Keihard afkicken van de plastic verslaving

We zijn wereldwijd verslaafd aan plastic.  Mobiele telefoons, toetsenborden, zakjes voor gesneden groenten, shampooflessen, tubes voor verf, make-up; we kunnen niet zonder. De productie van plastic blijft elk jaar stijgen, net als het bijbehorende plastic afval, en de cijfers zijn schokkend. In Nederland loopt een discussie over het milieueffect van plastic afvalscheiding en we betalen inmiddels voor plastic tassen in winkels, maar wanneer gaan we afkicken van onze plastic verslaving?

We gebruiken te veel

We gooien in Nederland jaarlijks 357 miljoen kilogram plastic in de vuilnisbak, de helft daarvan wordt gescheiden ingeleverd. Op straat belandt 50 miljoen kilo. Dit valt allemaal in het niet bij het echte probleem, wereldwijd belandt 8 miljard kilo plastic zwerfafval in zee. Plastic verteert niet, waardoor de gevolgen voor het milieu niet te overzien zijn. We moeten in actie komen.

Gemaakt van aardolie

Plastic lijkt een van dé uitvindingen van de vorige eeuw. Ruim 100 jaar geleden vond Leo Baekeland de voorloper van plastic uit. Een honderd procent kunstmatige stof die hij ‘bakeliet’ noemde en dat gemaakt werd uit phenol hars. Bakeliet bleek ideaal. Het was sterk, hittebestendig en je kon er van alles van maken. Later werd bakeliet vervangen door het plastic dat wij nu kennen. Plastic wordt gemaakt van aardolie en de productie kost veel energie. Om het in een vorm te kunnen gieten, moet de grondstof vloeibaar zijn en dat kan alleen door extreme verhitting.

Recyclen levert weinig op voor het milieu

In 2014 produceerden we wereldwijd 311 miljard kilo plastic en de verwachting is een verdubbling in 2034. Er zijn verschillende soorten plastic, maar in grote lijnen kun je zeggen dat er recyclebaar en niet recyclebaar plastic is. In Nederland scheiden we plastic afval in speciale ‘plastic hero’ bakken. Bewuste consumenten waren in de veronderstelling dat het hergebruikt kon worden, maar het Centraal Planbureau (CPB) concludeerde dat dit maar ten dele het geval is en dat de milieuwinst hiervan minimaal is.
In het rapport vergeleek het CPB de winst met het wegverkeer in Nederland. De milieuwinst was minder dan een procent van het totale wegverkeer in Nederland, terwijl de kosten voor het systeem 150 miljoen euro zijn. De conclusie is dat we te veel plastic inzamelen dat we niet kwijt kunnen en wat we ook doen, milieuwinst is er bijna niet. En dan hebben we het nog niet gehad over zwerfafval.

Zwerfafval en ‘plastic soup’

Zwerfafval bestaat voor het grootste deel uit plastic afval. Veel van dit afval belandt via de wind en rivieren uiteindelijk in zee. Eenmaal daar aangekomen, vergaat het niet, maar valt het uit elkaar door de zon, de golven en verwering. Via golfstromen komt het op stranden, of op plekken midden in de oceanen, zoals in de Atlantische Oceaan.
Tussen Hawaii en San Francisco ligt de ‘plastic soup‘. Daar drijft een eiland van ruim 44 miljoen kilo plastic met een oppervlakte van 34 keer Nederland. Het plastic drijft niet alleen aan de oppervlakte, maar gaat wel tot 5 km de diepte in. De ‘plastic soup’ heeft desastreuse gevolgen voor alle zeedieren, van klein tot groot. Zij zien het plastic aan voor voedsel en zo blijft het soms jaren in hun maag zitten. Vaak met fatale gevolgen.

Microplastics

Wat de dieren ook binnenkrijgen, zijn microplastics. Microplastics kun je met het blote oog niet zien, maar zijn verwerkt in bijvoorbeeld cosmetica, synthetische kleding, of medicijnen. Via het doucheputje, of de afvoer van de wasmachine, gaan ze naar het riool, waar de rioolzuiveringsinstallaties de microplastics niet uit het afvalwater kunnen filteren. Uiteindelijk belanden ze in het rioolslib en dat wordt weer gebruikt om het land te bewerken.
Via het regenwater eindigt het uiteindelijk in het open water. Zeedieren krijgen de schadelijke stoffen van de microplastics binnen en die komen via de stofwisseling in hun bloed. Dit maakt de kans groot dat ze uiteindelijk weer op ons eigen bord terechtkomen, met schadelijke gezondheidseffecten. Elke vis die je eet kan ze bevatten.

Afkicken van plastic

Het is duidelijk dat we allemaal veel te veel plastic gebruiken. En veel daarvan hebben we eigenlijk helemaal niet nodig. Het is dus tijd om af te kicken. We kunnen hierbij een voorbeeld nemen aan landen als Kenia, Mali, Rwanda en Mauritanië. In deze landen is de bevolking zich inmiddels zeer bewust van de dreigende gevaren van plastic en is het verboden plastic zakken te produceren en te gebruiken. Het is ook in Nederland echt tijd voor  actie. De redactie van hetkanWel begint vandaag.
We gaan een maand zonder plastic leven. Vanaf 9 oktober bloggen we wekelijks over onze ervaringen en delen we onze tips. Doe je mee?
Je kunt ons uiteraard volgen via social media en de wekelijkse blog.
Meer lezen?
Zet jezelf op plastic dieet
Zo beschermen we onze oceanen tegen plastic
Verbod helpt: minder plastic tasjes