Duurzame Dinsdag: deze 7 initiatieven maken ook jouw leven groener en eerlijker

Het verduurzamen van woningen van kwetsbare mensen door mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, een eethuis met gezonde voeding zonder winstoogmerk of bomen die dankzij een innovatieve technologie groeien in dorre gebieden. Het is een greep uit de 155 maatschappelijke initiatieven die op Duurzame Dinsdag aan de politiek worden aangeboden. Ze laten zien welke ideeën Nederland groener en eerlijker kunnen maken, maar bewijzen ook dat we grote maatschappelijke vraagstukken samen kunnen oplossen. De jury koos 7 initiatieven die kans maken op een prijs. Die zetten we voor je op een rij, maar eigenlijk wil je ze alle 155 wel leren kennen, want stuk voor stuk maken ze Nederland, de wereld of jouw leven mooier.

Duurzame Dinsdag
Op dinsdag 5 september is het voor de 25ste keer Duurzame Dinsdag; de Prinsjesdag van de Duurzaamheid. Er is een Troonrede, een rapport met duurzame trends, prijzen voor bijzondere projecten, er zijn lintjes en het demissionaire Kabinet ontvangt een koffer met 150  initiatieven uit de samenleving die laten zien hoe het anders kan. Maar door de groeiende urgentie is het veel méér dan een feestje. Daarom gaan op deze dag maatschappelijke initiatiefnemers ook met politici in gesprek over de oplossing van maatschappelijke vraagstukken. Kortom, het is een dag die je niet wil missen. En dat hoeft ook niet. De organisatie heeft ervoor gezorgd dat je de bijeenkomst via een livestream kunt volgen en in de aanloop naar 5 september vertellen we je op hetkanWEL alle ins en outs. 

1. FIXbrigade: duurzame woningen en energiebesparing

De FIXbrigade vindt dat iedereen recht heeft op een duurzaam en goed geïsoleerd huis. Voor het milieu én een lagere energierekening. Hiervoor bezoeken ze (kwetsbare) bewoners thuis en geven daar informatie over energiebesparing, maar gaan ook gelijk aan het werk. Denk aan het compleet tochtvrij maken van de woning, dichten van kieren & naden van voor- tot achterdeur en optimaliseren van het CV-verbruik. Vertrouwen van de mensen bij wie de FIXbrigade thuiskomt is daarbij heel belangrijk.

De mensen achter het project weten hoe je dat vertrouwen kunt winnen. Projectleider van de FIXbrigader, Jannekee Jansen op de Haar: “de FIXbrigade kan wat voor overheden en politiek haast onmogelijk is, omdat die vertrouwen van de burgers helaas vaak kwijt zijn geraakt. De FIXbrigade kan door het samenwerk met overheden en semi overheden dit vertrouwen helpen herstellen.”

De teams van de FIXbrigade bestaan uit diverse mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, MBO-stagiaires, statushouders, herintreders en vrijwilligers. Op die manier is het niet alleen de ambitie van de FIXbrigade om heel veel woningen comfortabel en energiezuinig te maken, maar helpen ze ook heel veel mensen die nu geen werk kunnen vinden om een vak te leren. Tegelijkertijd dragen ze bij om al die onvervulde banen in de techniek in te vullen.

Het is dan ook niet de vraag wat het kost, maar wat het oplevert. Voor mensen met een laag inkomen zijn de materialen en uitvoer helemaal gratis. De FIXbrigade werkt hiervoor samen met lokale organisaties en gemeenten door heel Nederland.

2. Groasis: Waterboxx voor efficiënte boom- en plantgroei

De technologie van Groasis maakt het mogelijk om wereldwijd heel goedkoop bomen te planten op gedegradeerde grond. Zonder dat daar veel water voor nodig is. Zo wordt de grond weer vruchtbaar, maar bestrijdt het bedrijf ook waterschaarste, kunnen vruchtbomen voedsel produceren, en als klap op de vuurpijl wordt er ook nog CO2 uit de atmosfeer gehaald.  

