Deze duurzame kieswijzers helpen je 22 november met je groene keuze

Voor de verkiezingen grijpen we vaak naar de bekende stemwijzer of het kiescompas om ons te helpen een keuze te maken. Niets mis mee natuurlijk, maar er zijn ook alternatieve kieswijzers die zich vooral focussen op duurzame thema’s. Zo hebben MVO Nederland, ProVeg en ASN Bank dit jaar weer een eigen duurzame kieswijzer en heeft Kies voor het Klimaat weer een kieslabel gemaakt op basis van het stemgedrag van de verschillende politieke partijen in de Kamer. Dit alles helpt je op weg om te zien hoe bepaalde partijen over thema’s als kernenergie, het halveren van de veestapel, het afschaffen van fossiele subsidies en het reduceren van stikstof en CO2-uitstoot denken. Wel zo handig.

Er lijken dit jaar meer zwevende kiezers te zijn dan ooit. En wij snappen dat, want niet alleen zijn er weer nieuwe partijen bijgekomen, er zijn ook partijen samengevoegd en bijna elke partij heeft deze verkiezingen een nieuwe lijsttrekker. Hoewel de debatten tot nu redelijk gematigd lijken, is er natuurlijk ook kritiek. Zo ging Frans Timmermans ‘even’ met het vliegtuig heen en weer naar Malaga. Lijkt Esther Ouwehand nog niet helemaal hersteld te zijn van de hele ophef binnen de Partij voor de Dieren een tijdje geleden. Lijdt Caroline van der Plas onder de opkomst van het NSC. En komt er bij Pieter Omtzigt maar geen duidelijkheid over de vraag of hij nou wel of niet premier wil worden (en bestaat er dus een kans dat we straks een premier krijgen die nog niemand kent).

Enfin: hoe bepalen we dan nu onze keuze? Door niet naar de partijleiders te kijken, maar naar de inhoud van de verschillende programma’s. En hoewel klimaat niet helemaal bovenaan de lijstjes van kiezers staat (met het huidige woningtekort en de inflatie snappen wij dat ook), is het klimaat wat ons betreft toch wel degelijk het belangrijkste thema als het gaat om de toekomst van onze kinderen, kleinkinderen en de generaties daarna. Deze duurzame kieswijzers helpen je bij het maken van een groene keuze:

MVO Nederland: duurzame economie

MVO Nederland (die zich inzet voor maatschappelijk verantwoord ondernemen) komt ook dit jaar met een analyse van de verkiezingsprogramma’s. De grote conclusie is dat veel partijen mooie woorden hebben, maar niet concreet genoeg zijn over de maatregelen die ze willen nemen voor een duurzame, circulaire economie en een betere natuur. Er zijn zestien programma’s langs de meetlat gelegd op basis van de 7 thema’s van de nieuwe economie (zie afbeelding hieronder: waarbij de donkergroene smiley staat voor de beste score). Ongeveer een derde van de partijen stelt ambitieuze doelen op het gebied van duurzaam ondernemen en verbindt daar ook concrete maatregelen aan (D66 en PvdD scoort hier het beste). MVO Nederland benadrukt overigens dat ze met deze analyse geen stemadvies willen geven en in die zin dus geen duurzame kieswijzer zijn, maar dat ze vooral duurzame ondernemers een leidraad willen bieden bij welke partij ze het beste kunnen aankloppen voor de thema’s die ze belangrijk vinden.

De duurzame kieswijzer van ASN Bank

ASN Bank komt ook deze verkiezingen weer met een duurzame kieswijzer. Jouw stem is misschien wel belangrijker dan ooit, stelt de bank, omdat we ons op een ongeëvenaard moment in de tijd bevinden. Gaat het ons lukken om de opwarming van de aarde tegen te gaan en de aarde leefbaar te houden? En lukt het ons om onze maatschappij eerlijk en sociaal in te richten? Om je een handje te helpen bij jouw groene keuze, hebben ze 16 stellingen voorgelegd aan de verschillende politieke partijen. Vervolgens kan je per thema (economie, klimaat, natuur, wonen) zien hoe de verschillende partijen op de stellingen hebben gereageerd.

