Waarom het opruimen van je koelkast goed is voor het klimaat (en hoe je dat het beste aanpakt)

In Nederland gooien we per persoon ruim 33 kilo eten per jaar weg en spoelen we 65 liter drinken door de gootsteen. Het komt er feitelijk op neer dat een kwart van al ons eten nooit wordt gegeten. Super zonde, zowel voor het klimaat als voor onze portemonnee. En dat terwijl we een deel vrij makkelijk kunnen oplossen door de koelkast anders in te richten, zo bleek uit onderzoek van de Taisho Universiteit in Japan. Daarom introduceerden de wetenschappers een paar makkelijk toepasbare regels om de koelkast overzichtelijk te houden. Hierdoor nam de voedselverspilling met 20% af.

De oorzaken van onze voedselverspilling lopen uiteen: van een slechte planning en tot het verkeerd interpreteren van de houdbaarheidsdatum. En van het doen van impulsaankopen tot het onhandig inrichten van de koelkast. “De reden dat voedsel bederft en verspild wordt, is vaak dat je vergeet dat het in de koelkast ligt en het later bedorven terugvindt”, zegt Watanabe, onderzoeker op het gebied van afvalbeheer aan de Teikyo Universiteit in Tokio, tegen de BBC. Samen met onderzoeker Okayama ontwikkelde ze een methode om de koelkast opgeruimd en overzichtelijk te houden. Het enige dat je nodig hebt, is wat tape of stickers.

Lees ook: 14 tips tegen voedselverspilling

Koelkast tips: zo houd je het overzichtelijk

• Maak een plank of hoekje in je koelkast vrij voor eten dat bijna tegen de houdbaarheidsdatum aan zit. Je kan er ook voor kiezen om dit voedsel te labelen met stickers of (bijvoorbeeld) een stuk rood gekleurd tape. Op die manier trekken deze etenswaren je aandacht en weet je: dit moet op.
• Zorg ervoor dat je voedsel zichtbaar is in transparante bakjes, zodat je weet wat er in een bakje zit (of: label het bakje), zeker als het tegen de houdbaarheidsdatum aan zit.
• Gooi het voedsel dat rond de houdbaarheidsdatum zit niet zonder meer weg, maar gebruik je zintuigen om te checken of het nog eetbaar is (ruik, kijk, proef). Als het nog goed is, maar je bent zelf niet zo’n liefhebber van het product: geeft het dan weg.
• Als je voedsel moet weggooien, doe dit dan met aandacht. De Japanse onderzoekers geven zelfs als tip om een sticker te plakken op alle etenswaren die je weggooit met daarop je verontschuldigingen: “Ik kan je niet eten, het spijt me zo”. Neem daarbij de tijd om deze boodschap op de sticker tot je te laten doordringen. Dit principe heet in het Japans mottainai.

Lees ook: Deze groente bewaar je in de koelkast en deze juist niet

Mottainai: spijt over voedselverspilling

De eerste drie stappen van deze Japanse opruimmethode van je koelkast kennen we wel. Voedsel dat uit het zicht achterin de koelkast staat, wordt regelmatig vergeten en bederft daardoor vaak voordat je het gebruikt. Over het verschil tussen THT (tenminste houdbaar tot) en TGT (te gebruiken tot) is ook al veel geschreven. Feitelijk komt het erop neer dat je je gezond verstand moet gebruiken en niet iets klakkeloos moet weggooien. Melk ruikt zuur en gaat klonteren als het over de datum is, eieren blijven drijven in water als ze niet meer goed zijn en groente en fruit verlept of krijgt schimmel. Easy-peasy.

Wat we nog niet kenden, maar wel een mooi gebruik vinden, is de Japanse uitdrukking mottainai, die gebruikt wordt om een gevoel van spijt uit te drukken als iets waardevols (grondstoffen of – in dit geval- eten) verspild wordt. De uitdrukking komt voort uit het boeddhisme en werd na de Tweede Wereldoorlog weer afgestoft toen er schaarste heerste. Inmiddels wordt het principe van Mottanai weer van generatie op generatie doorgegeven.

Door bewust stil te staan bij dat wat je ongebruikt weggooit of dus eigenlijk verspilt, gooi je ook minder weg. Het maakt je bewust voor de hoeveel energie en werk die er nodig is om het eten op je bord te krijgen, of in dit geval in de prullenbak te doen belanden. Dat is niet alleen slecht voor het milieu en je portemonnee, het is ook respectloos naar het eten zelf.

Lees ook: 7 Japanse concepten die je kijk op het leven kunnen veranderen.