Van unieke gerecyclede producten, gecultiveerde voedingsmiddelen tot geniale ideeën voor het opwekken van schone energie of een website met een slim duurzaam (uit)leensysteem. Door de huidige klimaatproblematiek ontstaan gelukkig steeds meer slimme groene ideeën of creaties om het milieu te beschermen. Dat je de wereld een stukje beter wilt maken, bekent natuurlijk niet dat je wilt dat iemand anders er met je plan van doorgaat. Welke rechten heb je en hoe bescherm je je idee met intellectueel eigendomsrecht?
Wat is intellectueel eigendomsrecht?
Wanneer je zelf iets uitgevonden, ontworpen, ontwikkeld of gepubliceerd hebt, dan wordt dit jouw intellectueel eigendom genoemd. Het intellectueel eigendomsrecht (IE-recht) geeft bescherming voor deze creaties van de geest. Hiermee kun jij bepalen wie onder welke voorwaarden gebruik mag maken van jouw idee. Zoals wie het ontwerp mag omzetten in een product en wie jouw merknaam mag gebruiken. Of bijvoorbeeld onder welke voorwaarden je publicaties gebruikt mogen worden.
Waarom je dienst of product beschermen?
Wanneer je iets unieks hebt bedacht dan bestaat de kans dat een concurrent ermee aan de haal gaat. Het zou kunnen dat je hier geen enkel probleem mee hebt. Des te meer ondernemers ermee bezig gaan, des te groter de impact van jouw duurzame idee. Maar wanneer je flinke investeringen hebt gedaan voor een technische uitvinding, een website hebt ontwikkeld of er lang over hebt gedaan om een goede reputatie van een merk op te bouwen; is het zuur wanneer iemand hier ten onrechte van profiteert. Vooral wanneer jouw omzet afhangt van de exclusiviteit ervan. Voor deze bescherming bestaat het intellectueel eigendomsrecht.
Waar heb je recht op?
Wanneer je gerechtigd bent door de wet, kun je intellectueel eigendom op verschillende manier beschermen. Zo kan er bijvoorbeeld via een kort geding een beslag of verbod opgelegd worden. De rechter kan bepalen dat inbreukmakende kopieën vernietigt of uit de markt gehaald worden. Om de nakoming hiervan te vorderen kun je zelfs een dwangsom eisen. Daarbij kun je als rechthebbende ook aanspraak maken op een schadevergoeding. Dit bedrag kan gebaseerd zijn op misgelopen winst, gederfde omzet of reputatieschade. Ook draait de verliezende partij op voor de volledige advocaatkosten.
Intellectueel eigendom geldt soms automatisch bij wet en in sommige gevallen moet dit apart vastleggen om aanspraak te kunnen doen. Het kan in deze gevallen verstandig zijn een advocaat in te schakelen. Zoals bijvoorbeeld bij Lawfox advocaten. Zij leggen niet alleen jouw intellectuele eigendommen vast, ze regelen ook de handhaving ervan.
Op welke manieren wordt intellectueel eigendom beschermd?
Het intellectueel eigendomsrecht is een paraplubegrip voor verschillende rechten die gaan over creaties van de geest. Deze bestaan uit verschillende vormen.
- Handelsnaamrecht
Als onderneming heb je automatisch een naamrecht op de door jouw gekozen handelsnaam. Deze kun je vastleggen in het handelsregister van de Kamer van Koophandel. Voor bescherming is het vooral belangrijk dat je de handelsnaam ook voert in je communicatie uitingen.
- Merkrecht
Voor meer zekerheid en bescherming kun je een merkrecht vastleggen door deze te registreren. Daarmee worden de rechten van jouw dienst of product vastgelegd zodat je je kan onderscheiden van anderen. De bescherming van merken is in Nederland geregeld in het Benelux Verdrag (BVIE).
- Modelrecht
Ook modelrechten zijn geregeld in het Benelux Verdrag. Daarnaast kun je ook bescherming krijgen door middel van Gemeenschapsmodelrecht. Denk hierbij aan tekeningen en 3D-ontwerpen. Vereiste is wel dat het model nieuw is en een individueel karakter heeft.
- Octrooirecht
Octrooirechtelijke bescherming krijg je door patent aan te vragen. Dit kan bij bij het Octrooicentrum Nederland of bij het European Patent Office (EPO). Zoals bijvoorbeeld bij een nieuwe, technische uitvinding waarbij sprake is van een inventieve stap.
- Auteursrecht
Publicaties vallen automatisch onder het auteursrecht. Het is daarom verstandig hierbij je merk of naam te vermelden. Ook een website kan onder het auteursrecht vallen als intellectueel eigendom. De hoofdregel hierbij geldt dat het recht in handen is van de maker. Dit kan dus ook een ontwerper zijn van de interface of programmeur van de broncode. Je kunt als bedrijf deze rechten overgedragen krijgen, hiervoor vereist de wet een akte van overdracht.
- Databankenrecht
Ook het databankenrecht ontstaat automatisch waarbij je als producent rechthebbende bent. Voor bescherming hiervan is het vereist dat het om een verzameling van systematisch of methodisch geordende gegevens gaat die afzonderlijk toegankelijk zijn. Ook moet je kunnen aantonen dat je investeringen hebt gedaan voor het verkrijgen, controleren of presenteren van de databank. Het is daarom raadzaam dit goed te documenteren.
