Positief jaaroverzicht: 9 dingen die goed gingen wat betreft het klimaat

Bij hetkanWEL houden we ervan om op zoek te gaan naar de hoopgevende berichtgeving en gebeurtenissen. Ook al is het soms zoeken naar een speld in een hooiberg: hoop doet leven en wie zoekt zal vinden. Daarom hebben we van het afgelopen jaar een aantal positieve berichten op een rij gezet, als het gaat om het klimaat.

1. Er was weer een belangrijke klimaattop

In november vond COP26 in Glasgow plaats. En hoewel Greta Thunberg het een greenwashing event van bedrijven en politici noemde en Nederland nog steeds vol trots de positie van slechtste jongetje van de klas bleef innemen (ondanks alle blabla-uitspraken van Rutte over ‘olympisch kampioen klimaat’ worden), zijn er toch kleine vorderingen gemaakt en die moeten we vieren. Zo is er besloten dat in 2030 de ontbossing opgelost moet zijn. En ging Nederland, na enige aandringen, toch overstag door te stoppen met buitenlandse investeringen in fossiele brandstoffen. Een draai, die als een positieve verrassing kwam.

2. De Klimaatmars was een succes

De klimaatmars bracht op 6 november niet alleen in Amsterdam 40.000 mensen op de been, maar ook in steden als Glasgow (waar de klimaattop op dat moment gehouden werd) liepen tienduizenden mensen door de stromende regen. Waarmee we maar willen zeggen: het klimaat leeft. En zo’n mars telt, want mede daardoor maakte Rutte een draai door toch te willen stoppen met fossiele brandstoffen.

3. De zaak tegen Shell is gewonnen

We zeggen het nog maar eens, want met deze unieke zaak en uitspraak haalde Nederland de wereldpers, dus: de zaak tegen Shell is gewonnen! Nu maar hopen dat Shell zich beter aan die uitspraak houdt dan de Nederlandse overheid destijds aan de uitspraak aan het Urgenda-vonnis. Overigens heeft dat er hoe dan ook toe geleid dat er nu wereldwijd zo’n 2.000 rechtszaken tegen overheden en bedrijven lopen. Waarmee we nog maar eens willen onderstrepen dat de burger meer macht heeft dan je denkt. Volgens Jan Rotmans, hoogleraar transitiekunde, komt verandering in een stroomversnelling als een kwart aan boord is. In Nederland zitten we nu op 20%. We zijn er bijna kortom. Times, they are a ‘changin’.

4. Statiegeld op plastic flesjes

Vanaf 1 juli dit jaar zat er statiegeld op kleine petflesjes en dat leverde meteen 37% minder plastic flesjes op in het milieu. Kijk maar naar de beelden van de Zwerfinator, die zwerfafval opruimt en data hierover verzamelt. Sommige merken wisten deze ‘lastige’ statiegeldkwestie trouwens te omzeilen door hun waar in drankkarton aan te bieden. Niet alleen zit hier net zoveel plastic in als in een petfles, maar het is ook slechter te recyclen en zorgen voor meer milieuschade. Slechte zaak dus. Maar gelukkig zijn er ook alweer merken die deze transitie, nadat ze erop aangesproken zijn, in rap tempo weer van terugdraaiden. Ondertussen kijkt de staatssecretaris naar de mogelijkheden van statiegeld op drankkarton. Vanaf eind volgend jaar (31 december 2022) komt er hoe dan ook statiegeld op blikjes trouwens. En laten we niet vergeten dat er sinds 3 juli van dit jaar ook een EU-verbod op wegwerpplastic geldt. Denk daarbij aan rietjes, roerstaafjes, plastic bestek, ballonstokjes en wattenstaafjes. Dat scheelt toch ook weer qua plastic soep.

5. De Ocean Cleanup oogste succes

Over plastic gesproken: de tests van de Ocean Cleanup zijn dit jaar succesvol afgesloten. Dat betekent dus dat het grote schoonmaken officieel kan gaan beginnen. Niet dat er voor deze officiële start helemaal niks gebeurd is, want Boyan Slat en de zijnen hebben in totaal al een Boyen miljoen kilo afval uit de oceaan gevist. En hoewel we nog een lange weg te gaan hebben, gaat het grote opschalen van het opruimen beginnen. Als we dan ook zorgen dat er minder (zwerf)afval in het water terecht komt, dan komen we nog eens ergens.

