Het zonlicht weerkaatst in het water van het Merwedekanaal in Utrecht. Het geeft bewegende patronen van licht op de muren en het plafond van de gloednieuwe duurzame woonark van Eva Voditska en Arjan de Jager. Ze wonen hier dicht op het water, met veel licht en een ruimtelijk gevoel.
“Een schip kan nogal hokkerig lijken,” vertelt Eva tijdens een rondleiding door de woonark. “Wij wilden dat juist vermijden.” En dus zijn er van voor naar achter en van links naar rechts doorkijkjes gecreëerd met ramen en lange gangen. “Daarnaast vonden we het belangrijk dat onze woonark duurzaam, toekomstbestendig en onderhoudsarm zou zijn,” voegt Arjan toe. Ze hebben de duurzame woonark zo laten bouwen dat het een A++++ label heeft. “Dat krijg je niet alleen met isolatie voor elkaar.”
De verhuizing
Arjan en Eva zijn met hun drie kinderen Tom, Anna en Max net verhuisd en de zaken lopen – net als bij iedere andere verhuizing – net iets anders dan verwacht. Er is lekkage geweest. Er was een probleem met een van de twee trappen waardoor deze moest worden vervangen. En de deuren benedendeks moesten eruit voor het gieten van de vloer en liggen daarom nog opgestapeld in de woonkamer om opnieuw geplaatst te worden. Maar de drie kamers voor de kinderen zijn af en Eva en Arjan lijken vrij laconiek onder de laatste tegenslagen.
“We zijn in ieder geval weer thuis,” zegt Eva. “En dat is vooral voor de kinderen fijn.” Toen het gezin in 2012 op deze plek kwam wonen lag er een oude Tjalk uit 1910. “Het idee was meteen al dat we deze oude boot zouden vervangen door een duurzame woonark,” vertelt Arjan. “We moesten er alleen nog even voor sparen. Daar dachten we toen tien jaar voor nodig te hebben en dat bleek te kloppen.”
De duurzame woonark
De duurzame woonark hebben ze zelf ontworpen met behulp van USE architects in Utrecht die gespecialiseerd is in duurzaam bouwen met hout. De bouw van de ark vond op de werf bij Domera in Gouda. Het was de bedoeling dat het wegslepen van de oude Tjalk en het op de plaats leggen van de woonark een maand zou duren, maar door een serie tegenslagen werden dat er drie.
“We hebben op negen verschillende adressen gewoond,” vertelt Eva. “De kinderen moesten op een gegeven moment ook weer naar school, elke keer vanaf een ander adres.” Arjan vult aan: “We doen in de vakanties al heel vaak aan huizenruil, dus we zijn wel wat gewend, maar het vreet energie als je geen vaste plek hebt voor je spullen dus continu op zoek bent naar je sleutels, portemonnee en telefoon. Het wonen in een buurt die je niet zo goed kent en het zoeken naar goede fietsroutes naar school is ook vermoeiend.”
Triodos Hypotheek: Duurzaam en anders wonen Triodos Hypotheek helpt je niet alleen met het verduurzamen van je woning. We geven mensen die anders willen wonen een persoonlijk advies. Zo hielpen we Rik en Sandra met een hypotheek die past bij hun wens om samen met anderen een woning te kopen en te verbouwen. Onze hypotheekadviseurs geven je een advies dat past bij jouw persoonlijke situatie en je wensen en gaan net een stapje verder om jouw woondroom waar te maken. En we geven er ook een gratis energiebespaaradvies bij. > Plan een gratis en vrijblijvend oriëntatiegesprek > Lees alles over Triodos Hypotheek
Een vrijstaand huis met A++++ label
Op de vraag of ze het met de kennis van nu nog een keer zouden hebben gedaan, lacht Arjan: “Ik wel, maar ik denk Eva niet.” Toch is Eva heel blij dat ze het gedaan hebben. “Ik woon in een vrijstaand huis met een A++++ energielabel, op tien minuten fietsen van het centraal station in Utrecht met een zwembad in de tuin,” zegt ze. “Wie kan dat nou zeggen?” Dat zwembad is het kanaal waar de kinderen hele zomers in ronddobberen.
