Het idee dat op een bierviltje werd uitgewerkt, wordt nu echt werkelijkheid. De Torteltuin is een nieuwe wooncoöperatie in Amsterdam en gaat eind dit jaar beginnen met de bouw van hun duurzame en gemeenschappelijke pand. Er moeten zo’n veertig woningen in komen, vertelt Iris Luden (26). Ze is vanaf het begin betrokken bij de coöperatie. “We willen laten zien dat het wél anders kan, ook in Amsterdam.”
Visualisaties: Natrufied Architecture
En anders, dat is het. “De Torteltuin is een wooncoöperatie: een innovatieve woonvorm tussen huren en kopen in waarbij de bewoners gezamenlijk eigenaar zijn van een complex. Ze zijn lid van de coöperatie die het pand in bezit heeft en de woningen verhuurt aan haar leden,” legt Iris uit. Op die manier hebben de huurders invloed op wat er met het pand gebeurt en kan een blijvend lage huurprijs gegarandeerd worden. “Er is geen winstoogmerk. De woningen blijven altijd huurwoningen en kunnen niet door particulieren worden verkocht met overwaarde.” Als je vertrekt, ben je geen lid meer van de coöperatie.
Frustratie over dure woningen
Het idee voor De Torteltuin ontstond vier jaar geleden uit frustratie en onmacht over de hoge huurprijzen en onbetaalbare koopwoningen. “We vroegen ons af of we wel in onze eigen stad konden blijven wonen”, vertelt Iris. “En daarnaast vonden we het vervelend dat het wonen in de stad steeds anoniemer werd. Een kopje suiker lenen van de buurman is er niet meer bij.” De ergernissen werden omgezet in een idee. “Uitgewerkt op een bierviltje in de kroeg”, lacht Iris. “Ik was er niet vanaf het eerste begin bij, maar ik ben na een bijeenkomst vrij snel aangehaakt.”
Wooncoöperatie de Torteltuin
Wooncoöperatie De Torteltuin gaat een houten pand bouwen op IJburg, een wijk in Amsterdam waar ook wooncoöperatie De Warren als eerste zelfbouw wooncoöperatie van Amsterdam in 2023 haar deuren opende (je kan hun verhaal lezen in ons boek Anders Wonen). “Er moeten veertig woningen komen, waarvan 12 studio’s en 14 gezinswoningen. Iedere woning is zelfstandig met een eigen keuken en badkamer. We maken veel gemeenschappelijke plekken, zoals een tuin, een woonkamer, een flexwerkplek, podiumzaal, werkplaats en meer”, somt ze op.
De Torteltuin is ontworpen met het idee dat er voor ieder wat wils moet zijn. “We hebben workshops gehad en nagedacht in hoeverre we mensen willen verplichten om dingen samen te doen. Iedereen moet zich welkom voelen. Er zijn woningen die heel centraal liggen en veel delen, en woningen die wat meer afgelegen zitten en minder delen. We willen ook een diverse groep bewoners huisvesten, inclusief bewoners die het extra moeilijk op de huizenmarkt hebben.”
Duurzaamheid als kernwaarde
Duurzaamheid is een van de kernwaarden van De Torteltuin. Het ontwerp van het appartementencomplex voldoet, net als alle andere nieuwbouwprojecten, aan de verplichte BENG-eisen (Bijna Energie Neutraal Gebouw), wat betekent dat het gebouw evenveel energie opwekt als het verbruikt. “We hebben zonnepanelen op het dak en een energiezuinig systeem,” zegt Iris. “Bovendien wordt het gebouw grotendeels uit hout opgetrokken, een duurzamer alternatief voor beton en bakstenen. We kijken naar een groen dak en sommige materialen hergebruiken we. Zo kunnen we bijvoorbeeld tweehonderd mooie, oude voordeuren overnemen van een aannemer.”
Financiering van een wooncoöperatie
Maar dat heeft ook een keerzijde. “We kiezen voor duurzame opties, maar biobased bouwen is veel duurder. En ook materialen hergebruiken heeft veel meer voeten in de aarde. Je moet het zelf ophalen en bewerken en werken met de maten en vormen die beschikbaar zijn. Terwijl nieuw hout precies op maat wordt afgeleverd.”
De financiering van De Torteltuin is ook een complex proces, omdat een wooncoöperatie een relatief nieuwe woonvorm is in Nederland (in Duitsland is het al veel bekender). Voorheen werden projecten daardoor veel gefinancierd door de Duitse GLS-Bank, maar sinds kort is de Rabobank in dit gat gesprongen en financiert al verschillende wooncoöperaties, waaronder ook de Nieuwe Meent in Amsterdam waar we eerder dit jaar over schreven. Omdat wooncoöperaties een burgerinitiatief zijn, moet er vaak ook veel zelf worden voorgefinancierd. “In eerste instantie hebben we gebruik gemaakt van een stimuleringsfonds van de gemeente,” vertelt Iris. Het project kost in totaal zo’n 12 tot 13 miljoen euro, waarvan een groot deel afkomstig is van Rabobank. Daarnaast dragen de leden zelf bij met een inleg tussen de 2.000 en 8.000 euro per persoon. “Dit kan een drempel zijn voor sommigen. We hebben een solidariteitsregeling voor mensen die weinig tot niets kunnen bijdragen. ”
De coöperatie heeft een crowdfunding gehouden en is momenteel bezig met een obligatie campagne. “We bieden obligaties aan vanaf 250 euro, met een terugbetalingstermijn van tien jaar en drie procent rente. Het is een maatschappelijke investering.”
Bouwen maar!
Als alles helemaal goed gaat, kan de bouw eind dit jaar beginnen. “Het ontwerp is af, we zijn bezig met de vergunningen”, zegt Iris. “Momenteel zijn we met 25 actieve leden en de coöperatie is nog op zoek naar nieuwe leden. We hebben net een golf gehad en een wachtlijst met geïnteresseerden, maar binnenkort gaan de aanmeldingen weer open,” laat Iris weten. “We zoeken mensen die goed in de groep passen, en het leuk vinden om zich in te zetten voor een sociaal en duurzaam woonproject. Hou de site in de gaten en stuur een mailtje om op de lijst te komen.” Dat kan naar: aanmeldingen@detorteltuin.co
Lees ook: Cohousing Arnhem begint met bouwen, vlakbij het centraal station
