In deze koude en donkere winterdagen moet je er waarschijnlijk niet aan denken om buiten in het open water te gaan zwemmen. Toch is dat precies wat Susan Houbraken doet. Met haar bedrijf Frisse Duik geeft ze wintertrainingen aan mensen die willen leren winterzwemmen en die zijn heel populair. We spreken Susan.
Buitenzwemmen in natuurwater
Susan heeft haar leven lang liefde gehad voor buitenzwemmen in natuurwater. Haar ouders hadden een natuurvijver bij hun huis in Drenthe waar ze van maart tot oktober altijd zwom. Daarna kon je vaak schaatsen op de vijver.
“Buitenzwemmers zijn over het algemeen sociale mensen en geven om de natuur. Dat maakt het fijn om elkaar te zien,” zegt Susan. In de loop der jaren heeft Susan met Frisse Duik een enorm netwerk aan mensen opgebouwd en zelfs vrienden gemaakt. Zo werd er vorige week nog contact met haar opgenomen door een Amerikaanse volger op Instagram. Hij was die week in Nederland en wilde graag met Susan buitenzwemmen.
Geen openingstijden
Door de pandemie is het buitenzwemmen de laatste paar jaar enorm toegenomen. Mede door de vele lockdowns van sportscholen zochten mensen een andere manier om fit en gezond te blijven. Je merkt dat een aantal van hen ook daarna buiten is blijven zwemmen. “Als je het buitenzwemmen eenmaal hebt ontdekt, ben je ‘hooked’. Daarnaast is buitenzwemmen natuurlijk de meest duurzame manier van sporten. Je hebt geen sportschool abonnement nodig, geen dure sportkleding. Het kost je niets. Je fietst er zo naar toe.” Lees hier wat de voordelen zijn van winterzwemmen.
“In onze drukke levens is er altijd wel een excuus om niet te gaan sporten,” zegt Susan. “We zijn druk met van alles, dus de drempel om niet te gaan is altijd hoog. Maar de natuur heeft ruime openingstijden, dus er is eigenlijk nooit een echte reden om niet te gaan,” zegt Susan.
5 tips voor de startende winterzwemmer:
- Sta er voor open, ga het proberen
- Begin met 5 dagen koud afdouchen
- Zoek een geschikte locatie in de buurt
- Ga samen en niet alleen
- Zorg dat je bodem onder je voeten hebt
Daarnaast wil Susan beginnende winterzwemmers vooral meegeven dat je niet te lang moet gaan zwemmen. Als vuistregel kun je het beste aanhouden dat de watertemperatuur de tijd is die je ongetraind in het water kan blijven. Als het bijvoorbeeld 5 graden is, dan kun je 5 minuten in het water blijven.
Doorzwemmen na haar ongeluk
In 2015 is Susan voor het eerst in de winter gaan doorzwemmen. Het idee dat je een blaasontsteking kon krijgen van zwemmen in koud water hield haar aanvankelijk tegen, totdat een vriendin haar vertelde dat je helemaal geen blaasontsteking kan krijgen van zwemmen in koud water. Nu gaat Susan alweer haar negende seizoen winterzwemmen in.
In 2016 kreeg Susan een zwaar auto-ongeluk. Ze heeft de eerste drie maanden na haar ongeluk nauwelijks kunnen slapen en had last van een evenwichtsstoornis. Ze was toen al een jaar aan het winterzwemmen en ze heeft dat vol kunnen houden na haar ongeluk. Dat het ongeluk gebeurde in de winter, is haar redding geweest. Ze voelde namelijk dat het winterzwemmen haar veel lichamelijke voordelen kon bieden.
Zo kon haar mobiliteit door het winterzwemmen vergoten. Op het land kon ze haar arm niet boven haar hoofd optillen, maar in het water is alles een vloeiende beweging en is er veel minder weerstand. De kou verdoofde de pijn. En ze had het gevoel dat zij in het water de controle had. Ze merkte ook dat ze daardoor meer zelfvertrouwen kreeg. Ze kon daardoor de negatieve gedachten verminderen en de stress iedere keer een stukje loslaten.
Winterzwemmen als natuurlijke botox
Maar ook zonder auto-ongeluk ziet Susan de lichamelijke voordelen van winterzwemmen. “Je voelt je er energieker door. Je immuunsysteem krijgt een boost, waardoor je weerbaarder wordt. Je lichaam krijgt een betere doorbloeding. Waardoor je ook weer beter gaat slapen. En het is ook nog eens goed voor je huid. Het koude water werkt verjongend als een natuurlijke botox”, zegt Susan.
“Winterwemmen is eigenlijk gymnastiek voor je bloedvaten. Het mooie is, als je gezond bent, kan iedereen dit aan.” Alleen als je zwanger bent, last hebt van epileptische aanvallen, een hoge bloeddruk of hartproblemen kun je beter voorzichtig zijn met winterzwemmen.
Altijd een badpak in de auto
Op absolute nummer 1 van Susans favoriete zwemplekken voor winterzwemmen staat de Reigersplas in Zeewolde. Daar zijn veel waterdieren en voelt Susan zich één met de natuur. “Je kunt je daar letterlijk onderdompelen in de natuur”, aldus Susan. “Maar ik zwem ook graag in de Noorderplassen, in de Hoge Vaart waar we dan bij Groene Kathedraal in de vaart plonsen. Bij het surfstrandje van Almere Duin, het Zilverstrand en het Weerwater. Ik zwem eigenlijk overal”, lacht Susan. “Ik heb altijd een badpak in de auto. En op vakantie zoek ik ook altijd iets uit waar ik kan zwemmen. Het is essentieel voor mijn mentale gezondheid, anders word ik al heel snel chagrijnig.”
