Vorig jaar is mijn huurhuis (uit 1905) verduurzaamd: er is HR++ glas in gezet, de houtpanelen onder de ramen zijn geïsoleerd en er zijn tochtstrips geplaatst bij de voordeur. In een eerdere verbouwingsronde is er al eens, wegens schimmel, een totaal nieuwe vloer in gezet met een piepschuim isolatielaag. Niet ideaal qua materiaal, maar het houdt de ergste kou tegen. Toch kan het nog altijd beter, dacht ik. En dus schakelde ik de Energiecoach in.
Een energiecoach thuis
De Energiecoach is een initiatief van de gemeente Amsterdam. Deze vrijwilliger komt thuis langs om advies op maat uit te brengen over waar je kan verduurzamen en energie kan besparen. Er komt ook meteen een fixer langs, zodat alles wat beter kan -daar waar mogelijk – meteen aangepast wordt. Bijvoorbeeld: radiatorfolie achter je verwarming, een waterbesparende douchekop, Ledlampen in plaats van de ouderwetse spaarlampen, een vochtmeter (kom ik zo nog op terug), een koolmonoxidemeter, tochtstrips en een heus stoplicht voor in de douche (zodat je weet wanneer je moet stoppen met douchen)…Allemaal gratis, zodat iedereen kan verduurzamen.
Vocht in huis
Goed, vocht. Daar wil ik het nog even over hebben, omdat veel mensen (inclusief ikzelf) hier last van hebben in hun huis. Jarenlang deed ik braaf de verwarming uit in mijn slaapkamer (omdat ik er overdag toch niet was) om ’s avonds dapper in een ijskoud bed te stappen mét een warme kruik. Tot er vorig jaar ineens schimmel zat op twee paar nubucklaarzen in mijn kledingkast. Dit kan ontstaan omdat je de schoenen (half)nat in de kast zet (niet het geval) of omdat je de schoenen op een vochtige plaats bewaart (blijkbaar wel het geval).
Vocht in huis ontstaat door koken, douchen, de was binnen laten drogen, schoonmaken, planten, maar ook gewoon door zweten of ademhalen (zo is het vochtgehalte in de slaapkamer na een nacht slaap veel hoger dan bijvoorbeeld midden op de dag als je er nauwelijks komt). Het vochtgehalte binnen is ook hoger als het vochtgehalte buiten hoger is, zoals nu – als het veel regent. Dan is het uitdoen van de verwarming en het potdicht houden van je huis om warmteverlies tegen te gaan funest.
Gelijkmatig stoken
Door het huis gelijkmatig te verwarmen, wordt de lucht droger. De verwarming hoeft dus niet helemaal op standje hoog, maar ook niet helemaal uit (zeker niet in dit jaargetij). Volgens de GGD is overdag 18 graden en ’s nachts 15 graden een goede temperatuur om schimmel in huis te voorkomen (ten gevolge van vocht). Al moet ik daar eerlijk bij zeggen dat ik pas een smiley krijg van mijn spiksplinternieuwe vochtmeter als de temperatuur binnen minimaal 19 graden is.
Droge lucht is makkelijker en goedkoper te verwarmen. Plus: droge lucht voelt warmer aan dan vochtige lucht. Alle reden dus om gelijkmatig te stoken én goed te ventileren (zodat vocht naar buiten kan), want daardoor heb je minder warmteverlies én een gezondere lucht binnen.
25 tips om energie én geld te besparen
Mijn energiecoach liep door mijn huis en wees van alles aan wat alla minute beter kon. Ik schreef braaf mee en vroeg hem of hij deze tips ook op een papiertje had, zodat ik ze met de lezers van hetkanWEL kan delen. Bij deze:
- Zet de verwarming een uur voordat je gaat slapen uit. Mijn automatische piloot was 15 graden, maar – zo legde de energiecoach uit- dan is de kans groot dat de ketel ’s nachts alsnog aanslaat. Zet ‘m dus op 12 of 13 om dat te voorkomen (waarschijnlijk daalt het kwik ’s nachts niet zo laag)
- Als je de verwarming ’s ochtends (of op elk ander tijdstip) hoger wil zetten, doe dat dan stapsgewijs met 1 à 2 graden. Dan gaat je verwarming namelijk al stralen en voelt het snel warm aan. Als je ‘m meteen naar 20 knalt, voelt het op een gegeven moment kouder dan 20 omdat de verwarming is gestopt met warmte uitstralen (omdat het al 20 graden is). Oftewel: langzaam omhoog verspreidt de warmte meer/beter.
