Doe je mee met de No buy Challenge? We leven in de eeuw van de hyperconsumptie. We kopen massaal te veel spullen, waarvan we weten dat ze ons niet gelukkig maken. De aarde kan ons consumptieniveau niet meer aan, maar onze economie draait op groei en bedrijven verleiden ons om te blijven kopen. Hoe bied je daar nou weerstand aan? Bijvoorbeeld door mee te doen met de No buy challenge 2025, maar we geven je ook 7 andere tips.
Herken je dat gevoel? Je stapt de deur uit en zonder dat je het doorhebt, lijkt er geld uit je portemonnee te verdwijnen. De stijgende kosten van levensonderhoud maken het lastig om grip op je financiën te houden, maar daarbovenop worden we continu gemanipuleerd door de ‘Big’ industrieën: Big Beauty, Big Fashion, Big Food en Big Coffee. We worden wijs gemaakt dat geluk te koop is – of dat nu via self-care-producten, de nieuwste modetrends of een lekkere matcha lattes is.
Het resultaat? Consumptie lijkt een vereiste voor geluk. Shocking genoeg, maar ik las in een artikel dat veel mensen voelen zich onbewust teleurgesteld als ze een dag niets uitgeven. Dit gevoel speelt vooral bij jongeren, die steeds vaker inzien dat hun koopgedrag hen meer stress dan voldoening brengt. Zo besloot een groeiende groep eind 2024 dat 2025 het jaar wordt van een low-buy of zelfs no buy lifestyle.
Deze rare manier van leven, is natuurlijk iets van de laatste decennia, maar de oorzaak ligt langer terug in de tijd. Mensen leefden eeuwenlang in schaarste en dat heeft ons erfelijk belast met een soort koop-gen. Natuurlijk hebben we dat gen inmiddels helemaal niet meer nodig, maar het zit er nog steeds. Daarom hamsteren we nog steeds en is weggooien lastig. Daarnaast geeft het kopen van iets nieuws een gelukzalige endorfinerush. Helaas is die rush kortstondig en draagt het niet bij aan ons gevoel van geluk op de lange termijn, maar we willen het wel blijven voelen.
Grofweg zijn er vier verschillende soorten ‘kopers’. Er zijn mensen die spullen kopen om zich beter te voelen, de zogenaamde troostkopers. Fanatieke kopers sparen of kopen dezelfde soort producten. Impulsieve kopers denken vooraf niet na over hun aankopen, maar beslissen of ze iets kopen, omdat het bijvoorbeeld in de uitverkoop is. En er zijn de compulsieve kopers, die van alle drie een beetje kunnen hebben en onder de groeiende groep koopverslaafden vallen.
De reden dat mensen blijven kopen, heeft niet alleen met ons koop-gen te maken, maar vooral met de reclame die we dagelijks zien. Hoeveel reclameboodschappen je dagelijks ziet of hoort, hangt af van je mediagebruik. Het ligt ergens tussen de 250 en 3000 boodschappen.
Uit onderzoek van de Erasmus Universiteit blijkt dat we ons echt niet kunnen wapenen tegen positieve stimuli in reclame. Bij het zien van mooie en blije mensen, een prachtig landschap of celebrities, zoals George Clooney, ontstaat er in je hoofd een positief beeld bij een merk, dat je er niet meer uit krijgt. Zelfs als je geld aangeboden krijgt om de stimuli te negeren, lukt het niet.
Gelukkig zijn we niet helemaal verloren. Er zijn ook voorbeelden van mensen die wel tegenwicht bieden tegen al die reclame: de minimalisten. De boodschap die minimalisten ons meegeven, is dat een opgeruimd en overzichtelijk huis ruimte en vrijheid in je hoofd geeft. Te veel spullen geven je stress en slokken je tijd en energie op. Tijd die je veel beter kunt besteden aan reizen, sociale contacten of gewoon lekker nietsen. Zo’n no buy challenge heeft dus ook heel veel mentale voordelen.
Waarom kunnen minimalisten wel stoppen met kopen, maar de meeste van ons niet? Allereerst is het goed om te beseffen dat anders consumeren gaat met vallen en opstaan. Je bent niet van de ene op de andere dag een minimalist.
Je hebt echt een andere mindset nodig, die prioriteit geeft aan je nieuwe levensstijl. Dat helpt je om ‘nee’ te zeggen tegen al het overbodige in je leven. Daarnaast zijn er vijf praktische tips die je, tot je helemaal gewend bent aan je nieuwe levensstijl, helpen om controle te krijgen over je koopgedrag:
Het idee van een ‘no buy challenge’ is natuurlijk hartstikke duidelijk. Je moet gewoon geen nieuwe spullen kopen. Maar zoals we allemaal weten, is er over schrijven, of er over nadenken, echt iets anders dan het ook doen. Daarom kun je best wat hulp gebruiken. Inspiratie vind je bijvoorbeeld bij Zero Waste Nederland en bij When Sara Smiles. Zero Waste Nederland startte voor de ‘koop niets nieuws challenge’ een actieve Facebook groep (een initiatief van twee inspirerende vrouwen Elisah Pals en Nadine Maarhuis). Sara Dubbeldam (ook een geweldig inspirerende vrouw, die Primark aanklaagde voor greenwashing en won) ontwikkelde een cursus om je te helpen. Een eenmalige investering, die je in de toekomst vast een veelvoud zal helpen besparen.
Ik ben benieuwd. Ga je er voor? En heb je zelf nog tips? Deel ze dan met ons.
Asceline Groot is partner bij hetkanWEL, onderzoeker, specialist op het gebied van duurzame trends en ontwikkelingen en co-auteur van het boek 'hetkanWEL. Voor een groener, eerlijker en leuker leven'. Daarnaast heeft ze een PhD aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Ze deed onderzoek hoe social enterprises hun ideeën ontwikkelen.