Dit is hoe vaak je jouw herbruikbare waterfles moet schoonmaken

Toegegeven, het is al een tijd geleden. In een tijd waarin het nog niet normaal was om met je eigen drinkfles – laat staan je eigen koffiekopje – rond te lopen. Maar in een vlaag van verzet tegen mijn ‘linkse’ levensstijl riep een collega triomfantelijk of ik wel wist hoeveel bacteriën er in mijn steeds opnieuw gebruikte waterflesje zaten. Mijn antwoord was dat dit wel meeviel, omdat ik het flesje regelmatig waste. Maar hoe regelmatig moet je zo’n herbruikbare waterfles eigenlijk schoonmaken?

In de meeste keukens vind je tegenwoordig wel een stapel herbruikbare drinkflessen: voor ieder lid van het gezin een. Of meerdere, omdat je er eentje kwijt was maar toch terug gevonden hebt. Of omdat je bij een of ander evenement een fles cadeau kreeg, doorgaans met een logo erop van een of ander bedrijf. Hoe het ook zij: daar waar het tien jaar geleden nog ‘apart’ was om met je eigen waterfles te sjouwen, is dat inmiddels al lang genormaliseerd.

Statiegeld op plastic flessen

Toch vergeten we ‘m ook wel eens mee te nemen. En zo kan het zijn dat er jaarlijks nog steeds 1 miljard plastic flesjes met inhoud worden verkocht. Dat kan water zijn, maar ook frisdrank natuurlijk. Sinds 1 juli 2021 betalen we 15 cent statiegeld voor zo’n klein flesje. Reden om ‘m niet zo maar weg te gooien, maar keurig in te leveren zodat het gerecycled kan worden, zou je zeggen.

Maar tussen  januari 2022 en juli 2023 lieten Nederlanders voor ruim 133 miljoen aan statiegeld liggen. Dat zijn 152 miljoen grote flessen en 635 miljoen kleine flessen die niet werden ingeleverd. We leveren maar 71% van onze plastic flessen in. Veel minder dus dan de beoogde 90% en dus gaat het statiegeld volgend jaar mogelijk omhoog naar 50 cent. Doel is om het recyclen van plastic te  bevorderen en het zwerfvuil op straat te verminderen.  

Dat kan natuurlijk ook (en eigenlijk veel beter) met die herbruikbare waterfles in onze tas.

Dit is waarom een herbruikbare waterfles beter is:

• Het is goedkoper, want je koopt die fles maar één keer en Nederlands kraanwater is vaak afkomstig van dezelfde bronnen als ‘bronwater’ (waar je dus veel meer voor betaalt).
• Je bespaart water, want voor het maken van een plastic literfles is drie tot zes keer zoveel water nodig als die ene liter die erin past.
• Je bespaart grondstoffen uit de fossiele industrie als de flessen niet van gerecycled materiaal zijn gemaakt.  En die fossiele industrie, daar willen we nou juist vanaf. Uit Spaans onderzoek uit 2021 bleek dat er voor een plastic flesje water 3.500 keer meer grondstoffen nodig zijn dan voor een flesje kraanwater.
• Door een flesje mee te nemen, denk je ook vaker aan drinken en is de kans groter dat je voldoende water binnenkrijgt op een dag (voor ondergetekende vaak nog een uitdaging, want ik ben een slechte drinker)

Goed, terug naar de hamvraag van vandaag: hoe vaak moet je zo’n herbruikbare waterfles nou schoonmaken om ervoor te zorgen dat het gezond blijft. Want die bacteriën waar mijn voormalige collega het over had, die zijn er natuurlijk wel degelijk. Hoewel ons maagzuur die over het algemeen prima kan afbreken zo stelde Arts-microbioloog Edmée Bowles van het Radbooud in Radar, is het natuurlijk wel zaak om die fles regelmatig schoon te maken. Dat zit zo.

Regelmatig schoonmaken

De bacteriën vanuit onze mond komen in de fles terecht. Daar bouwen ze een feestje, want ze houden van een vochtige omgeving, en kunnen ze zich vasthechten aan het oppervlak van je fles waar ze zicht vermenigvuldigen. Als ze een biofilm vormen op dat oppervlak, een dun laagje microorganisme, kan het best lastig zijn die eraf te poetsen. Om die ophoping van bacteriën en de vorming van een biofilm te voorkomen, is het zaak je drinkflesje regelmatig schoon te maken.

In Radar adviseert Bowles om de fles na elk gebruik om te spoelen en het mondstuk schoon te maken. En je flesje iedere dag of om de paar dagen toch ook even met een sopje aan te pakken (al dan niet in de vaatwasser). Schroef hiervoor alle onderdelen los (sommige drinkflessen bestaan uit verschillende delen, dus zet die los in de vaatwasser of spoel ze los om met een druppel afwaswater). Bovenin de vaatwasser wordt het minder heet, dus dat is voor een plastic waterfles de beste plek (in plaats van onderin).

Grondige schoonmaak

Wil je het wat grondiger aanpakken? Dan kan je de herbruikbare waterfles ook in badje van bio-azijn en baking soda leggen. Laat ze hier een uurtje in liggen en poets ze daarna nog even schoon. Ook zagen we de tip voorbij komen om je waterfles (droog!) een nacht in de vriezer te leggen om bacteriën te doden (dat is ook veel beproefde methode met tweedehands kleding die door bacteriën een muffe geur hebben). En als je het echt niet vertrouwt, kan je natuurlijk alle drie doen, maar als je jouw herbruikbare drinkfles regelmatig schoonmaakt is dat echt niet nodig.

Conclusie:

Dus wat te doen om de bacteriën (die je waarschijnlijk niet ziek maken) ervan te weerhouden dat ze een biofilmpje aanleggen in je fles:

• Spoel na elke keer gebruik even je flesje om en maak het mondstuk schoon (indien mogelijk)
• Was elke dag je flesje af met een druppel afwasmiddel. Als ze niet uit elkaar kunnen en het mondstuk is te smal, dan kan je daar speciale smalle borstels voor kopen.
• De flesjes die in de vaatmachine kunnen, leg je bovenin. Dit om kromtrekken te voorkomen, want hier is het minder warm. Mondstukjes kan je apart (met de hand) wassen.
• Schroef de dop er pas weer op als de fles helemaal droog is, voordat je ‘m in de kast opbergt. Anders ontstaat er alsnog een vochtige omgeving voor bacteriën.

Lees ook: hier moet je op letten als je een nieuwe waterfles koopt. En: 9 tips om water te besparen. En: Zo vaak moet je je handdoeken wassen.