Vipassana: wat doet 10 dagen stilte met je?

Als onderdeel van mijn Yoga Teacher Training ging ik een paar jaar geleden naar België om tien dagen stil te zijn: Vipassana. Iets wat niet direct bij mijn karakter past, omdat ik van nature graag alles wat ik meemaak wil delen in de vorm van gesproken woord. Mijn omgeving reageerde dan ook in ongeloof: 10 dagen stil?! Jij?! Maar hoewel ik er tegenop zag, was ik ook nieuwsgierig. En uiteindelijk kwam ik tot de conclusie dat het niet hoeven praten, betekent dat je dieper afreist in jezelf. Je wereld wordt kleiner, maar toch ook weer niet. Want zoals mijn yogaleraar ooit al zei: de reis naar binnen is net zo oneindig lang als de reis naar buiten, het universum in.

Wat is Vipassana?

Vipassana is één van India’s oudste meditatie technieken. Het werd al meer dan 2500 jaar geleden onderwezen en betekent zoveel als ‘de dingen zien, zoals ze echt zijn’. De meditatie werd voorgeschreven als medicijn tegen allerlei kwalen.

S.N. Goenka

De uit Myanmar afkomstige S.N. Goenka was één van de grootste industriëlen van zijn land toen hij aan heftige migraine aanvallen leidde. Geen enkel medicijn leek te helpen. Toen hij in de stad Yangon in aanraking kwam met Vipassana meditatie merkte hij dat zijn aanvallen minder heftig werden en minder vaak voorkwamen. Hij besloot in de leer te gaan en heeft zijn verdere leven gewijd aan het verspreiden van Vipassana.

Er zijn verschillende centra

Tegenwoordig zijn over de hele wereld officiële Vipassana centra te vinden. In tien dagen krijg je de basistechnieken van de meditatie uitgelegd. Mannen en vrouwen worden strikt gescheiden, er wordt niet gesproken, elke dag gaat om 4 uur ’s ochtends de gong voor de eerste meditatiesessie en verder worden er 2 maaltijden per dag en wat fruit geserveerd. En dit alles op basis van een vrijwillige bijdrage, zodat iedereen mee kan doen.

Spierpijn, vermoeidheid en hallucinaties

Er was spierpijn en lichamelijk ongemak van het uren stil zitten. Er was vermoeidheid van het dagelijks om 4 uur opstaan. Er was honger, omdat er maar 2 maaltijden per dag werden geserveerd en wat fruit. En er waren de hallucinaties. Mijn brein nam me mee op ontdekkingstochten, die ik normaal alleen ’s nachts in mijn dromen meemaakte.
Herinneringen, emoties en ervaringen mengden zich tot één grote ondoordringbare brei van onwerkelijkheid. Ik zag beelden van een verlaten woestijn waar harde winden doorheen waaiden. Ik voelde druppels van lekkende kranen op mijn hoofd uiteen spatten. Ik zag gezichten voorbij komen van mensen van wie ik niet eens zeker wist of ik ze ooit daadwerkelijk had ontmoet.

Snikkende mensen

Maar er was niet de loutering van het licht zien of van het opruimen van trauma’s of opgekropte emoties. Zoals bij mijn buurman, die aan de andere kant van het gangpad in het mannengedeelte onophoudelijk zat te huilen. Of mijn kamergenote, die ik regelmatig met tranen aantrof, maar aan wie ik nooit kon vragen of het wel ging. Want praten, dat mocht immers niet. Iets wat ze, zo bleek later, als heel prettig had ervaren.

Jezelf uitzetten

Misschien was er bij mij ook minder op te ruimen. Of misschien probeerde ik te hard of juist niet hard genoeg. Ik kwam erachter dat ik mezelf heel makkelijk ‘uit’ kon zetten. Dat ik de hele tien dagen als het ware over me heen liet spoelen alsof ik er zelf niet bij betrokken was. Ik stond op, mediteerde, ontbeet, mediteerde, lunchte, mediteerde, at 2 stuks fruit en luisterde naar een tape van Goenka…
Vooral dat laatste vond ik lastig trouwens. Normaal gezien was ik gaan fluisteren of nabespreken of had ik in ieder geval mijn commentaar klaar staan over de manier waarop Goenka zijn chants zong. Ik vond het niet om aan te horen, maar kon deze ervaring niet delen. Iedereen keek de zaal rond, maar vermeed heel braaf oogcontact zoals ons was opgedragen.

Eigen verhalen

Je kende de gezichten van je mede-cursisten, maar je had tien dagen lang geen woord met elkaar gewisseld. Je wist niets van hun achtergrond, hun manier van praten, hun interesses. En toch had je een bepaald beeld bij mensen. Sommige mensen vond ik vervelend of irritant, terwijl ik juist nieuwsgierig was naar anderen. Ik creëerde mijn eigen verhalen bij de mensen die ik elke dag in stilte voorbij zag schuifelen.

Nog een keer?

Er zijn mensen die jaarlijks terug keren voor een tiendaagse stilte-retreat. De hamvraag is natuurlijk of ik het weer zou doen? Ik heb altijd volmondig ja gezegd, want het is hoe dan ook een bijzondere ervaring. Maar tien dagen is ook lang en tot nu toe is het er niet van gekomen om terug te gaan. Al verlang ik wel regelmatig naar de stilte van toen. Naar het niet hoeven praten.