Heel soms maakt ze ook weleens wat minder mooie dingen mee. Tijdens het winterzwemmen in de Dobbertjeskom in Muiderberg kwam ze een eend tegen die was verdronken in het aas van een visser. Hij zat met zijn voet verstrikt in een dobber en kon er niet meer uitkomen. “Het raakte me enorm op dat moment. Ik voelde frustratie en emotie. Ik heb de eend wel losgemaakt omdat ik vind dat je als buitendier niet op deze manier hoort te eindigen.”
Gelukkig staan er vele mooie momenten in de natuur tegenover. “Het mooiste vind ik het als de natuur samenkomt met het water. Zwaluwen & ijsvogels over het water heen scheren en foerageren. Dat ik daar onderdeel of toeschouwer van mag zijn, maakt mij intens gelukkig op zulke momenten,” zegt Susan.
Merinowol
Susan maakt altijd een leuke dag van de zwemtrainingen. Zo nodigt ze regelmatig stoelmasseur Michel Swaab uit die na het zwemmen alle buitenzwemmers van een welverdiende rugmassage voorziet. Dit keer heeft ze plek in huis gemaakt voor het winkeltje van Schaapje Schaapje. Eigenaresse Wendie verkoopt wollen kleding voor na het winterzwemmen: poncho’s, warme huispakken, boxershorts, slips, heupwarmers, mutsen en inlegzooltjes. De poncho’s worden gebruikt om na het winterzwemmen onder om te kleden. De natte spullen moeten namelijk zo snel mogelijk uit. De heupwarmers zorgen ervoor dat de nieren warm blijven na het zwemmen. Die interne processen hebben soms wat extra aandacht nodig.
“Het is cruciaal dat je na het winterzwemmen weer zo snel mogelijk warm wordt,” zegt Wendie. Voor haar kleding maakt ze dan ook veel gebruik van merinowol, geproduceerd in IJsland, Spanje en Italië. Dat staat bekend om de natuurlijke zachtheid, ademend vermogen en temperatuur regulerende voordelen. Daarnaast is merinowol ook nog eens 100% natuurlijk, hernieuwbaar en biologisch afbreekbaar. Voor andere producten heeft Wendie weer een samenwerking met de Almeerse Wolunie. Zij verwerken de wol van schapen van Stad en Natuur die in en rond het Vroege Vogelbos grazen. De wol wordt vooral plantaardig geverfd, met verfplanten die weer door vrijwilligers worden gekweekt in het Den Uylpark in Almere.
Wendie heeft zich met haar bedrijf altijd laten leiden door het gevoel dat ze goede dingen in de wereld wil zetten. “Het hebben van eenmanszaak zoals Schaapje Schaapje is een heel persoonlijke zaak. Je maakt op alle niveaus je eigen keuzes. Voor mij is het belangrijkste dat ik er gelukkig van wordt. Ik word letterlijk gelukkig van het materiaal en ik word er blij van als mensen het aan hebben”, zegt Wendie.
De elementen
Deelneemster Kris is aan het trainen voor Ice 4 Life, waar ze zal gaan ‘wakzwemmen’ in Oostenrijk. Ze volgt hiervoor de trainingen bij Susan, maar ze oefent daarnaast ook in haar zelfgecreëerde buitenbad in de tuin. Afgeschermd van de buren in een hoekje van de tuin ‘skinny dipt’ ze daar regelmatig in haar bad om haar lichaam te laten wennen aan de extreme kou. Ze heeft het dit keer, ondanks de regen en de harde wind, tijdens het zwemmen niet koud gehad. “Je lichaam geeft zelf aan wanneer het wel of geen zin heeft”, zegt Kris. “Dit keer voelde ik dat ik eerst geen zin had, maar ik heb toch doorgezet. Daarna had ik een geweldig gevoel.” Kris is zelf “Slow Sports”-instructrice in Ouderkerk aan de Amstel. Bij de slow sports-lessen staat plezier en ontspanning in het sporten voorop. Niet nog meer ‘moeten’, maar plezier in bewegen.
Deelneemster Els heeft dit keer gedipt tot aan haar knieën. Ze doet sinds drie jaar aan buitenzwemmen. Ze is ermee in aanraking gekomen door een artikel in De Kampioen over Susan en heeft toen meegedaan aan de “Zwem de zomer in”-training.
Ze had altijd al het gevoel dat buitenzwemmen heel goed voor je is. “Vandaag ben ik meer voor de gezelligheid gekomen”, zegt Els. “Ook voor de prikkel, maar dan wel op mijn manier. Er stond nu een hele harde wind en hoge golven. Ik voelde aan mijn lichaam dat het zo goed was. Grappig genoeg heb ik daarna toch een heel levendig gevoel overgehouden omdat je blootgesteld bent geweest aan de elementen.
Door het buitenzwemmen heeft Els geleerd om haar grenzen aan te voelen. “Soms lukt het weleens door diep te ademen om iets verder te gaan, maar soms ook gewoon niet. Dan ga je dus niet over je grenzen heen omdat anderen iets doen, maar leer je naar jezelf te luisteren.” Met een snelle stofwisseling heeft Els het nog steeds heel snel koud. Maar als ze regelmatig de kou opzoekt, merkt ze dat je er toch beter mee om kan gaan. Els had vroeger veel stress van koude voeten, “Als ik koude voeten had, kon ik slecht ontspannen. Nu kan ik daar veel beter mee omgaan.”
