Toen ik zeven jaar geleden besloot om veganist te worden, dacht ik dat ik kaas het meeste zou missen. Dit bleek niet het geval. Slechts heel af en toe had ik heel erg veel zin in een broodje kaas, maar er bleken redelijk goede plantaardige alternatieven te bestaan om dit gat op te vullen (waarvan sommigen, zoals Mr & Mrs Watson en Rosie & Riffy inmiddels helaas ook al weer gestopt zijn). Eieren bleken een grotere uitdaging. Niet zo zeer omdat ik dagelijks een eitje tikte (dat viel eigenlijk reuzemee), maar omdat ei in heel veel gerechten zit verwerkt. Denk aan quiche, taart, koekjes, pasta, mayonaise, soufflé (om er maar een paar te noemen). Hoe ging ik dat ooit oplossen? Ik moest opnieuw leren koken.
Vegan vervangers van eieren
Zo bleek Aquafaba (het kookvocht dat in een potje kikkererwten zit) een heel geschikt ingrediënt voor meringue, chocolademousse of vegan mayo. Met kikkererwtenmeel kan je prima een tortilla maken. Een cake of taart kon je bakken met banaan, appelmoes of vegan ‘ei’ van lijnzaad of chiazaad (laat 1 el lijnzaad wellen in 2 el water). Een blok tofu kan je verkruimelen en met behulp van kala namak (zwart zout), kurkuma (voor de gele kleur) en edelgistvlokken (voor de umami) veranderen in een roerbakei of eiersalade. En dan is er nog zijden tofu dat je (net als ei) over de vulling van je quiche kan gieten.
Smaakte dit allemaal hetzelfde als de dierlijke variant? Nee. Maar als je dat idee loslaat, dan gaat er een wereld voor je open van nieuwe smaken en ingrediënten waarbij je je vingers aflikt (en die in veel gevallen ook nog eens gezonder zijn). Daarbij komt dat we vroeger helemaal geen ei toevoegden aan taarten, koekjes of andere baksels. Eieren werden pas later toegevoegd (toen ze minder schaars werden) om calorieën toe te voegen aan een gerecht. Maar calorieën is precies waar we heden ten dage geen gebrek aan hebben. Dus laat maar weer weg dat ei.
Dit is waarom je minder of geen eieren zou moeten eten
De vraag is dan natuurlijk: waarom zou je minder (of zoals ik geen) eieren willen eten? Want de eieren van de hobbykip van de buren zijn toch wel okay (helemaal los van de recente waarschuwingen voor Pfas in hobbykip eieren, lopen die kippen toch vrij rond)? We zetten de argumenten voor je op een rij.
Legkippen leven onder verschillende omstandigheden. Zo heeft de kooikip slechts anderhalf A4’tje de ruimte en kan daardoor niet eens haar vleugels strekken. De scharrelkip (klinkt goed, dat scharrelen) heeft ook nog steeds maar twee A4’tjes de ruimte en mag niet naar buiten. De uitloopkip mag wel naar buiten, maar haar snaveltje wordt ook op pijnlijke manier gekapt (met een heet mes zonder pijnstillers of met een infrarood laser) als ze nog maar een paar dagen oud is. Dit is om te voorkomen dat ze elkaar gaan pikken als ze zo dicht op elkaar zitten. Kortom, het is geen feest om kip te zijn.
De hedendaagse legkip is zo gefokt dat ze zo’n 300 eieren per jaar legt, terwijl dat er van nature eigenlijk maar 10 tot 12 per jaar zouden moeten zijn (en in 1905 waren het er nog ‘maar’ 120 per jaar). Door die grote hoeveelheid eieren (30x zoveel als zou moeten) hebben kippen vaak een tekort aan calcium (dat aan hun eigen lijf wordt onttrokken). Legkippen hebben dan ook vaak last van gebroken botten en osteoporose.
De kippen die niet meer voldoende eieren produceren worden geslacht (dat geldt ook voor veel biologische kippen). Ze zijn dan namelijk niet meer rendabel. Dat gebeurt gemiddeld al na 18 maanden (1,5 jaar), terwijl kippen makkelijk 10 jaar oud zouden kunnen worden. Er wordt dus behoorlijk wat van hun levensjaren afgesnoept. De kip die we eten is er overigens nog slechter aan toe: die leeft gemiddeld tussen de 35 en 81 dagen en haalt daarmee dus nog niet eens de leeftijd van 3 maanden (ook de bio-kip). Eet dan maar eens met droge ogen kip. Of eieren (want daar hadden we het over). Lees hier meer over de weg naar het slachthuis (waarschuwing: dat gaat er ook niet zachtzinnig aan toe).
De haantjes worden sowieso gedood: meestal al op de dag van geboorte (ze zijn namelijk niet van nut, want ze leggen geen eieren). Het gaat in Nederland doorgaans om zo’n 45 miljoen haantjes per jaar die vergast of versnipperd worden (ook de biologische).
Ook het houden van hobbykippen die thuis vrij rond lopen is geen oplossing voor de haantjes, want die kopen de mensen meestal niet (en worden dus ook gedood, als restafval van de eierindustrie). Daarbij komt dat ook deze kippen afstammelingen zijn van de doorgefokte kip en dus zoveel mogelijk eieren leggen, wat zwaar is voor het lijf. Als je de eieren wegneemt, stimuleer je deze kip een nieuw ei te leggen. Laat je ze liggen, dan is die drang er minder en hebben ze dus een iets lichter bestaan. Daarbij komt dat de kippen die eieren zelf ook opeten als blijkt dat ze niet uitkomen en dat is weer goed voor de gezondheid van de kip (calcium enzo).
Dan is er nog onze eigen gezondheidskwestie. Het schijnt dat het dagelijks eten van slechts een half ei al de risico’s op hart- en vaatziektes en diabetes type 2 verhoogt. Dit komt met name omdat eieren het cholesterolniveau verhogen. Het voedingscentrum adviseert dan ook om niet meer dan 2 of 3 eieren per week te eten, dat is natuurlijk inclusief al het ei dat verwerkt is in koekjes, pasta of mayonaise. Gemiddeld eten we zo’n 200 eieren per persoon per jaar blijkt uit cijfers van Wageneingen University Research (WUR): dat is dus meer dan het aanbevolen maximum van 2 of 3 per week. En dan is er nog de recentie kwestie van Pfas dat in eieren van hobbykippen werd aangetroffen.
Conclusie? We weten dat het pasen is en een ei hoort daarbij, maar laten we het dan bij fair trade en duurzame chocolade eieren zonder aluminiumfolie houden. En maak voor de verandering eens een scrambled tofu als ontbijt of ‘gewoon’ een feestelijke pannenkoek zonder eieren (vegan pannenkoeken zijn heerlijk!)
Hoeveel eieren eet jij met pasen? En wat voor eieren zijn dat? Laat het ons weten door hieronder een reactie achter te laten.
Over de schrijver
Wyke Potjer
Wyke Potjer is content manager van hetkanWEL. Ze heeft journalistiek gestudeerd en werkt sindsdien fulltime voor landelijke radio, televisie, print en online media. Ze is vegan, heeft geen auto, probeert plastic uit haar leven te bannen en biologisch te eten. Naast haar freelance bestaan als journalist geeft ze yogales (vinyasa en yin).