Wachten op het warmtenet of waterstof of overstappen op een warmtepomp?

Voordat je een grote investering doet – bijvoorbeeld voor het verduurzamen van je huis – heb je waarschijnlijk wel wat twijfels. Je vraagt jezelf af wat de alternatieven zijn, hoe belangrijk deze investering eigenlijk is en of dit het juiste moment is. Dat is hartstikke logisch. Als je nadenkt over de aanschaf van een warmtepomp zullen er ook allerlei vragen in je op komen. Kun je niet beter wachten op de ontwikkeling van waterstof? Wat nou als er warmtenet wordt aangelegd? Of zullen warmtepompen in de toekomst goedkoper worden? Hoogste tijd om deze drie vragen te beantwoorden.

1. Kan ik niet beter wachten op een warmtenet?

Een warmtenet – beter bekend onder de naam stadsverwarming – werkt met een centrale warmtebron die met buizen warm water levert bij jou en bij andere aangesloten huishoudens. Een goede oplossing voor oudere woningen, die kostbaar en moeilijk te isoleren zijn en in een dichtbebouwde omgeving staan. Met een warmtepomp zijn dat soort woningen lastig warm te krijgen, maar wat als dat voor jouw huis niet geldt? Het is de verwachting dat in 2050 50% van de huishoudens aangesloten is op een warmtenet. Wil je daar dan op wachten? Of wil je nu je huis verduurzamen?

De visie van de gemeente

In 2021 weet je of jouw gemeente een warmtenet gaat aanleggen en wanneer. Elke gemeente moet in 2021 een duidelijke visie hebben hoe en wanneer de huishoudens van het gas af gaan. En of er een warmtenet gaat komen. Stel nu dát de gemeenteraad beslist dat jouw wijk een warmtenet krijgt, betekent dit dan dat jij je woning daar verplicht op moet aansluiten? Het antwoord daarop is ‘nee’. De Warmtewet kent géén verplichting voor eigenaren van bestaande woningen om hun woning aan te sluiten op een warmtenet. Ook niet als je ingrijpend gaat verbouwen. Voor nieuwbouw kan het wel verplicht zijn.

De kosten voor het gebruik 

De totale kosten voor de aansluiting op een warmtenet en het gebruik ervan moeten in de toekomst gelijk zijn aan de kosten voor je cv-ketel. Het mag niet zo zijn dat je voor het warmtenet meer betaalt dan voor je cv-ketel op gas. Dat betekent dus ook dat als je met een warmtepomp geld bespaart ten opzichte van een cv-ketel, dan bespaar je zeer waarschijnlijk ook ten opzichte van een toekomstig warmtenet in jouw buurt. 

De kosten voor de aansluiting 

Er is nu al veel discussie over de kosten van warmtenetten. In 2020 zijn de kosten die een huiseigenaar eenmalig betaalt voor aansluiting van zijn woning op een warmtenet verviervoudigd van € 1.000 naar maximaal € 4.500. Daarbovenop komen de kosten van de nieuwe hoofdwarmteleiding die door de woonwijk loopt. Deze kosten zijn niet begrensd en kunnen oplopen tot duizenden euro’s per woning.

2. Kan ik niet beter wachten op waterstof?

Waterstof komt niet in de natuur voor. Je kunt het dus niet oppompen, zoals met aardgas, maar we moeten het maken. Er zijn meerdere manieren om dat te doen, maar in alle gevallen moet je investeren in fabrieken om het te kunnen produceren. Bovendien gaat bij het maken van waterstof veel (elektrische) energie verloren. Daarom geldt: als er geen noodzaak is om duurzaam opgewekte elektriciteit om te zetten in waterstof, dan doe je het liever niet.

Voordelen voor de energietransitie

Waterstof heeft wel een aantal voordelen voor de energietransitie. Minimaal drie. Ten eerste heeft waterstof de kwaliteit om overschotten elektriciteit langdurig op te kunnen slaan. Dit kan bijvoorbeeld waardevol zijn als er op zonnige dagen veel meer zonne-elektriciteit wordt opgewekt dan er vraag of batterijopslag beschikbaar is. Ten tweede is opgeslagen energie in waterstof veel lichter dan in een batterij; dat maakt het interessant voor (zwaar) transport over lange afstanden, zoals voor vrachtwagens en (wie weet ooit) vliegtuigen. Ten slotte is waterstof belangrijk voor industriële processen, waarbij zeer hoge temperaturen nodig zijn. Die temperaturen worden nu bereikt met aardgas en zijn met elektriciteit niet te maken.

Oudere woningen

Voor de meeste woningen is een warmtenet of een warmtepomp efficiënter, dan waterstof, maar voor oudere woningen in buitengebieden, kan waterstof veel voordelen hebben. Maar óók als we waterstof daarvoor gaan inzetten, duurt het zeker nog 10 jaar of langer voordat het in voldoende hoeveelheden beschikbaar komt om ook woningen mee te verwarmen. Waterstof zal voorlopig alleen gebruikt worden in de industrie en het transport.

3. Wachten tot warmtepompen goedkoper worden of de techniek beter?

Wachten tot de warmtepomp goedkoper wordt, hoeft niet. De warmtepomp is namelijk geen nieuwe innovatie. Door de oliecrisis in de jaren ’80 schakelden mensen in Scandinavië op grote schaal over op warmtepompen. Bijna iedere woning heeft er daar een. Zoals wij allemaal een gasaansluiting hebben (of hadden).

Nu we in Nederland zoeken naar alternatieven voor gas, zijn we dus niet aan het pionieren, maar gebruiken we een apparaat dat al 40 jaar bestaat.  Ook zal een vraagstijging uit Nederland waarschijnlijk niet tot een enorme schaalvergroting in de productie en daardoor tot kostendaling van het apparaat leiden. Aan de andere kant is het wel zo dat, net als bij elk ander apparaat, warmtepompen zich blijven ontwikkelen. Door de specifieke aandacht voor geluid in Nederland, zie je bijvoorbeeld fabrikanten investeren in steeds stillere apparaten. Daarnaast, als Nederlandse installateurs meer ervaringen opdoen met de warmtepomp en op grotere schaal (sneller) kunnen plaatsen, is wel een daling van de installatiekosten mogelijk.

Heb je specifieke vragen? Stel ze dan hier onder het blog en dan zal ik ze allemaal beantwoorden.
Meer informatie over warmtepompen vind je op warmtepompvergelijker.nl.

En wil je niets missen van mijn blogs over warmtepompen? Mail dan naar Asceline Groot (a.groot@hetkanwel.nl) en dan ontvang je alle berichten in je inbox.

Lees ook: wat betekent de warmtepomp voor jouw situatie?