ook wel makkelijk, maar na een dag was de ‘urge‘ om bij elk rustig moment mijn telefoon te pakken al behoorlijk afgezwakt.
En het beviel goed. Ik lag rustig in het gras om naar de wolken te kijken, kletste zonder afleiding met mijn kinderen, man en de mensen om me heen. Ik had ineens ontzettend veel zin om spelletjes te spelen (er was toch geen andere afleiding), deed een urenlange pingpong competitie en sliep heerlijk.
De eerste twee afkickdagen waren denk ik essentieel voor het succes van de rest van de vakantie en dit is wat ik merkte.
Bij thuiskomst uit de Franse Ardennen was mijn WhatsApp ontploft met vrij onbelangrijke berichten, het aantal emails in mijn inbox viel me niet tegen. Veel mensen waren ook vrij in de meivakantie, maar mijn collega’s hadden me bewust zo min mogelijk gemaild omdat ze wisten dat ik het toch niet zou lezen. Normaal zou ik direct zo veel mogelijk wegwerken, maar ik wilde het gevoel graag zo lang mogelijk vasthouden. Maandag zou ik kijken hoe ver ik zou komen.
Inmiddels ben ik ruim een week verder en mijn poging om wat minder op mijn telefoon te zitten, lijkt zijn vruchten af te werpen. Ik vind vooral de tijd die ik overhoud voor andere dingen de grootste winst. En het gevoel van rust, dat ik niet bij elke bericht meteen in de actiemodus moet springen. Ik reageer wel, maar niet meteen. Of iedereen om me heen dat accepteert weet ik nog niet, maar ik vind het zelf wel een stuk gezonder. En gezelliger.
Offline met vakantie is dus echt een aanrader, niet alleen om lekker tot rust te komen, maar vooral ook om je eigen scherm-gedrag een keer kritisch te evalueren en patronen te doorbreken.
Asceline Groot is partner bij hetkanWEL, onderzoeker, specialist op het gebied van duurzame trends en ontwikkelingen en co-auteur van het boek 'hetkanWEL. Voor een groener, eerlijker en leuker leven'. Daarnaast heeft ze een PhD aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Ze deed onderzoek hoe social enterprises hun ideeën ontwikkelen.