Deze zomer werd de tuin van mijn huurhuis grondig verbouwd. Of eigenlijk: de veel te grote, vervallen schuur ging weg en daarvoor in de plaats kwam een kleiner exemplaar waardoor er meer tuin overbleef. Heel fijn natuurlijk, want dat biedt volop kans om de biodiversiteit in de stad een zetje te geven met inheemse en biologische planten. Maar wat moest ik aan met de ‘oude’ planten van voor de verbouwing? Die stonden al jaren in een border in de tuin en ik wist vrij zeker dat die niet biologisch waren. Hoe lang duurt het voordat zo’n plant niet meer giftig is van de pesticiden?
Pesticiden op tuinplanten
Op reguliere tuinplanten zitten, net als op dat leuke bosje bloemen, pesticiden. Die pesticiden zorgen ervoor dat de plantjes snel groeien (dat is commercieel interessant) en dat ze puntgaaf zijn als je ze koopt. Dus zonder gaatjes in het blad of bruine randjes of -nog erger – luis of andere beestjes. Want op de planten waarmee we graag vlinders naar de tuin willen lokken, mogen -heel ironisch- geen rupsen zitten. Stel je voor.
Het punt is dat deze tuinplanten met pesticiden wél vlinders, bijen en andere insecten aantrekken, zoals ze beloven. En deze beestjes krijgen dat gif van die bespoten tuinplanten binnen via het stuifmeel en de nectar waardoor ze gedesoriënteerd raken, de weg niet meer terugvinden naar hun kasten en verzwakken. En dat maakt ze weer bevattelijk voor ziektes.
Bovendien worden er nog regelmatig in de EU verboden en zeer giftige pesticiden aangetroffen op planten en bloemen, zoals in januari bijvoorbeeld nog het geval was. Kortom: als we de biodiversiteit willen verbeteren en de bij en al die andere insecten willen redden (en dat willen we) dan willen we geen bosjes bespoten bloemen op tafel, maar ook géén bespoten planten in de tuin.
Hoe lang duurt het voordat tuinplanten pesticiden-vrij zijn?
Maar goed, inzicht komt met de jaren en er was een tijd dat er nog niet zo heel veel aandacht was voor duurzame bloemen of tuinplanten. En dus hebben we allemaal wel een plant, struik of boom in de tuin staan die bij de aanschaf misschien niet helemaal biologisch was. Of misschien kregen we een tuinplant cadeau waarvan we de herkomst niet helemaal zeker wisten. Superlief gebaar natuurlijk, maar wat moet je met zo’n bespoten tuinplant? En hoe lang duurt het dan voordat deze planten gifvrij zijn en dus onschadelijk voor de beestjes?
We vroegen het aan Liedewij Loorbach van Sprinklr, die het op haar beurt weer aan de mensen van Pesticide Action Network Nederland (PAN Netherlands) had gevraagd. Het antwoord was helder (edoch teleurstellend): we weten het niet precies. Dat komt omdat we niet weten welke chemische middelen precies gebruikt zijn en in welke hoeveelheid.
Kwekers zijn helaas niet verplicht om uit de doeken te doen wat voor pesticiden ze gebruikt hebben om hun tuinplanten tot wasdom te brengen, of hoeveel. De enige manier om daar achter te komen is door het te testen in het lab. PAN Netherlands doet dit regelmatig en vindt -helaas- ook regelmatig verboden chemische middelen op tuinplanten (je kan je afvragen waarom niet alle pesticiden verboden zijn, zeker nu ze in verband gebracht worden met Parkinson, maar goed: dat is weer een andere discussie).
Ook tuincoach Anniek Veltman, die we eerder dit jaar spraken, kwam met eenzelfde soort antwoord: “Vanwege het gebrek aan onderzoek weten we niet precies hoelang gif in de plant en de bodem blijft. Het verschilt per middel of, en wanneer, de schadelijke effecten verdwijnen.”
Wat te doen met tuinplanten waar mogelijk pesticiden op zitten?
Gelukkig heeft Anniek Veltman nog wel een tip voor ons: “Twijfel je of de planten in je tuin gif bevatten, omdat je ze niet zelf hebt geplant? Dan kun je de plant het beste flink terug snoeien. Hierna bevat de plant veel minder of zelfs geen pesticiden meer. Gooi dit snoeiafval niet in de groene kliko, onder een struik of op de composthoop, maar bij het gewone huisvuil. Zo voorkom je dat eventuele restanten pesticiden weer in het milieu terechtkomen.”
Ook Liedewij Loorbach van Sprinklr heeft een stappenplan opgesteld voor als je niet weet of je tuinplanten pesticiden bevatten:
- Snoei de plant bovengronds helemaal terug, want dat helpt. Hier is onderzoek naar gedaan door PAN Netherlands, die een vlinderstruik helemaal terugsnoeide tot aan de grond. Daarmee daalde het aantal aangetroffen chemische middelen van 10 (voor de snoei) naar 1 (12 weken na de snoei).
- Houdt de plant daarna in de kwekerspot (als het een cadeautje is die je van iemand hebt gehad, want als ie al in de tuin staat, werkt dat natuurlijk niet) en laat de plant opgroeien in de pot
- Als je de plant uit de pot haalt, schudt de wortels dan flink uit boven een vuilniszak om af te komen van de aarde die waarschijnlijk ook met chemicaliën is vervuild. Gooi de vuilniszak met vervuilde aarde bij het gewone huisvuil en plant de plant dan in nieuwe, biologische aarde.
- Je kan ook een plant die al in de aarde zit helemaal terugsnoeien en opgraven om de wortels schoon te maken (van aarde ontdoen en opnieuw te planten). De beste tijd om dat te doen, is als de plant ‘slaapt’, dus voordat de lente uitbreekt en alles begint te groeien en bloeien. Dus de tijd dringt om dit nu nog even snel te doen.
Helemaal 100% waterdicht is deze methode natuurlijk niet, maar het is wel dé manier om van een groot deel van de pesticiden af te komen. Een andere optie is om de plant zelf, met wortels en al, toch bij het restafval te gooien. Maar dat voelt ook vrij rigoureus aan. Hoe pak jij dit aan? We zijn benieuwd. Laat je hieronder een reactie achter?
Lees ook: 10 planten die je in je tuin kan zetten om meer vlinders te trekken En: 10 struiken en bomen die meer vogels naar je tuin lokken.
