Als ik over de afsluitdijk rijd, zie ik de windmolens driftig draaien. Ik vraag me af hoeveel molens het zijn en hoeveel energie er op zo’n winderige dag wordt opgewekt. Het zijn er in elk geval minder dan de 277 molens die in het windmolenpark op 130 tot 190 kilometer van de noordoostkust van Engeland worden aangelegd. Met een capaciteit van 3,6 gigawatt kan dit park 6 miljoen Britse gezinnen van stroom voorzien. Dat schiet lekker op. Toch zijn er ook mensen die bezwaren hebben tegen windenergie. Daarom zetten we een aantal voor- en nadelen voor je op een rij.
Op dit moment komt ongeveer 90% van onze elektriciteit uit fossiele energiebronnen zoals aardgas, olie en steenkool. Het gebruik van deze fossiele energiebronnen veroorzaakt onze klimaatcrisis. Om de doelstellingen uit het klimaatakkoord van Parijs te halen – waarbij de opwarming van de aarde onder de 2 graden blijft – zijn windmolens hard nodig, want zij zorgen voor schone, duurzame energie. Daarbij kan windenergie ons volledig energieonafhankelijk van andere landen maken. Bij voorkeur als we dat doen in combinatie met andere duurzame energiebronnen.
Windenergie wordt opgewekt met windmolens, die zijn aangesloten op het elektriciteitsnet. Een grote turbine kan 2.300 huishoudens van stroom voorzien. Een windmolen bestaat uit een draaiende rotor met rotorbladen, een gondel en een mast. De wind brengt de rotorbladen aan het draaien. Een as brengt die beweging via tandwielen over op een elektricteitsgenerator in de gondel. Doordat windmolens zo hoog zijn, vangen ze veel wind en hebben ze geen last van huizen of bomen.
Na aardwarmte zijn windmolens de goedkoopste vorm van duurzame energie. Op land krijgen windmolens zo’n 4 cent subsidie per kWh. Dat is minder dan de subsidie op de fossiele brandstoffenindustrie. Omdat de technologische ontwikkelingen snel gaan en de prijs daalt met het groeiend aantal molens, daalt ook de subsidie op windenergie. Daarnaast fluctueren de prijzen van windenergie niet. De wind is namelijk gratis, dus de prijzen staan vast.
Windenergie komt uit een bron die nooit opraakt. Vooral in Nederland, waar het vaak én hard waait. Zowel op zee, als op het land. Bij het produceren vindt geen luchtvervuiling plaats en komt geen CO2 vrij. Bij het maken, plaatsen en afbreken van de windmolens zelf natuurlijk wel, maar binnen drie tot zes maanden draaien heeft een windturbine net zoveel energie opgewekt als er nodig was om de windmolen te maken en te plaatsen. En de onderdelen worden na afbraak vaak gerecycled.
Windmolens kunnen zowel op zee als op land energie opwekken. Ze kunnen bijvoorbeeld geplaatst worden op het land van boeren, die niet voldoende verdienen met akkerbouw of veeteelt. Ook kunnen inwoners van een dorp samen investeren in een windmolen om hen van duurzame energie te voorzien. Op dit moment zijn er in Nederland zo’n 14 wind coöperaties.
Op zee worden windmolens geplaatst in een park, dus met meerdere molens samen. Als dit goed gebeurt, kan zo’n windpark op zee kansen bieden voor natuurherstel, omdat de windparken fungeren als kraamkamers voor de onderwaternatuur. Op de bodem van deze parken mag namelijk niet over de bodem gevist worden en daardoor ontstaan nieuwe levende riffen, waar schelpdieren zich aan kunnen hechten. Zo krijgt de natuur een kickstart.
Natuurlijk zijn er ook nadelen. Het waait namelijk niet altijd en dan wordt er minder energie opgewekt. Vooral bij windmolens op land is dit een probleem, want op zee waait het (bijna) altijd. Daarnaast zijn er mensen, die de windmolens niet mooi vinden. Ze verstoren de harmonie in het landschap. En daar hebben ze natuurlijk wel een punt. Daarnaast is de slagschaduw van de wieken een veelgehoord probleem. Net als het geluid dat de molens veroorzaken. Tenslotte kunnen windmolens een negatief effect hebben op de leefomgeving van vogels. Door hier rekening mee te houden bij het zoeken van de juiste locatie voor de bouw van een windmolenpark kan hier al veel leed mee voorkomen worden.
Wat vind jij? Denk jij dat windenergie Nederland gaat helpen om onze klimaatsdoelstellingen te behalen?
Asceline Groot is partner bij hetkanWEL, onderzoeker, specialist op het gebied van duurzame trends en ontwikkelingen en co-auteur van het boek 'hetkanWEL. Voor een groener, eerlijker en leuker leven'. Daarnaast heeft ze een PhD aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Ze deed onderzoek hoe social enterprises hun ideeën ontwikkelen.