Anders Wonen Onderzoek 2025: Van alleen naar samen – we willen bouwen aan gemeenschap

Het aantal alleenstaanden in Nederland groeit, maar dat betekent niet dat we ook allemaal alleen willen wonen. Uit het jaarlijkse Anders Wonen Onderzoek 2025 blijkt dat steeds meer mensen verlangen naar een leven in verbinding – met elkaar, met de natuur en met een woning die beter past bij hun waarden.

Fotografie: Marie van der Heijen

Van de deelnemers zegt 46% actief anders te willen wonen, en nog eens 34% blijft voorlopig dromen. Slechts 9% is tevreden met de huidige woonsituatie. Daarmee is het verlangen naar een andere manier van wonen groter dan ooit.

Anders Wonen Onderzoek 2025: Van alleen wonen naar samen leven

Nederland telt inmiddels ruim 3,4 miljoen alleenstaanden – naar verwachting stijgt dat aantal tot 3,5 miljoen in 2030. Tegelijkertijd groeit de behoefte aan samenwonen juist. Uit ons onderzoek blijkt dat veel mensen dromen van gedeelde woonvormen: samen met vrienden, familie of gelijkgestemden, liefst dicht bij de natuur.

In de open antwoorden op de vragen van het Anders Wonen Onderzoek 2025 klinkt dat verlangen luid en duidelijk:

“Ik wil andere mensen enthousiast maken voor een manier van wonen die beter is voor mens én aarde.”
“Ik zou graag mijn huis willen delen met anderen, jong en oud, zodat we elkaar kunnen helpen.”

Deze uitspraken sluiten aan bij een bredere maatschappelijke trend: de wens om de anonimiteit te doorbreken. Zolang we torenflats blijven bouwen die vooral gericht zijn op privacy in plaats van contact, riskeren we dat de wooncrisis uitgroeit tot een eenzaamheidscrisis.

Wooncommunities als medicijn tegen eenzaamheid

Bijna de helft van de Nederlandse volwassenen voelt zich weleens eenzaam (48,6%), en dat aantal stijgt met de leeftijd. Het huidige beleid — waarbij ouderen geacht worden langer thuis te blijven wonen — helpt daar niet bij. Uit de open antwoorden blijkt dat veel oudere deelnemers best willen verhuizen, maar niet weten waarheen.

Ze willen graag in hun eigen buurt blijven, omdat hun sociale netwerk daar ligt, maar geschikte woningen zijn schaars. Van de vrouwen van 50 jaar en ouder die alleen wonen, geeft bijna de helft aan graag deel te willen uitmaken van een wooncommunity. Sommigen zouden hun woning willen splitsen om ruimte te creëren voor jonge gezinnen of andere alleenstaanden, maar stuiten op regelgeving die dat nog steeds moeilijk maakt.

De natuur roept – en steeds luider

Meer dan ooit verlangen we naar groen.

• 62% wil meer natuur om zich heen
• 63% wil duurzamer wonen
• 53% zegt zelfs te willen verhuizen om dichter bij de natuur te zijn

Opvallend: zelfs onder mensen die al in een dorp of op het platteland wonen (35%), blijft de wens om dichter bij de natuur te leven groot. Het gaat dus niet alleen om wonen in de natuur, maar ook om leven met de natuur — met een voedselbos, gezamenlijke tuin of ecologisch gebouwde woning.

De open antwoorden spreken van “een plek waar ik de aarde beter achterlaat dan ik haar vond” en “een huis dat ademt, niet alleen onderdak biedt”.

De verschuivingen sinds 2021

De Anders Wonen-enquêtes worden sinds 2021 jaarlijks gehouden. En hoewel de basiswensen — natuur, eenvoud, verbinding — elk jaar terugkeren, zien we duidelijke verschuivingen in toon en prioriteiten.

De cijfers laten zien dat duurzaamheid en natuurbeleving weer stijgen, maar dat gemeenschapszin structureel groeit. Waar in 2021 “anders wonen” vooral draaide om tiny houses en minimalisme, gaat het nu meer om samen leven – met gedeelde ruimtes, wederzijdse zorg en collectieve energieprojecten.

Zelfvoorzienend wonen: onafhankelijk en bewust

Het idee van zelfvoorzienend leven blijft populair. De gemiddelde wensscore is 6,7 op 10.
Al in 2021 wilde 70% van de deelnemers zelfvoorzienend wonen, en dat percentage blijft stabiel hoog.

47% van de deelnemers nam de afgelopen jaren concrete duurzaamheidsmaatregelen, zoals zonnepanelen of isolatie. Toch voelt 27% van de huurders zich beperkt: zij kunnen of mogen hun woning niet verduurzamen, en dat frustreert.

“Ik wil best energie opwekken of isoleren, maar als huurder heb ik daar weinig invloed op.”

Juist daarom groeit de wens naar een betaalbaar, klein en duurzaam koophuis – een eigen plek, maar niet per se groot.

Anders Wonen Onderzoek 2025: Dromen met obstakels

De wens om anders te wonen is groot, maar de realiteit nog weerbarstig. De drie grootste belemmeringen blijven:

1. Financiering: Alternatieve woonvormen zijn vaak lastig te financieren, vooral voor starters en zzp’ers.
2. Beschikbaarheid: Ecodorpen, cohousingprojecten en tiny house communities zijn schaars.
3. Regelgeving: Lokale overheden lopen achter op de diversiteit aan nieuwe woonvormen.

Toch zien we langzaam verandering. Wooncoöperaties winnen aan populariteit, tijdelijke woonprojecten worden normaler, en banken bieden steeds vaker hypotheken aan meerdere samenwonenden tegelijk.

De pioniers van de toekomst

Waar in 2021 vooral werd gedroomd, zien we in het Anders Wonen Onderzoek 2025 steeds meer doeners. Mensen nemen initiatief, zoeken elkaar op, starten wooncollectieven of stappen in bestaande projecten. Ze bouwen zelf, delen grond, en herdefiniëren wat “thuis” betekent.

Het Anders Wonen Onderzoek 2025 laat zien dat dit geen niche meer is, maar een beweging:
een groeiende groep Nederlanders die vindt dat wonen niet langer alleen om bezit gaat, maar om betekenis, verbondenheid en duurzaamheid.

Zoals een deelnemer het samenvatte:

“Ik wil wonen op een plek waar ik de aarde beter achterlaat dan ik haar vond — samen met mensen die dat ook willen.”