Positief in het leven staan, kan je dat leren?

Je hebt mensen, die overal de ‘downside’ van zien en je hebt mensen die als een blij ei door het leven stuiteren en nergens beren op de weg zien. Problemen zijn dan ineens uitdagingen, kansen of leermomenten. Beide uitersten zijn dodelijk vermoeiend, maar wij van hetkanWEL voelen ons toch meer aangetrokken door de optimisten, de ja-zeggers, de glas-half-vollers, de positivo’s, de roze brildragers en de idealisten. Want zonder die groep gebeurt er nooit wat. Bovendien blijkt uit onderzoek, dat je langer leeft als je positief in het leven staat.

De vraag is dan ook of je een positieve levenshouding kan aanleren? Ook – of misschien wel juist – op momenten dat alles tegenzit? Het antwoord is volmondig: ja, dat kan! Maar dat is misschien niet binnen een paar uur gepiept. Er moeten hier en daar immers wat zwartkijk-patronen doorbroken worden. En die gaan misschien al een heel leven mee.

Het zijn maar gedachten

Onze gedachten bepalen hoe we ons voelen en gedragen. Maar onze gedachten geven vaak een vertekend beeld van de werkelijkheid. Ze zijn gekleurd door onze eigen ervaringen en interpretaties en creëren daardoor een vertroebeld en persoonlijk verhaal. Toch identificeren we ons met die verhalen. Daardoor zien we niet altijd dat sommige gedachten niet bepaald helpende gedachten zijn.

Mijn yogadocent illustreerde dit proces laatst met een verhaal. Aan de hemel staat de zon zoals de zon is: een hete vuurbal, die ons warmte en licht geeft. Als je blik naar beneden gaat, zie je een meer waarin de zon weerspiegeld wordt. Het oppervlak van het water is glad waardoor we denken dat de reflectie een realistisch beeld geeft van de zon. Ook als de wind opsteekt en er golven ontstaan met schuimkoppen, denken we dat de gefragmenteerde reflectie van de zon een realistisch beeld geeft. We zijn ons niet meer bewust van de vertekening, die door de omstandigheden is veroorzaakt.

We hebben ze allemaal

Zelfs de meest grote optimisten hebben wel eens negatieve gedachten, maar waar komen die dan toch vandaan? Soms ligt het antwoord voor de hand. Door bijvoorbeeld negatief over anderen te zijn, geven we ons zelf een goed gevoel. Immers, door te benadrukken dat de anderen dom, lelijk of ongevoelig zijn, impliceren we dat we zelf het tegenovergestelde zijn. Negativiteit kan dus voortkomen uit pure onzekerheid en gebruikt worden om ons eigen ego te bevestigen.

Een biologische kwestie

Maar er is ook een biologische kwestie. De amygdala in ons brein is erop getraind om alert te zijn op elk teken van potentieel gevaar. Dit soort informatie krijgt dan ook voorrang op ‘onbelangrijke’ positieve informatie. Simpel gezegd onthouden we de slechte nieuwsberichten hierdoor beter. Iets dat in de prehistorie ongetwijfeld heel nuttig was, maar in de tegenwoordige tijd -met een vloedstroom aan online informatie – best ingewikkeld is. Want hoe onderscheiden we ‘echte’ informatie nog van ‘fake nieuws’? Een lastige opgave, zo blijkt, die kan resulteren in complottheorieën waarin de aarde weer plat is en klimaatverandering door politici bedacht is om ons meer belasting te laten betalen.

Bewustwording

Dit sombere wereldbeeld kunnen we alleen veranderen als we ons bewust worden van het feit dat onze gedachten ‘maar’ gedachten zijn.  Of, om terug te komen op het verhaal van mijn yogadocent: onze gedachten vormen een reflectie van de zon, niet de zon zelf. En voor eenieder van ons ziet die reflectie er anders uit. We denken over dezelfde zon te praten, maar hebben het over twee totaal verschillende beelden van de zon, die we zelf hebben ingekleurd.

Door ons bewust te zijn van dit proces, kunnen we onze gedachten (en dus ook ons gevoel en gedrag) ombuigen naar iets positiefs. Hiervoor moet je wel in staat zijn om je eigen gedachten kritisch te benaderen. Waarom denk ik dit? Hoe reëel zijn mijn gedachten? Wat doen die gedachten met me en wat voor invloed hebben ze op mijn leven? En: kan ik het ombuigen naar iets positiefs? Daarbij is het devies, net als bij zoveel dingen, fake it till you make it.

De optimisten

Optimisten geloven graag in het goede op deze wereld en zien de toekomst met vertrouwen tegemoet. Dit kan af en toe misschien een tikkeltje onrealistisch overkomen, maar uiteindelijk voelen de optimisten zich zowel geestelijk als lichamelijk vaak beter dan de pessimisten of zelfs de realisten. Steeds meer onderzoek wijst daar op, zo valt te lezen in Psychologie Magazine.

Dus wij zouden zeggen: verander de wereld en begin bij jezelf. Zet die roze bril op en bekijk je eigen gedachtenpatronen met een kritische blik. Meer tips over het aanleren van optimisme lees je hier.