Tijdens een wandeling even aan de rivier hurken om wat water te drinken. Dat klinkt – in Nederland althans- als een behoorlijke illusie. Zeker toen zichtbaar werd wat er zoal op de oevers achterbleef na de overstromingen in Limburg eerder dit jaar. En dat is alleen nog maar de zichtbare vervuiling. Toch heeft Li An Phoa, oprichter van de Stichting Drinkable Rivers, de ambitie om de IJssel in 2051 drinkbaar te hebben. En dat lijkt echt concreet te worden, zei ze deze zomer tegen De Stentor.
Een drinkbare IJssel in 2051
Samen met haar wandelpartner Maarten van der Schaaf liep ze deze zomer in twee weken tijd de hele IJssel af om monsters te nemen en aandacht te vragen voor hun droom om de IJssel in 2051 drinkbaar te maken. Nu kan je het rivierwater absoluut niet drinken, omdat het – net als de andere rivieren – te vervuild is met medicijnresten, chemische afvalstoffen en zwerfafval. Dat is overigens niet alleen schadelijk voor de mens, maar ook voor dieren en planten.
Tijdens hun wandeling spraken Li An en Maarten met burgemeesters, dijkgraven en boeren, die allemaal hun steentje willen bijdragen. “Mensen gaan dromen en het vervolgens delen met anderen,” zegt Li An in De Stentor. “Het is een eerste stap.” Om de steun voor haar initiatief zichtbaar te maken is ze een manifest begonnen (De IJssel drinkbaar over 30 jaar). Ze heeft inmiddels een paar honderd handtekeningen verzameld (je kan het hier ondertekenen) en is er dan ook van overtuigd dan een drinkbare IJssel echt wel kan. Maar dan moeten we het wel samen doen. Eén grote IJsselfamilie is dan ook het doel.
Drinkbare rivieren
“Nog niet zo heel lang geleden, zeg drie à vier generaties geleden, waren de meeste rivieren in de wereld nog drinkbaar. En nu bijna geen één,” zegt Li An. “Mijn droom voor de toekomst is dat we weer een wereld hebben met drinkbare rivieren. En dat we daar allemaal met een zingend hart aan kunnen bijdragen en van kunnen genieten.” Daarom liep Li An drie jaar geleden al eens van de bron van de Maas naar de monding in de Noordzee en naar Rotterdam, de Maas-Rijn delta waarin ze geboren is.
De kwetsbaarheid van een rivier
Dat er nog wel degelijk drinkbare rivieren zijn, ontdekte Li Ann meer dan tien jaar geleden toen ze de Rupert River in Canada afging met een kano. “Ik had nog nooit met mijn handen zo uit een rivier gedronken,” zegt ze tegen MaatschapWij. “Toen ik dat deed, kwam er gelijk ontroering. Enerzijds omdat ik dacht: wat een schoonheid, maar ook omdat ik dacht ‘dit is eigenlijk normaal.’” Helaas vervuilde drie jaar later een bouwproject de rivier en is het water nu ondrinkbaar.
Een rivier is kwetsbaar, realiseert Li An zich dan ook. Er is maar iets kleins nodig of één moment om een rivier te vervuilen, terwijl er vele mensen nodig zijn die er elke dag aan werken om het schoon te houden. Daarin kunnen we niet binnen de landsgrenzen denken, want de rivier houdt zich daar ook niet aan. De mensen en dieren die aan de monding wonen zijn net zo afhankelijk van de rivier als zij die aan de bron in de bergen wonen. Li An blijft het dan ook hebben over een grote rivierenfamilie: we moeten samenwerken.
Rivieren zijn al veel schoner
Wanneer is de IJssel dan schoon kan je je afvragen. Volgens dijkgraaf Hein Pieper (waterschap Rijn & IJssel) zijn we geslaagd als de zalm weer is teruggekeerd in de IJssel. Begin van de vorige eeuw waren die nog volop te vinden in de Nederlandse rivieren. Op dat punt zijn we nog niet aanbeland, maar het is al wel veel beter gesteld met rivieren zoals de IJssel. “We hebben al veel sprongen gemaakt de afgelopen jaren,” zegt Li An tegen De Stentor. Zo zijn er veel ooievaars en vissoorten teruggekeerd in het gebied. Er is dus hoop.
Wat denk jij? Gaat het lukken om binnen 30 jaar drinkbare rivieren te hebben, zoals de IJssel?
Lees hier hoe de meiden van The Great Bubble Barrier de rivieren plasticvrij maken.
Bovenste twee foto’s van Li An Phoa.