- Heb je een koude slaapkamer (en dus een koud bed)? Kies dan voor een elektrische deken: die maakt het bed snel warm, kost niet zoveel elektriciteit (10 ct per nacht) en slaat al heel snel weer af omdat het warm genoeg is. (En nee, het is niet gevaarlijk, antwoordde hij verbaasd op mijn vraag, hoewel hij die vraag vaker krijgt).
- De warmte van een verwarming moet goed vrij kunnen komen, dus dat betekent dat er geen meubels (bank of kast) of nog wat anders voor moeten staan. Je hebt daarvoor minimaal 20 cm afstand nodig. Dit geldt dus ook voor een ombouw om die ‘lelijke’ radiator, hoewel sleuven bovenin helpen om de warmte vrij te maken.
- Een gordijn voor de verwarming heeft geen zin, want dan blijft de warmte gevangen tussen raam en gordijn en daar heb je er precies net niks aan als je op de bank zit. Maar (er is altijd een maar): gordijnen werken als extra laag wel goed om de kou buiten te houden, dus als ze niet voor de verwarming (maar erboven) hangen, trek ze ’s avonds dan vooral dicht, want dat scheel ook echt heel veel.
- Plaats indien nodig tochtstrips bij de binnendeuren, zodat de warmte uit de woonkamer niet de koude hal in trekt.
- Het is belangrijk om de ventilatieroosters open te houden in verband met de eerder besproken vocht, behalve als het buiten koud is. Hoe meer mensen er in een huis wonen, hoe vochtiger het is en hoe meer er geventileerd moet worden. Zet vlak na het opstaan bijvoorbeeld even de raam op een kier voor wat extra ventilatie.
- Een goede graadmeter voor hoe vochtig het in huis is (en hoeveel er dus geventileerd moet worden) is een vochtmeter. Die is niet zo duur en geeft aan of het te vochtig is of niet. Als de vochtigheid tussen 40 en 60% zit, zit je goed (en krijg je een smiley, mits het binnen dus niet te koud is).
- In de keuken hoeft de verwarming vaak niet aan, omdat het koken zelf de ruimte wel verwarmd (en je bezig bent, versus het stil zitten wat je meestal in de woonkamer doet).
- Over stilzitten gesproken: je kan een goedkoop infraroodpaneel kopen wat je als een soort kamerscherm rondom je benen onder tafel zet terwijl je aan het werk bent. Dat kost niet veel stroom en je benen worden heerlijk warm (en omdat warmte omhooggaat, de rest van je lijf ook). Je kan ook een timer op je computer/telefoon zetten om eens in het half uur op te staan en even te bewegen (word je warm van en is goed voor je lijf).
- Je kan je lijf trouwens trainen om aan een iets lagere temperatuur te wennen. Als je de thermostaat een graad lager zet, kan dat ruim 100 euro per jaar schelen.
- Nog even terug naar de keuken: zet de kookplaat of het gas altijd zo laag mogelijk: als de boel eenmaal kookt, gaat het echt niet harder koken als je het gas voluit hebt staan. 100 graden is 100 graden, zonde van het geld dus. Als je alleen de ruimtes verwarmt waar je ook echt bent, kan dat zo’n 370 euro per jaar schelen.
- Je kan het gas of de oven ook al uitzetten voordat de kookwekker afgaat (5 minuten eerder bijvoorbeeld): meestal is de pan en de inhoud warm genoeg om nog even door te garen zonder dat je daadwerkelijk alles nog hebt aanstaan. Je kan je eten ook laten doorgaren in een ecostoof: we testten hem, dus lees vooral hier even wat wij ervan vonden.
- Zet de vaatwasser en wasmachine altijd op de ecostand: dat is zuiniger, ook al duurt het langer. Zorg er bij de wasmachine wel voor dat de trommel ook echt vol zit. Heb je echt maar een paar kleine items die echt nu, nu, nu gewassen moeten worden: kies dan voor express (dat is een kort programma: als je die draait met een volle trommel wordt de was niet goed schoon).