Laten we het thema wonen er bijvoorbeeld eens uit pakken (we hebben tenslotte net de Anders Wonen maand achter de rug en zijn bezig met het schrijven van ons tweede boek over, je raad het al, anders wonen). Daar zeggen vier partijen dat alle woningen in 2040 energieneutraal moeten zijn (D66, GroenLinks-PvdA, Partij voor de Dieren en Volt). Over de stelling dat Nederlandse huishoudens in 2040 uitsluitend duurzame energie gebruiken, zijn al meer partijen het eens. Christenunie en CDA voegen zich hier bij de voorgenoemde vier partijen. Over de stelling dat de bouw van kleine en collectieve woningen met een lage aankoopprijs of huur bevorderd moet worden bij nieuwbouw zijn eigenlijk alle partijen het eens.

Het klimaat en energiekompas

Het kieskompas is dit jaar met een speciale duurzame kieswijzer gemaakt die is toegespitst op klimaat en energie. Aan de hand van 27 stellingen kom je erachter in hoeverre de verschillende politieke partijen het met jou eens zijn op het gebied van klimaat en energie. Initiatiefnemer van deze duurzame kieswijzer (of kiescompas) zijn de Gasunie, Energiebeheer Nederland en de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE). Olof van der Gaag, directeur van NVDE: “Het klimaat en energiekompas geeft geen stemadvies maar helpt meningen te scherpen en geeft mensen inzicht in hun positie in het politieke landschap op deze issues.” Na het invullen krijg je de bekende kiescompas matrix te zien waarin duidelijk wordt welke partijen het dichtstbij staan op deze issues.

Het klimaatlabel van politieke partijen

Op KiesKlimaat.nl vind je ook dit keer weer de duurzame kieswijzer. Het klimaatlabel is gebaseerd op hoe duurzaam en sociaal de partijen in de Kamer stemden ten opzichte van het maximaal haalbare (100%). Hier tellen belangrijke stemmingen op amendementen, moties of wetsvoorstellen zwaarder mee. Daarin zien we dat GroenLinks ten opzichte van de vorige verkiezingen in 2021 iets gezakt is (van 99% naar 95%), terwijl PvdA iets gestegen is (van 94% naar 95%) en PvdD zelfs van 99% naar 100% is gegaan. Dit is dan ook meteen de enige partij die deze hoge score haalt. PvdA en Groenlinks komen op plek twee en drie en helemaal onderaan staan, net als vorig jaar, PVV en FvD en Ja21. Als scoren die partijen dit jaar wel beduidend beter dan bij de vorige verkiezingen (PVV van 6% naar 12%, FvD van 5% naar 12% JA21 was toen nog nieuw). De uitbreide klimaatlabel 2023 per thema vind je hier.

De explainer van de NOS over de politiek en het klimaat

Naast al die alternatieve kieswijzers kwam de NOS dit jaar met een handige explainer over verschillende thema’s die dit jaar belangrijk zijn bij de verkiezingen, waaronder het klimaat. In een filmpje wordt helder uitgelegd hoe de verschillende partijen kijken naar thema’s als kernenergie, de halvering van de veestapel, het terugdringen van stikstof en CO2-uitstoot, het stoppen van fossiele subsidies en het aanpakken van vervuilende bedrijven. Hier kan je het filmpje (van 21 minuten) bekijken.

Weet jij al wat je gaat kiezen 22 november? Hoe belangrijk is duurzaamheid bij het bepalen van je keuze? En in hoeverre laat je je keuze bepalen door een duurzame kieswijzer? Laat het ons weten door hieronder een reactie achter te laten en aan te geven waar je over twijfelt. We zijn heel benieuwd.