Het begon allemaal als ludieke kraak – ‘een betoging voor meer culturele rafelrand’ – en mondde uit in een typisch Wageningse culturele broedplaats waar van alles gebeurt. Zodoende vind je bij vrijplaats Ppauw onder andere een wereldhuiskamer, amfitheater, bospodium en een werkplaats, maar ook een educatief schoolprogramma ‘hoe overleef ik een ecodorp’, en worden er rondleidingen, workshops, experimenten en evenementen georganiseerd.
Foto’s website Ppauw
Het terrein wordt verzorgd door een aantal ‘lieve mensen in wagentjes’ die er gedoogd en off grid wonen. Het ziet ernaar uit dat over vijf jaar een ecologische woongemeenschap met 150 woningen gerealiseerd gaat worden. Een ambitieus plan zou je denken, maar dat valt volgens initiatiefnemer en kunstenaar Erik Groen allemaal best wel mee. Als je maar bereid bent om gaandeweg de koers wat te wijzigen.
Van 1 tot 31 oktober is het Anders Wonen Maand op hetkanWEL. Wil je niets missen? Schrijf je dan hier in. Wil je meer informatie? Bekijk dan de speciale pagina.
Doen waar je zin in hebt
‘Niet alles van tevoren bedenken, maar gewoon beginnen met doen waar je zin in hebt’ – dat was min of meer het plan toen een groepje betogers, verenigd in ‘Partij voor de Planten’, zich bijna tien jaar geleden op het leegstaande terrein van een gesloopt ziekenhuis op de Wageningse berg verschansten. De demonstranten, waaronder initiatiefnemer Erik Groen, maakten zich hard voor meer culturele rafelrand: een plek waar experimenten en vernieuwingen plaats kunnen vinden, zodat er meer culturele diversiteit en veerkracht ontstaat.
De club enthousiastelingen wilde laten zien dat het anders kan, groener, met een gepaste ecologische afdruk. “Het idee was om een plek te creëren waar mensen laagdrempelig uit kunnen proberen hoe het is om met de natuur te leven.
Hier kun je leren, eten en blijven slapen als je meehelpt”, aldus Erik. Volgens hem klinkt het stichten van een ecodorp ingewikkeld, maar is dat het niet per se. “Zoek een geschikt verwaarloosd terrein, kijk of er aardige mensen in de buurt wonen die lokale wetenswaardigheden met je willen delen, check bij je levensgezellen of ze het goed vinden dat je een periode veel van huis zal zijn, zoek een partner in crime en deel het project in fases op zodat het leuk blijft en voor je het weet is daar je eco-gemeenschap!”
Ppauw: van niks naar alles
De eerste maand observeerde de club het terrein vooral. “Waar is het zonnig, hoe loopt het water als het regent, wat voor bodem heb je en wat voor beschutting? Pas na een maand begonnen we spelenderwijs met bouwen.” Het terrein waarop Ppauw zich bevindt heeft geen gas-, water-, of elektriciteitsaansluitingen, dus alles is off grid. “We gebruiken eigenlijk alles wat voorhanden is. In onze opslag, die wij de schatkamer noemen, verzamelen we spullen die anderen als troep bestempelen.
Alles is eigenlijk mogelijk. Als er een enthousiasteling voorbij komt met een goed idee, dan beginnen we gewoon met bouwen. Dat resulteerde bijvoorbeeld in een wereldhuiskamer of ‘het modderschip’. Die hebben we moeten verplaatsen toen er plots een weg door het dorp aangelegd moest worden, maar ook dat hoort erbij. Niets is permanent, dat maakt het juist zo leuk en makkelijk om gewoon eens te experimenteren.”
Ook de bewoners zijn niet permanent maar komen en gaan. Volgens Erik zijn het er meestal net genoeg om een voetbal elftal mee te vormen “Er zijn mensen die lesgeven aan de universiteit, mensen die biologische landbouw hebben gestudeerd, zelfstandigen uit de evenementenbranche en kunstenaars. De gemene deler is dat het een club mensen is met een groen hart, die nadenkt over de impact van ons handelen op het ecosysteem. Samen proberen we een ecologische voetafdruk te realiseren die op deze aarde past.”
Samenwonen in Ppauw
Als doener zie je volgens Erik alles vooral als uitproberen, maar alls er toch een besluit genomen moet worden dan gebeurt dat meestal via sociocratische besluitvormingstechnieken. Hierbij wordt naar consent gezocht. “Je verandert dan de mogelijke oplossing totdat niemand meer de behoefte heeft om een probleem te beargumenteren.”
Gelukkig is er weinig onenigheid en hoeft er weinig vergaderd te worden. “Er wordt elke dag samen gegeten en de groep is klein genoeg om elkaar regelmatig te spreken. In de afgelopen jaren is de samenstelling van de groep veranderd. Dat is prima en hoort bij het proces. Als mensen hier willen wonen zeggen we nooit meteen nee. We zijn nu op zoek naar mensen die mee willen in het proces van legalisatie, maar er is altijd wel ruimte voor ‘ecologische vrienden’ die hier tijdelijk aan kunnen schuiven. Dat alles hier op projectbasis gebeurt en niet meteen ‘voor altijd’ hoeft te zijn levert vaak de mooiste situaties op.”
Officieel ecodorp
Inmiddels heeft de club zich verenigd onder de naam ‘De Beuk’ en gaan ze aan de slag om samen met Ecodorpen Gelderland (CVEG) en nog drie partijen een ecowijk met 150 appartementen te realiseren. Een derde van het dorp, zo’n vijftig appartementen, zullen volgens de principes van een ecodorp opgezet worden. De vrijplaats wordt momenteel al zo’n tien jaar gedoogd door de eigenaar en de gemeente Wageningen, die voor de vrijplaats een speciaal bestemmingsplan ‘tijdelijke culturele broedplaats’ maakte.
Zo kunnen in de toekomst studenten in tiny houses boeren meehelpen met nieuwe vormen van landbouw zoals een voedselbos, of deelnemen aan het ‘ecocircus’: een selectie verhuurbare modules die samen een reizende ecologische broedplaats vormen om een inkijkje in groene technologie te geven en optimistische toekomstverhalen te delen.
Uiteindelijk is het de bedoeling om van heel Wageningen een ecodorp te maken. “Sommige mensen vinden dit geen ecodorp, omdat het rauw en experimenteel is en mensen toch op zoek zijn naar vaste kaders. Door te legaliseren gaat een deel van de rafeligheid verloren, maar dat is niet erg. Dan gaan we gewoon weer op zoek naar een nieuwe plek om te experimenteren.”
