Zelf compost maken kan op verschillende manieren. Door te composteren zet je je GFT-afval om in voeding voor je planten op je balkon of in je tuin. Maar welke manier van composteren past het beste bij jou? Ik vroeg ondernemer en compostexpert Emiel de Kruijff om hulp en hij legt wat de verschillen zijn tussen warm composteren, koud composteren, wormencomposteren en fermenteren met een Bokashi-emmer. Op basis daarvan kan je bepalen wat het beste werkt voor jouw situatie, ruimte en type afval.
Op mijn aanrecht staat al jarenlang een bakje voor etensresten, oude boterhammen en schillen. Tot een paar maanden geleden gooide ik, vlak voordat ik ging slapen, dit bakje leeg in de GFT-bak. Nu loop ik ’s avonds door de tuindeur naar mijn HOTBIN. Daar worden mijn restjes – en mijn tuinafval – zonder moeite omgezet in compost, die de planten in mijn tuin voeden. Maar wat voor mijn tuin perfect werkt, is niet voor iedereen geschikt.
Wat is een gezonde bodem?
Wat wel voor alles wat groeit geldt: zonder goede grond groeien er geen sterke planten, geen kleurrijke bloemen, geen smakelijke groenten. Alles begint onder de grond.
Emiel: “Een gezonde bodem is luchtig, rijk aan organisch materiaal en barst van het leven, maar de Nederlandse bodem verarmt. We hebben dus organische stoffen nodig die de bodem verrijken. Een goede mix van voedingsstoffen, micro-organismen en schimmels helpt de wortels van je planten. Compost bevat dit. Hierdoor kunnen de planten goed groeien en de ‘goede’ schimmels en bacteriën maken wortels ook weerbaarder. Er is dan geen ruimte meer voor de ‘slechte’.”
“Compost kan hieraan bijdragen: het voedt de bodem, verbetert de structuur én stimuleert het bodemleven. Daarnaast houdt een gezonde bodem vocht beter vast – en dat wordt steeds belangrijker nu we te maken hebben met langere periodes van droogte.”
Met een beetje aandacht kan iedereen zelf een natuurlijke bodemverbeteraar maken – in je tuin, op je balkon of op je dakterras.
‘Ik ging aan op de wormen’
Emiel: “Toen ik me een aantal jaar geleden meer ging verdiepen in manieren om mijn positieve impact te vergroten, ging ik plantaardig eten, kocht ik alleen nog maar tweedehands kleding, nam ik de trein op vakantie en probeerde ik mijn afval te verminderen. Wat me vooral verbaasde, is dat we in Nederland ongeveer een derde van ons ons gft-afval verbranden. Dat is toch zonde?
Toen een vriend me vertelde dat hij wormen als huisdier had die compost maakten, ging ik meteen helemaal aan. Ik ben me erin gaan verdiepen – en van het een kwam het ander. Nu heb ik een bedrijf Wormenboerderij en verkoop ik de Hotbin in Nederland.”
Zelf compost maken: 4 verschillende manieren
“Er zijn eigenlijk vier manieren om je GFT-afval om te zetten in een bodemverbeteraar voor je tuin,” vertelt Emiel.
Warm composteren
“Heb je voedsel- én tuinafval, dan is warm composteren – bijvoorbeeld met een HOTBIN – heel geschikt. Dat gaat snel: binnen een paar maanden heb je compost. De HOTBIN is een slimme, goed geïsoleerde compostbak die speciaal ontworpen is om snel en efficiënt compost te maken – zelfs van afval dat je normaal liever niet op de composthoop gooit, zoals gekookte etensresten of onkruid.”
“Door het ontwerp en het materiaal stijgt de temperatuur binnenin tot wel 60°C en houdt de bak die warmte ook vast. Hierdoor breekt organisch materiaal razendsnel af en worden ziektekiemen en onkruidzaden vernietigd. Wat wel belangrijk is – zowel bij de Hotbin als bij koud composteren – is dat je een goede verhouding hebt tussen groen en bruin afval. Dat zorgt ervoor dat het niet te vochtig of te droog wordt in de compostbak en er genoeg zuurstof bij komt. Groen afval bestaat bijvoorbeeld uit etensresten, terwijl bruin materiaal bestaat uit takjes, karton en houtsnippers. Doe je dit goed, dan heb je binnen 30 tot 90 dagen prachtige compost.”
Koud composteren
“Je kunt ook zelf compost maken door ‘koud’ te composteren – op een open composthoop in je tuin. Dat duurt wat langer, soms wel twee jaar, maar het werkt prima als je veel tuinafval hebt en wat meer geduld. Veel mensen gebruiken bij koud composteren de ‘lasagna-techniek’: je stapelt afwisselend lagen groen en bruin materiaal om een goede balans te krijgen.”
Composteren met wormen
“Dan heb je wormencomposteren. Dat kan zelfs als je in een appartement woont. Je voedt de wormen – een beetje alsof je huisdiertjes hebt – en krijgt topkwaliteit compost. Je kunt het wormenhotel ook gewoon in huis zetten, al vinden sommige mensen dat spannend. Wat als er een worm ontsnapt? Maar eerlijk: je ruikt het niet en de wormen blijven echt gewoon netjes in hun bak. Je moet wel goed opletten wat je ze voert. Het zijn tenslotte levende diertjes.”
Fermenteren met Bokashi
“En dan is er nog Bokashi. Dat is eigenlijk geen composteren, maar fermenteren in een luchtdichte emmer. Bokashi is ideaal voor keukenafval – zelfs voor vlees en vis. Persoonlijk vind ik het een beetje zuur ruiken, maar je krijgt er wel snel een sapje uit waar je planten dol op zijn. Na twee weken kun je de gefermenteerde inhoud van de emmer begraven in je tuin of – als je geen tuin hebt – in een grote bloempot op je balkon. Zo verbeter je ook daar de bodem.”
Emiel: “De vraag is vooral: wat past bij jou, je ruimte én je afval?”
Mijn ervaring met de Hotbin
De afgelopen maanden testte ik de HOTBIN, en ik ben er echt heel blij mee. Mijn tuin is veel te klein voor een koude composthoop (nog los van het feit dat mijn hond daar dan elke dag restjes uit zou willen halen of er in zou rollen), maar ik heb te veel afval voor een wormenhotel. De HOTBIN was dus precies goed. Daarnaast is het ontzettend makkelijk. Je ruikt ’m niet, dus hij staat gewoon naast mijn keukendeur en elke avond gooi ik er mijn restjes in. Heb ik in de tuin gewerkt, dan gaat dat afval er ook bij.
De HOTBIN heeft weinig tijd, maar wel wat liefde nodig – je moet de juiste balans houden tussen nat en droog materiaal – maar daar krijg je veel voor terug: snelle compostering, geen stank, en het gemak van minder afval. En een trots gevoel als hij lekker staat te stomen!
Wat is jouw favoriete manier om te composteren? We maakten een handig overzicht dat je kan downloaden en in je telefoon op kan slaan.
De opties op een rij