Nederland kan met Groasis’ Treesolution vanaf 2035 al voor 100% CO₂-neutraal zijn. Dat is 15 jaar eerder dan verwacht én het kost ook nog eens minder dan de helft van het Klimaatakkoord. We pakken tegelijkertijd veel van de UN Sustainable Development Goals aan.

De Groasis Waterboxx is een gepatenteerd systeem, ontwikkeld voor bomengroei in droge gebieden. Hiermee wordt in 56 landen al meer dan tien jaar met succes bomen geplant. De Waterboxx® kan het makkelijkst omschreven worden als een intelligente emmer. In het midden zit een opening, waar een of twee boompjes of plantjes in de grond gezet kunnen worden.

Het gebruik van Groasis’ Waterboxx leidt tot de zogenoemde ‘Triple 90 Voordelen’. Beplanting is op deze manier namelijk 90% goedkoper dan traditionele plantmethoden, zoals druppelirrigatie. Daarnaast heeft men 90% minder water nodig en bereikt men evengoed een overlevingspercentage van 90%. Het is een belangrijk initiatief, gezien de watersituatie in de wereld op dit moment.

Over vijf jaar is de technologie van Groasis gebruikt om minstens 4 miljoen hectare gedegradeerd land weer te herstellen; een gebied ter grootte van Nederland.

Bekijk hier de video hoe Groasis werkt.

3. Bamboi: wc-papier van 100% FSC® gecertificeerde bamboe

Je billen milieuvriendelijk afvegen? Daar zorgt Bamboi® voor met wc-papier helemaal gemaakt van FSC® gecertificeerde bamboe. Hierdoor is het wc-papier supersterk, lekker zacht en bovendien extreem duurzaam. Door de natuurlijke, hypoallergene eigenschappen van bamboe en een chemicaliënvrij productieproces, is het toiletpapier vriendelijk voor de gevoelige huid én het milieu.

Dit duurzame initiatief komt van twee jonge Amsterdammers die elkaar vonden in hun passie om de wereld een stukje beter te maken. Ze besloten met Bamboi een duurzaam streven om te zetten in realiteit. Waarom? “Because we really give a shit”.

4. Volkskantine: basisvoorziening voor betaalbaar goed eten

Wanneer je kijkt naar voedingswaarde en milieu-impact, dan is het toch eigenlijk raar dat een doos diepvries frikandellen veel goedkoper is dan een kilo duurzaam geteelde groente? Dit maakt het vooral voor de lagere inkomens een stuk lastiger milieuvriendelijke en voedzame keuzes te maken. De Volkskantine (tegenwoordig onder de naam Mensa Mensa) wil daar verandering in brengen door een nieuwe basisvoorziening voor goed en betaalbaar eten.

De Volkskantine is een eethuis waar eten is losgekoppeld van winst maken. Een plek waar gezonde en duurzame maaltijden voor de prijs van een snackbarmaaltijd worden geserveerd. Net zo makkelijk als een Hema restaurant en met de sfeer van het koffiehuis om de hoek.

De Stichting achter de Mensa Mensa – Public Food – heeft een duidelijke missie: betaalbaar gezond eten voor iedereen net zo vanzelfsprekend maken als water uit de kraan. Om dit te realiseren willen ze van goed voedsel een basisvoorziening maken. Mensa Mensa wil een centrale plek in elke wijk, waar ieder gezin voor ieder budget een voedzame maaltijd kan eten of afhalen, waar je zelf kan koken in een openbare keuken, workshops kunt volgen over voeding en gezondheid, waar kinderen leren koken en catering wordt verzorgd bij sociale activiteiten in de wijk.

Bekijk hier de video.