6. 55% minder CO2 in 2030

De Europese Commissie presenteerde deze zomer het Fit for 55 pakket. Dat is geen poging om mensen van 55 fit te krijgen, maar het schetst wel de weg (of de routekaart, zo je wilt) naar 55% minder uitstoot in 2030 (ten opzichte van 1990). “We zetten een hogere prijs op de uitstoot van CO2 en we gaan belonen wie met minder koolstof toe kan,” vatte Frans Timmermans de essentie van de plannen samen. Voor het Nederlandse klimaat- en energiebeleid heeft het forse gevolgen, stelde het Planbureau voor de Leefomgeving in september. Dat zien we dan ook terug in het nieuwe regeerakkoord (zie punt 8).

7. De USA is back in de game

Met president Biden zijn de Verenigde Staten weer terug aan boord van de klimaattrein. Direct na zijn inauguratie in januari ondertekende hij opnieuw het klimaatakkoord van Parijs, waar zijn voorganger – president Trump – uitgestapt was. Maar: we zijn er nog niet. Fossiele brandstoffen hebben veel macht (en geld) en het parlement wil nog niet helemaal mee met de president.

8. Lekker veel geld naar het klimaat

Het was een traditionele zwangerschap zou je kunnen zeggen, met een tangverlossing aldus Hoekstra (daar gaan we het nu maar even niet over hebben). Maar na ruim 9 maanden onderhandelen was daar dan toch eindelijk een regeerakkoord. Oh nee, een coalitieakkoord, zoals dat tegenwoordig heet. Hierin werd 35 miljard euro extra voor het klimaat uitgetrokken. Er komt een minister voor Klimaat en Energie én een onafhankelijke wetenschappelijke adviesraad, zoals ze dat in het Verenigd Koninkrijk ook al hebben in de vorm van een Climate Change Committee. Verder ligt de ambitie op tafel om in 2030 de CO2-uitstoot met 55% te hebben gereduceerd en in 2035 met 70% (ten opzichte van 1990). Daarnaast wil de nieuwe coalitie een generatietoets invoeren, dat checkt wat de effecten van het huidige beleid zijn voor de toekomstige generatie. We kijken nog niet helemaal 7 generaties vooruit, maar het is zeker een goed begin. Of we hiermee ‘Olympisch kampioen’ klimaat worden, weten we niet, maar er lijkt een inhaalsprint ingezet te zijn, dus wellicht bungelen we straks in ieder geval niet meer onderaan. Wij zijn optimistisch.

9. Schiphol in beweging, soort van

Hoewel Schiphol buiten schot blijft in het nieuwe coalitieakkoord, is eind dit jaar wel tot Den Haag doorgedrongen dat er iets moet gebeuren. ‘Binnen het kabinet zijn er grote zorgen over de kwestie,’ lazen we op de site van de NOS. Volgens juristen zijn er ingrijpende maatregelen nodig. Er werden 3 opties genoemd: of Schiphol koopt de boerenbedrijven in de wijde omgeving op (wat leidde tot een ludieke actie van boeren die Schiphol wilden opkopen) of de halve Randstad moet 80 km/uur gaan rijden of het aantal vliegbewegingen gaat terug naar 400.000 per jaar. Dat is een afname van 20%.  Wij zijn voor die laatste optie. En hoewel het laatste woord hier nog lang niet over gezegd is (Schiphol blijft heilig), zien we in deze kleine beweging toch een sprankje hoop.

Tot slot

Tot slot was er dit jaar natuurlijk nog het ABP Pensioenfonds, dat aankondigde te stoppen met het investeren in olie, gas en kolen. De Radboud Universiteit in Nijmegen kondigde aan dat duurzaamheid een verplicht vak wordt voor álle studenten, onafhankelijk van wat ze studeren. De slaaptrein keerde terug in Europa, waardoor het makkelijker is om over land naar steden als Wenen, Praag en Milan te reizen. Tegelijkertijd werd er aangekondigd dat er vanaf april een veerdienst vanaf Groningen naar Noorwegen komt, wat ook veel tijd scheelt als je niet wilt vliegen maar dit prachtige land wél wil bezoeken. De reuzenpanda behoort niet meer tot de bedreigde diersoorten, terwijl erkend is dat krabben, kreeften en octopussen ook kunnen voelen en in de toekomst dus niet meer levend gekookt mogen worden. En Groenland kondigde deze zomer aan te stoppen met het boren naar gas en olie in verband met klimaatverandering.

Wat was jouw positieve nieuws van dit jaar? Laat het ons weten door hieronder een reactie achter te laten.

Benieuwd hoe het ook al weer in 2020, 2019 en 2018 ging. Lees dan de jaaroverzichten van toen nog eens terug.