Nu we van het gas af gaan, worden er steeds meer alternatieven onderzocht om de boel te verwarmen en draaiende te houden. Aardwarmte komt daarbij steeds vaker ter sprake als duurzaam alternatief. Zo kwam deze maand in het nieuws dat de Drechtsteden op zoek gaan naar aardwarmte en ook op de lijn Utrecht – Hilversum – Almere worden de komende tijd honderden proefboringen gedaan. Maar wat is aardwarmte nou precies en wat zijn de risico’s?
Aardwarmte
Aardwarmte wordt ook wel geothermie genoemd. Het komt erop neer dat diep in de grond duurzame warmte ligt opgeslagen. Als we die warmte omhoog kunnen pompen, zouden we daar huizen, bedrijven en kassen mee kunnen verwarmen. Vooral in vulkanische gebieden (zoals bijvoorbeeld IJsland) wordt gebruik gemaakt van aardwarmte, omdat het daar relatief dicht aan de oppervlakte ligt opgeslagen.
Over het algemeen kan je stellen dat de eerste paar meters van de aardkost sterk beïnvloed worden door de temperatuur van de buitenlucht. Vanaf ongeveer 10 meter diepte is er een constante temperatuur van 10 °C. Als je nog dieper boort, wordt die temperatuur steeds hoger. Aardwarmte wordt gewonnen door water (simpel gezegd) naar een diepte van 2 à 3 kilometer te laten afzakken (via een buis) en het daarna weer (opgewarmd) op te pompen. Dit water is dan 60 tot 100 °C.
Nederlandse aardwarmte
Aardwarmte is geen nieuw fenomeen in Nederland. Vanaf 2007 zijn er verschillende projecten ontwikkeld, bijna allemaal bedoeld om tuinbouwkassen te verwarmen. Maar ook aan woningen werd gedacht. Zo schreven we in 2012 al over een proef, die aardwarmte wilde combineren met muurverwarming voor woningen en bedrijven.
In datzelfde jaar werd de eerste aardwarmtecentrale voor woonhuizen in gebruik genomen in Den Haag. Die stad stelde in 2017 dat er de komende 5 jaar nog eens 3 nieuwe aardwarmtecentrales zouden worden aangewezen. Door onder meer gebruik te maken van aardwarmte hoopt de stad in 2040 CO2-neutraal te zijn.
In die ambitie staat Den Haag niet alleen. Vorig jaar verscheen een Masterplan Aardwarmte in Nederland. Hierin werd het doel geformuleerd om 175 aardwarmte projecten te ontwikkelen voor het jaar 2030. We zitten inmiddels op 23 projecten, dus er is nog even te gaan.
Risico’s
Aardwarmte klinkt als een goede oplossing voor onze energietransitie, maar zoals gezegd komen er wel boringen aan te pas. En in Groningen hebben ze juist daar slechte ervaringen mee. Zo werd vorig jaar nog een aardwarmte project stil gelegd, omdat er zorgen waren over mogelijke bevingen.
Eind januari schreef dagblad Trouw dat bij alle Nederlandse aardwarmtesystemen ondergrondse lekkage dreigt. Dit werd vastgesteld door toezichthouder SodM (Staatstoezicht op de Mijnen), dat al eerder waarschuwde voor de risico’s van aardwarmte. Zo was in 2018 al in het NRC te lezen dat SodM waarschuwde voor een ‘zwak ontwikkelde veiligheidscultuur’ in de ‘onervaren’ sector.
Nu stelde het SodM vast dat de metalen buizen waarmee het water opgepompt wordt aan het roesten waren door het zout in de bodem. Daardoor kunnen vuile, licht radioactieve bodemstoffen vrijkomen en de ondiepe bodem verontreinigen. Drie projecten moesten de boel stilleggen en repareren. “Dit laat zien dat aardwarmte nog in de kinderschoenen staat,” zei SodM directeur Theodor Kockelkoren daarover in Trouw.
Veelbelovend alternatief
Toch wordt aardwarmte gezien als veelbelovend alternatief voor het aardgas. Dat vindt ook SodM directeur Theodor Kockelkoren, zo is te lezen op de site van de NOS. Het is dan ook niet verwonderlijk dat bijvoorbeeld de provincie Utrecht het onderzoek naar de mogelijkheden van aardwarmte stimuleert. Het moet alleen op een veilige en verantwoorde manier naar boven worden gehaald.
Meer onderzoek
Daarom wordt er dit jaar ook verder onderzoek gedaan: niet alleen naar de veiligheid, maar ook naar verdere gevolgen voor het milieu. Denk daarbij bijvoorbeeld naar anti-corrosiemiddelen. Het SodM heeft het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) gevraagd de milieurisico’s in kaart te brengen. Naar aanleiding daarvan komen er nieuwe milieu-eisen voor aardwarmte. Dat heeft minister Erik Wiebes van Economische Zaken en Klimaat gezegd als antwoord op Kamervragen over de risico’s van aardwarmte. “Goede monitoring is van groot belang,” zo zei de minister.
Wat denk jij: is aardwarmte inderdaad een goede oplossing in de energietransitie? Laat het ons weten door een reactie achter te laten.
2 gedachten over “Is aardwarmte de oplossing voor onze energietransitie?”
Eerst dacht ik dat aardwarmte het ei van columbus was. Als je in de bosatlas naar de verdeling kijkt van geotermische warmte over de nederlandse provincies. In Nederland zijn het precies de verkeerde provincies die projecten starten. Op grote schaal met open systemen tot 4,5 km diepte is het niet geschikt.
In mijn regio ZH is er een grote (ex-gas)tuinder met installatie. Niets anders dan problemen, lekkende pijpen. Project stilgelegd. “Terug” op het gas. Tweede installatie ernaast geboord 😉 Verrassend snel roestende pijpen, roest= gaten in pijpen en onoverkomelijke lekkage. Op 4,5 km diepte zit er olie in het zoutewater. Dat ongevraagd meekomt bij oppompen. Diepgelegen zoutwater en oliesubstanties/koolwaterstoffen dat het hogergelegen zoet drinkwater bedreigen. Ga je erin verdiepen dan blijkt dat aardwarmte eigenlijk dezelfde techniek is als fracking. Je doet precies hetzelfde en hebt dezelfde risico’s, Het zijn ook dezelfde bedrijven (voor bodemonderzoek, boring techniek etc). .
We moeten bedenken dat als je energie (bijv. In de vorm van wamte) aan de aarde onttrekt, zeker op grote schaal, dat dat ergens en op den duur gevolgen heeft voor deze aarde, en dan dus ook voor (een aantal) organismes. Het is maar dat we ons daar bewust van zijn.
Reacties zijn gesloten.