Hoewel intuïtief eten al in 1995 in het gelijknamige boek van Evelyn Tribole en Elyse Resch besproken werd, lijkt het vooral de laatste tijd aan populariteit te winnen. En wordt het door steeds meer websites en influencers omarmd als dé manier van eten. Of liever gezegd: van leven. Maar wat is intuïtief eten eigenlijk precies? We zetten de tien basisprincipes van deze anti-dieet methode voor je op een rij.
Eigenlijk komt het er, simpel gezegd, op neer dat je alles mag eten wanneer je maar wilt en zo vaak je maar wilt. Niks geen maximaal drie maaltijden, intermittent vasten, calorieën tellen, koolhydraten uitbannen of na 20.00 uur niet meer eten. Het klinkt als muziek in mijn oren! Want, zo moet ik ook eerlijk bekennen, ik ben niet zo goed met regels. In het beste geval houd ik het een week vol, in het ergste geval ga ik totaal met mijn kont tegen de krib en doe ik in een opstandige bui precies het tegenovergestelde van wat ‘mag’ of (erger nog) ‘moet’.
Intuïtief eten zou je dus ook kunnen vertalen als ‘gewoon eten’. Want bij intuïtief eten leer je luisteren naar de signalen die je lichaam je geeft: vol is vol en honger is honger. Dat is een betere leidraad om te volgen dan externe factoren, zoals een weegschaal of een streng eetschema (waar iedereen stront chagrijnig van wordt, laten we eerlijk zijn). Luisteren naar je lichaam dus. Zoals we dat ooit deden voordat we met z’n allen uit gewoonte, gezelligheid, frustratie, verveling, verdriet, stress of als beloning gingen eten.
Alleen: hoe weet je nou zeker dat het niet je lichaam is die aangeeft dat die chocolaatjes vandaag per se op moeten (zoals bij mij regelmatig het geval is)? Kortom, ligt het gevaar niet op de loer dat je de hele dag maar je goddelijke gang gaat onder het mom van ‘intuïtief eten’? ‘Niet iedereen weet wanneer ie honger heeft,’ zei een vriend van me ooit al. En laatst hoorde ik een ex-collega in een podcast iets soortgelijks zeggen: ‘drink eerst een glas warm water zodat je zeker weet of je ‘buikhonger’ of ‘hoofdhonger’ hebt.’ Oftewel, leer het onderscheid maken tussen eten vanuit ‘emotionele honger’ of vanuit ‘fysieke honger’.
Om je daar een handje bij te helpen schreven de Amerikaanse diëtisten Evelyn Tribole en Elyse Resch in 1995 al het boek Intuïtief Eten, met daarin de tien basisprincipes van deze anti-dieet methode. We zetten ze voor je op een rijtje.
Als je ‘op dieet’ bent, is dat vaak van tijdelijke aard. In het meest gunstige geval verlies je inderdaad die kilo’s waar je op hoopte, maar als je daarna weer op oude voet verder gaat, zijn die er ook binnen no time weer aan. En als je pech hebt, krijg je er nog een paar extra cadeau ook. Gooi je dieetboeken dus uit het raam, ontvolg je favoriete dieetgoeroes en geef je weegschaal weg.
Dit klinkt als een open deur, ik weet het, maar toch: dat is het niet. Helemaal los van de ‘buikhonger’ versus de ‘hoofdhonger’, of de ‘fysieke honger’ versus de ‘emotionele honger’, hebben we soms de neiging om maaltijden uit te stellen, over te slaan of simpelweg te weinig te eten. Een goede maaltijd bevat verschillende voedingsstoffen, dus ook koolhydraten. Als je dat weglaat, krijg je heel snel weer trek en ga je dus snacken.
Laten we één ding heel duidelijk stellen: food is nót the enemy. Al behandelen we eten soms wel zo door ons te focussen op koolhydraten, calorieën, vetten, suikers en de hele santenkraam. Als je al die ‘verboden’ middelen vervolgens eet, heb je last van een schuldgevoel, terwijl je toch eigenlijk zou moeten genieten van je eten. Maak van elke maaltijd dan ook een momentje, waarop je maar één ding doet, namelijk eten. Met al je aandacht. Bijkomstig voordeel: door mindful te eten, voorkom je dat je jezelf gedachteloos volpropt met te veel eten, terwijl je door je timeline op social scrollt of een serie binget.