- En kies bij het centrifugeren altijd voor een zo’n hoog mogelijk toerental (afhankelijk van het materiaal van je kleding natuurlijk). Als je namelijk voor een heel laag toerental kiest, komt de was er kleddernat uit en duurt het langer om ‘m te drogen.
- Droog je was, ook in de winter, buiten op een rekje. Beter voor je kleding en beter voor het milieu. Wel even het weerbericht in de gaten houden natuurlijk, want als het pijpenstelen regent, droogt de was nauwelijks tot niet (ook al heb je ‘m onder een afdakje gehangen). Je kan de was als deze 80% droog is voor dat laatste beetje wel naar binnen verhuizen (als dat makkelijk kan met je wasrek) Lees hier hoe je je was een beetje droog krijgt in de winter.
- Als je koelkast tien jaar of ouder is, is het al slim om een nieuwe te kopen in verband met het energieverbruik (normaal zijn we niet zo voor consumeren bij hetkanWEL, maar dit is toch een goede tip). En ontdooi je vriezer 1x per jaar, want hoe meer ijsvorming, hoe hoger het energieverbruik.
- Vervang je lampen door Ledlampen. Die verbruiken zo weinig energie, dat het niet erg is als je er een paar tegelijkertijd aan hebt staan. De douche en verwarming verbruiken 100x zoveel energie (oftewel: choose your battles)
- Over douchen gesproken: hang er een stoplicht of een zandloper om je eraan te helpen herinneren dat je niet zo lang hoeft te douchen. De gemiddelde Nederlander doucht 7,4 minuten. Als je dat terugbrengt naar 5 minuten, bespaar je 35 euro per persoon per jaar. Daarover gesproken: je hoeft ook echt niet elke dag te douchen, zo vies zijn we doorgaans helemaal niet. Lees hier over de trend om niet meer te douchen en geen zeep meer te gebruiken (echt: het is een groeiende beweging).
- Met een waterbesparende douchekop bespaar je zo’n 20% water (ten opzichte van een regendouche zelfs 40%) en je hebt net zo’n fijne douche. De moeite dus.
- Waterbespaarder in je kraan is simpel te installeren en je kan er zo’n 50% water mee besparen.
- Let erop dat al je apparaten uit staan en niet op stand-by, want dat kost stiekem toch best veel stroom (van tv’s tot computers). Je kan de stekker eruit halen of, als de knop van de stekkerdoos (als ze daar inzitten) op uit zetten als je ze niet gebruikt.
- De cv-ketel is zo’n apparaat dat je helaas op stand-by moet laten staan, omdat ie het anders niet doet (en dat is ook zowat). Maar je kan de ketel wel zuiniger afstellen. Je kent de Postbus 51 boodschap misschien nog wel: zet ‘m op 60. De meeste ketels staan standaard op 80°C ingesteld. Verlaag je dat naar 60°C, dan werkt de ketel efficiënter (en dus zuiniger) zonder dat je aan comfort inlevert. Het gaat hier trouwens om het water van je verwarming en niet het tapwater, want die moet altijd 60 °C of warmer zijn om legionella-besmetting te voorkomen. Zie hier de instructie om je cv-ketel op 60 te zetten. Je bespaart met deze actie zo’n 85 euro.
- Plak folie achter de verwarming (dat kan je gewoon aan de achterzijde van de radiator plakken met dubbelzijdige tape of met magneetjes). Afhankelijk van hoe goed je huis geïsoleerd is, kan je behoorlijk wat besparen hierop.
- Kies voor een slimme thermostaat: die kan je programmeren en hiermee kan je zo’n 14% besparen op je gasverbruik voor verwarming (omdat je bijvoorbeeld niet vergeet je verwarming op tijd uit te zetten als je naar bed gaat). Een slimme thermostaat weet ook precies wanneer het huis verwarmd moet worden om het ’s ochtends op een bepaald tijdstip 19 graden te hebben (in de winter duurt dat langer). Maar stook je zelf al heel erg zuinig? Dan maakt zo’n slimme thermostaat niet het verschil.
