Dit is waarom biodiversiteit zo belangrijk is

In Egypte is afgelopen zaterdag de grote top van de Verenigde Naties begonnen, waarin gesproken wordt over de bescherming van biodiversiteit op onze planeet. Twee weken lang hebben wetenschappers, politici en natuurbeschermers uit meer dan 200 landen het over de bescherming van planten, dieren en micro-organismen. Doel is om een oplossing te verzinnen, die het verdwijnen van zoveel verschillende dier- en plantsoorten een halt toeroept. Maar wat is eigenlijk het nut van biodiversiteit?

Onderzoek biodiversiteit

Professor Merel Soons doet daar onderzoek naar aan de Universiteit Utrecht. Zij heeft meer dan driehonderd grote plantenbakken opgezet waarin 1, 4, 8 of 12 verschillende plantensoorten zitten. Uit de eerste resultaten blijkt dat de bakken waarin de meeste plantensoorten zitten, de extreme droogte en warmte van de afgelopen zomer het best hebben doorstaan. Daarnaast blijkt dat deze bakken beter bestand zijn tegen oprukkend onkruid.

De planten helpen elkaar

“Wat we hebben gezien is dat die 12 soorten, als ze allemaal samen staan, elkaar ook kunnen helpen,” vertelt professor Soons in het NPO Radio1-programma Vroege Vogels. “Als er een paar soorten in staan, die het tijdens die droogte goed doen, dan geven zij een beetje schaduw aan de soorten die het met de droogte slechter doen. Die soorten hebben daardoor wat minder last van de droogte, want die hoeven ietsje minder te verdampen.”

Het tij is nog te keren

Eind vorige maand kwam het Wereld Natuur Fonds nog met hun tweejaarlijkse Living Planet Report. Hieruit bleek dat de biodiversiteit overal ter wereld blijft afnemen. Zo zorgt ontbossing voor een achteruitgang van verschillende diersoorten. Maar, liet het WNF tegelijkertijd weten: het tij is nog te keren. Dan moet er wel een mondiale overeenkomst komen over de harmonie tussen mens en natuur. En die overeenkomst kan alleen bereikt worden door ‘sterk leiderschap’.
Daarbij benadrukt het WNF dat natuur niet alleen ‘nice to have’ is, maar dat het essentieel is voor het voortbestaan van de mens. Daarbij worden de bijen als voorbeeld genoemd: zonder de bestuiving door deze insecten zouden de oogsten verminderen.

Misschien geen mensen meer

Biodiversiteit is overigens geen nieuw onderwerp op de agenda van de Verenigde Naties. Het jaar 2010 werd al uitgeroepen tot het jaar van de biodiversiteit. Daarmee wilde de VN al de aandacht vestigen op biodiversiteit en de waarde daarvan voor de mensheid.
Twee jaar later praatte de bekende boeddhistische monnik Thich Nhat Hanh met  The Ecologist over het verdwijnen van biodiversiteit. “De klimaatverandering waar we nu mee te maken hebben, is veroorzaakt door de mens. Industrialisatie en ontbossing spelen daarbij een belangrijke rol. Het is onze eigen levensstijl, die zorgt voor de opwarming van de aarde. Misschien zijn er daardoor over 100 jaar geen mensen meer op deze planeet,” zei hij tegen het platform. Iets dat Stephen Hawking trouwens ook al voorspelde.

Wij zijn de aarde

Volgens Thich Nhat Hanh moeten we leren om deze harde feiten onder ogen te zien. “We praten over het milieu alsof het iets is dat buiten ons staat, maar wij zíjn het milieu. We zijn de aarde en de aarde heeft het vermogen om de balans te herstellen. Alleen soms moeten veel verschillende soorten eerst verdwijnen voordat die balans weer hersteld is.”

Concrete stappen zijn nodig

De Verenigde Naties waarschuwen dat er binnen nu en twee jaar concrete stappen moeten worden gezet om de snelle achteruitgang van onze biodiversiteit tegen te gaan. Zo niet, dan kan dat het uitsterven van de mens betekenen. Daarom riep Christiana Pasca Palmer, hoofd van het diversiteitsprogramma van de VN, alle burgers op om druk uit te oefenen op hun regering. In de Britse krant The Guardian zei ze: “De klimaatverandering is voor veel mensen nu al voelbaar in het dagelijkse leven. De achteruitgang van de biodiversiteit is dat nog niet. Maar als het zover is, kan het al te laat zijn.”

Een sprankje hoop

Maar ook Pasca Palmer heeft de hoop nog niet opgegeven. In dezelfde Britse krant zegt ze dat sommige diersoorten in Afrika en Azië het beter doen dan vroeger (al is dat voor de meeste diersoorten niet het geval). Bovendien nam het oppervlakte bos in Azië met 2,5% toe (ook al verdwijnen de bomen op andere continenten in rap tempo).
De VN-top over biodiversiteit duurt nog tot 29 november. We houden het uiteraard in de gaten.