5. Land van Ons: herstel van landschap en biodiversiteit

Het grootste gedeelte van de Nederlandse grond bestaat uit landbouwgrond. En vergeleken met zestig jaar geleden is juist hier het verlies van biodiversiteit het grootst. Met alle gevolgen van dien voor het milieu en onze bodemkwaliteit. Het Land van Ons is een burgercoöperatie. Burgers sparen m2’s waarmee Land van Ons landbouwgrond aankoopt. Op deze plekken wordt vervolgens, namens de deelnemers, de biodiversiteit en het landschap herstelt. Bloemen, bijen en vlinders. Hagen, heggen en vogels. Allemaal terug in boerenland. En natuurlijk geen gif, geen kunstmest en niet diep ploegen.

Al decennia worden door de politiek beleidsrapporten gemaakt om landbouw natuurvriendelijker te maken. Maar dit komt helaas nauwelijks van de grond. En waarom langs de zijlijn staan wachten? Wanneer we met elkaar zelf voor verandering kunnen zorgen. De ambitie van het Land van Ons is groot: in tien jaar tijd willen ze op vijftien procent van de Nederlands landbouwgrond het leven laten terugkeren.

Bekijk hier de video.
Fotocredits: Bindert Kloosterman (kruidenrijk grasland); Ingrid Schenk (bloemenweide); Ron Thijsen (ree in de strokenteelt)

6. Zytec: slimme mechanische toerenregeling pompen

De industrie is een grootverbruiker van elektrische energie. Hiervan wordt 20% verbruikt door grote pompen die dag en nacht draaien. Deze pompen zijn altijd te groot en worden geregeld met een smoorklep, hetgeen veel energie verspild.  Zytec heeft een slimme contactloze magneetkoppeling ontwikkeld, waarmee de pomp zeer eenvoudig terug te regelen is. De Zytec koppeling heeft geen fysiek contact en haalt daardoor de oorzaak van onderhoud en downtime weg.

Met deze technologie kan de industrie grote energieverspilling eenvoudig voorkomen en dat is niet alleen beter voor het milieu, maar geeft ook ruimte op het elektriciteitsnet voor andere initiatieven. Daarbovenop komen technische mensen vrij, waar op dit moment een groot tekort aan is, vanwege minder noodzakelijk onderhoud en reparaties aan technische installaties.

En het heeft effect; na het installeren van 30 pompinstallaties bespaart deze technologie – ter vergelijking – jaarlijks voor 1.000 huishoudens aan elektriciteitsverbruik. En het is financieel ook interessant. De terugverdientijd is een half jaar. Hun ambitie? Zorgen dat pompen groter dan 30kW in de industrie in fasen worden voorzien van deze mechanische toerenregeling.

Bekijk de video voor een uitgebreide toelichting.

7. Orbisk: voedselverspilling tegengaan door innovatieve technologie

Voedselverspilling is een van de grootste uitdagingen op dit moment. Want wist je dat maar liefst een derde van de wereldwijde voedselproductie wordt verspild? Dit komt neer op 1,3 miljard ton voedsel, waarvan 14% afkomstig is uit horeca gelegenheden, hotels en restaurants. Niet alleen enorm zonde van het eten, maar ook van alle grondstoffen en energie die nodig is voor productie.

Orbisk gaat de strijd aan met voedselverspilling in de horeca. De volledig automatische voedselafvalmonitor registreert en monitort voedselverlies, door afvalpunten in de horeca uit te rusten met een weegschaal en een intelligente camera. Met AI beeldherkenningstechnologie wordt het voedselverlies in kaart gebracht. Op basis van deze inzichten kunnen er betere keuzes gemaakt worden in proportionering, planning en voorraadhouding.

Per jaar wordt er gemiddeld meer dan 5.000 kg voedselafval bespaard en dat heeft een waarde tussen de €20.000 en €60.000. Het mes snijdt daarmee aan twee kanten. Zowel duurzaamheid als winstgevendheid wordt geoptimaliseerd.

Bekijk hier in een video hoe het werkt.

Benieuwd hoe alle duurzame ideeën een podium in Den Haag krijgen? Hier vind je het complete programma van Duurzame Dinsdag 2023