Zoals we eerder al zeiden: luister naar je lichaam in plaats van naar de regels van een dieetgoeroe. Dat betekent ook dat je je inner dieet goeroe (je kent het stemmetje wel) vaarwel moet zeggen. Zolang je namelijk in je hoofd bedenkt dat je al twee boterhammen op hebt, dus dat een bord pasta echt níet ook nog kan, luister je niet naar je intuïtie. En er nou eenmaal van die dagen dat je wat meer koolhydraten nodig hebt. Daar is niks mis mee.
Van Ayurveda leerde ik dat je niet meer moet eten dan past in het kommetje dat je met je twee handen kan maken. Dat is meer een indicatie dan een regel, want een kommetje sla vult natuurlijk lang niet zo goed als een kommetje pasta met kaassaus. Maar het geeft wel aan dat we toch vaak overeten. Als je met aandacht eet (dus niet terwijl je tv kijkt, over je tijdlijn scrolt, nog even een blog aftikt of naar de trein loopt) dan heb je ook eerder in de gaten dat je genoeg gehad hebt. En onthoudt dat het meestal een minuut of 20 duurt voordat je maag het signaal ‘vol’ aangeeft. Daardoor eten we vaak langer door dan nodig en zitten we ‘overvol’.
Dit is eigenlijk precies wat ik hierboven beschrijf: eet met aandacht zonder iets anders te doen en geniet ervan. Als je iets naar binnen propt, terwijl je eigenlijk nog iets anders aan het doen bent, geniet je ook niet echt van de smaken en structuren van je voeding. Dus maak van elke maaltijd gewoon even een momentje.
Eten gebruiken we vaak als een manier om met emoties van verveling, stress, frustratie of verdriet om te gaan. Vervolgens voelen we ons vaak schuldig omdat we zijn gaan bingen en zo kom je in een negatieve spiraal terecht die je relatie met eten niet bepaald ten goede komt. Dus probeer een andere uitlaatklep voor die emoties te vinden (maak bijvoorbeeld een wandeling of ga sporten).
We hebben allemaal wel eens voor de spiegel gestaan en onszelf afgekraakt vanwege een vetkwab, een rimpel, een grijze haar, putjes in onze dijen of huiduitslag. Allemaal het resultaat van een onrealistisch lichaamsbeeld, waar niemand aan kan voldoen. Bovendien niet bepaald constructief. Want uiteindelijk zijn we vooral mooi als we gelukkig zijn (en dus stralen). Focus je dus op de dingen die je wél mooi vindt aan jezelf en wees dankbaar voor al het mooie en goede wat je lijf kan en doet, want dat is niet vanzelfsprekend. Kortom: het wordt tijd om vriendjes te worden met jezelf en alle bijbehorende kwabben, putjes en vetrollen (die dankzij je eigen vergrootglas vaak groter lijken dan ze in werkelijkheid zijn).
Net als eten heeft ook bewegen geen regels. Je hoeft niet per se naar de sportschool of te joggen omdat al je vrienden dat doen. Je kan ook gewoon even een halfuurtje uit je plaat gaan door je helemaal gek te dansen op je favoriete muziek. Of een lange wandeling door het bos maken met de hond. Of een middagje tuinieren. Waar het om gaat, is dat je niet simpelweg beweegt om calorieën te verbranden, maar dat je beweegt omdat je er blij van wordt.
Gun het jezelf gewoon. Punt. Net zoals je jezelf af en toe een Bossche bol, een biertje of een zak chips gunt, kan je jezelf ook een gezond leven gunnen. Want uiteindelijk voel je je beter als je je lichaam voedt in plaats van alleen maar vult, overwegend gezond eet, genoeg beweegt en dingen doet waar je blij van wordt. En dat is meestal niet van een streng dieet of sporten ‘omdat het moet, maar ik vind er geen zak aan’.
Bij intuïtief eten gaat het erom dat je die vele beperkingen die je jezelf oplegt, loslaat en leert luisteren naar je lichaam. Het maakt het leven niet alleen meer ontspannen en aangenaam, maar het zorgt er ook voor dat de neiging om (veel) ongezond te snacken uiteindelijk afneemt.
Ben jij al begonnen met intuïtief eten? Laat het ons weten en deel je ervaringen door hieronder een reactie achter te laten.
Wyke Potjer is content manager van hetkanWEL. Ze heeft journalistiek gestudeerd en werkt sindsdien fulltime voor landelijke radio, televisie, print en online media. Ze is vegan, heeft geen auto, probeert plastic uit haar leven te bannen en biologisch te eten. Naast haar freelance bestaan als journalist geeft ze yogales (vinyasa en yin).