Op zoek naar een duurzaam product? Good for you! (en de planeet). In je zoektocht wordt je al snel overspoeld door ‘groene’ termen zoals eco, puur, natuurlijk, ambachtelijk en vegan – om maar een paar te noemen. En dit betekent lang niet altijd dat een product echt duurzaam is. Soms zelfs het tegendeel helaas. Laat je niet langer misleiden door holle kreten en groene logo’s; ga voor echt duurzaam met onze handige checklist!
De definitie van duurzaamheid
Duurzaamheid is enorm breed begrip en kent verschillende facetten. Dat maakt de beoordeling ook juist zo lastig. Over het algemeen zijn duurzame spullen – van productie tot afval – zo min mogelijk belastend voor mens, dier en milieu. Oftewel; “producten die aansluiten op de behoeften voor nu, zonder die van onze toekomstige generaties in gevaar te brengen”. Of het nou gaat om je eten & drinken, shampoo, computer, kleding, banken of gordijnen. Producten hebben áltijd een milieu-impact. Het is dan vooral ook de kunst om deze zo klein mogelijk te houden.
Wat zijn in het kort de duurzame eigenschappen van een product?
- Lange levensduur; van hoge kwaliteit en liefst recyclebaar.
- Mens- en diervriendelijk; goede omstandigheden en een eerlijke compensatie.
- Schoon; biologisch afbreekbaar. Geen chemische toevoegingen of andere stoffen die gevaarlijk kunnen zijn voor mensen, dieren en planten.
- Uit de regio; zo min mogelijk transport.
- Hernieuwbare (energie)bronnen; ‘groene’ productie zonder de aarde uit te putten.
- Spaarzaam; zuinig in gebruik van elektriciteit en water.
Greenwashing
Je hebt vast wel eens van de term greenwashing gehoord; producten die er groener uitzien dan ze zijn. Dit wordt door bedrijven onbewust maar ook vaak bewust gedaan. Zo promoten grote kledinggiganten de nieuwste ‘sustainable’ collectie en heeft elke (web)winkel wel een ‘duurzaam’ assortiment. Soms met de intentie van ondernemers die écht iets beters voor de wereld willen, veel vaker helaas het gevolg van een marketingtruc. De grootste vervuilers maken zich het meest schuldig aan greenwashing. Zij halen namelijk hun winst uit activiteiten die schadelijk zijn voor klimaat en milieu. De duurzaamheid is slechts een ‘moetje’ door druk vanuit de overheid, maatschappij en klanten.
Checklist voor een echt duurzaam product
Het (in)kopen van duurzame producten is een actuele noodzaak voor onze gezondheid en die van de planeet. We lopen namelijk keihard aan tegen de limieten van de grondstoffen en de gevolgen van onze (massa)consumptie voor mens en milieu. Tijd voor verandering dus! Dit redden we alleen met een juist bewustzijn op de invulling van duurzame producten. We helpen je graag op weg met deze checklist.
- Wat vind jij belangrijk?
Zoals eerder genoemd, is duurzaamheid een breed begrip met veel verschillende kanten. Je bent het meest gemotiveerd wanneer je kijkt naar wat jij belangrijk vindt. Is dat het verminderen van de plastic soep? Het voorkomen van dierenleed, een leefbaar bestaan voor de arbeiders of juist het beperken van de CO2 uitstoot?
- Gebruik je gezonde verstand
Je hoeft geen Einstein te zijn voor de milieubelastende conclusie van aankopen die voor een habbekrats uit China komen. Vaak verpakt in veel plastic en geproduceerd onder slechte omstandigheden. Net zoals kiloknallers vlees en T-shirts voor een paar euro; voor spotgoedkope producten betaalt altijd iémand de prijs. Ook is het onmogelijk dat een luchtvaartmaatschappij reclame maakt voor klimaatneutraal vervoer aangezien daar altijd brandstof voor nodig is.
- Kijk naar het product in zijn geheel
Er wordt bij veel producten nadruk gelegd op een duurzame kant, terwijl andere aspecten dat juist helemaal niet zijn. Een product dat tot stand komt zonder het gebruik van dierlijke materialen, hoeft nog niet te betekenen dat het ook milieuvriendelijk is. Kleding die gemaakt is van biologische materialen, zegt niet dat ze onder eerlijke of schone omstandigheden tot stand zijn gekomen. Een apparaat die energiezuinig is maar niet lang mee gaat, is ook niet duurzaam. Net zoals een verpakkingsvrije shampoobar waarin palmolie is verwerkt.
Kijk daarom bij het kopen naar alle eigenschappen van het product en weeg het duurzame voordeel af tegen de (vaak minder duidelijke) nadelen. Best lastig, maar je zult zien dat je er steeds handiger in wordt!
- Transparantie
Een bedrijf dat een groen beleid heeft met echt duurzame producten zal hier trots op zijn en graag uitleg over geven. Kijk naar de informatie over de gebruikte kreten. Koop je bijvoorbeeld ‘eerlijke chocolade’, wat bedoelen ze hier dan precies meer? Of een nieuw kledingstuk met de tekst ‘samen naar een duurzame toekomst’ – hoe dan? Hoe transparanter en concreter een bedrijf is, des te beter.
- Duurzaam of duurzamer
Gaat het om een duurzaam product of om een iets beter alternatief uit een categorie die alsnog extreem vervuilend is? Wegwerpproducten van natuurlijke materialen zijn bijvoorbeeld beter voor het milieu dan het gebruik van plastic. Maar het blijft een wegwerpartikel. Een elektrische auto is schoner in gebruik maar vraagt voor de productie alsnog veel energie en vervuilende mijnbouw. Laat je niet afleiden en ga voor alternatieven die echt duurzamer zijn. Denk daarbij aan het vervangen van plastic keukenartikelen, kies voor herbruikbare wattenschijfjes, oorstokjes en make-up pads en gebruik een shampoobar zonder plastic verpakking in plaats van een shampoofles.
- Zoek naar bewijs
Veel bedrijven claimen veel waarde te hechten aan duurzaamheid. Kijk verder dan mooie beloftes en zoek naar bewijs. Wanneer producten echt duurzaam zijn dan is dit ook te controleren. Als je hier ver voor moet doorzoeken, is dat al een eerste ‘red flag’. Veel producten worden gepromoot met termen die niet wettelijk beschermd zijn. Niet alleen duurzaam maar ook woorden zoals groen, natuurlijk, dermatologisch getest, puur, hand made of reef safe. Deze claims hebben weinig betekenis wanneer ze niet worden toegelicht.
Een manier om de duurzaamheid van een product aan te tonen, zijn keurmerken. Een handig overzicht hiervan vind je bijvoorbeeld op de keurmerkenwijzer van Milieucentraal. Bedenk wel dat voor de toekenning van deze keurmerken vaak veel geld nodig is, wat niet alle ondernemers zich kunnen veroorloven. Dus ook zonder label kunnen producten duurzaam zijn.
Onthoud; alles dat je niét koopt, is nog altijd het meest duurzaam. Ga zoveel mogelijk voor tweedehands, huren of lenen. Zorg dat je producten zoveel mogelijk recyclet en verantwoord weggooit. Volg bronnen die je inspireren voor een duurzamer leven. Zo krijg je elke keer weer tips, ideeën en informatie over het laatste groene nieuws. Zoals bij ons natuurlijk :).