Dat de duurzame woonark zo’n hoog energielabel heeft, is mede te danken aan Arjan, die installatieadviseur is. “Ik heb zelf alle installaties ontworpen, dat is mijn werk. Maar dat ging wel in goede samenwerking met de architect en de bouwer, die me hebben getriggerd om na te denken over hoe je die installaties zo kan ontwerpen dat ze minder in het zicht zijn. Normaal denk je: die leidingen moeten naar het plafond, dus je timmert een schacht en daar gaan ze in. Maar zij hielden me scherp door te kijken naar wat er mogelijk is en anders kan.”
De machinekamer, of installatiekamer, is nu netjes benedendeks weggewerkt onder de woonkamer, die een halve verdieping lager ligt dan de woonkeuken. “Dat wilde ik graag,” vertelt Eva. “Want dan zit je dicht op het water waar je vanaf de bank op uitkijkt en kan je in de zomer de schuifdeuren openzetten om met je voeten over de rand in het water te bungelen.”
Toekomstbestendig bouwen
Bij het ontwerp van de duurzame woonark heeft het stel rekening gehouden met de toekomst. Niet alleen kan een deel van de ark in de toekomst worden veranderd in een appartement, voor als de kinderen het huis uit zijn, maar er is ook rekening gehouden met klimaatverandering.
“We isoleren in Nederland nog vrij traditioneel,” legt Arjan uit. “We zorgen er vooral voor dat de warmte in de wintermaanden binnen blijft, maar kijken nog weinig naar isolatie die de hitte in de zomermaanden buitenhoudt. En dat terwijl de verwachting is dat er steeds meer hete zomers komen.”
De hele binnenkant (muren en plafond) van de duurzame woonark bestaat daarom uit hout. “We hebben gekozen voor CLT (cross-laminated timber). Traditioneel gezien wordt er vaak gekozen voor houtskeletbouw die je opvult met isolatie waar je dan een gevel tegenaan zet, maar in de zomer wil je een gevel hebben met massa want een dikke muur houdt de hitte buiten. Dat krijg je met skeletbouw niet voor elkaar,” legt Arjan uit. “Omdat je bij een woonark natuurlijk op het gewicht moet letten, kom je al snel uit op CLT om dit te bereiken.”
November Triodos Woonwebinarmaand In november geven de hypotheekadviseurs van Triodos Bank een aantal gratis woonwebinars: Donderdag 2 november 'Je eerste woning kopen' Dinsdag 7 november ‘Starten met verduurzamen' Woensdag 15 november 'Verder met Verduurzamen” Woensdag 22 november 'Een nieuwbouwwoning kopen' Woensdag 29 november 'Workshop Cohousing' Woensdag 6 december ‘Workshop CPO & Zelfbouw’ Meld je aan en we helpen je graag op weg met je woonplannen!
Houtbouw
De muren zijn nu 12 centimeter en het plafond is 16 centimeter dik, dankzij het CLT dat aan de binnenkant van de boot is geplaatst. “Hout is heel goed voor het binnenklimaat: het is ademend en houdt de vochtbalans op peil. Buiten vind ik het minder geschikt, omdat het reageert op het weer, niet gelijkmatig verkleurt en niet altijd even onderhoudsarm is.” Daarom is aan de buitenkant van de duurzame woonark gekozen voor een metalen gevelplaat in combinatie met een dak met zonnepanelen.
De duurzame woonark is klimaatpositief: hij levert meer op dan dat ie gebruikt. Dit hebben Arjan en Eva voor elkaar gekregen door verder te kijken dan alleen de isolatie. De isolatiewaarde wordt aangeduid met RC, wat staat voor resistentie en constructie. Hoe hoger het getal, hoe beter de woning geïsoleerd is. Er worden verschillende eisen gesteld voor verschillende onderdelen zoals de spouwmuur, de ramen en het dak.
“Isolatie met een RC-waarde boven de 6,5 voor de muren en 8 voor het dak heeft niet veel zin, omdat het dan naar verhouding te weinig oplevert: je geeft er veel geld aan uit en verbruikt misschien 5 watt minder. Dan kan je beter naar andere dingen kijken, zoals warmteterugwinning, goede ventilatie en het omlaag brengen van je water- en stroomverbruik. Zo hebben wij lampen geïnstalleerd die automatisch uitgaan als er niemand in de ruimte is, want kinderen laten altijd het licht aan. En we hebben gekozen voor een lage temperatuur verwarming, die een goed geïsoleerd huis prima op temperatuur krijgt. Dat heeft veel meer effect op het energielabel.”
Lees ook het verhaal van deze familie die met drie generaties in één pand wonen.
Foto’s van Pieter van den Boogert.