Als je je huis niet isoleert, voordat je een warmtepomp installeert, krijg je het dan koud in de winter? Dat is een vraag die heel veel mensen bezighoudt. In dit artikel geef ik antwoord op de vraag: moet je voor de installatie van een warmtepomp altijd je huis isoleren?
Je huis isoleren
Als je over de aanschaf van een warmtepomp leest, wordt er altijd een koppeling met betere woningisolatie gemaakt. Die verbinding is begrijpelijk, maar de strekking die (te) vaak blijft hangen is: “als je niet eerst je woning isoleert, begin dan maar niet aan een warmtepomp, want je krijgt het koud.” Die conclusie is te simpel en dat is jammer, want het creëert het beeld dat aan de overstap naar een warmtepomp altijd een grote verbouwing voorafgaat. Dit ontmoedigt ook een grote groep woningbezitters waarvoor dit niet geldt.
Voor iedereen betaalbaar
Om de warmtetransitie voor iedereen in Nederland betaalbaar te houden, moeten we gezamenlijk de vraag naar warmte laag houden. Woningisolatie is daarbij heel belangrijk en levert altijd besparing op, maar is niet altijd nodig voordat je een warmtepomp aanschaft. Bij woningen met A- of B-label zijn op het gebied van isolatie (vrijwel) geen aanpassingen nodig. En ook voor woningen die alleen via ingrijpende en kostbare verbouwingen helemaal gasloos kunnen worden gemaakt, zijn er door het gebruik van hybride warmtepompen en warmtepompboilers alternatieven beschikbaar. Het doel van dit artikel is om in drie stappen nuance toe te voegen aan het beeld dat je áltijd eerst je huis moet isoleren, voordat je een warmtepomp aanschaft.
1. Woningen na 2000 zijn meestal warmtepomp ready
Ten eerste; je huis isoleren is niet voor iedere woning noodzakelijk. Is je huis van ná 2000 met energielabel A of B? Dan ben je qua isolatie meestal meteen al ‘warmtepomp-ready’. En zelfs voor oudere woningen, met een energielabel C of hoger, kun je wel degelijk met enige nuance kijken naar ‘betere woningisolatie’ als keiharde voorwaarde voor een warmtepomp. De vraag is welk doel je met de warmtepomp wilt bereiken.
Het minimale doel van een warmtepomp is om je huis warm te houden en CO2-uitstoot verminderen. Als op dit moment de radiatoren in jouw woning een watertemperatuur gebruiken van rond 75C en het niet lukt om je woning te verwarmen bij een watertemperatuur onder 55C, dan heb je inderdaad betere isolatie nodig. Met een warmtepomp krijg je jouw woning dan niet warm. Maar lukt het met de huidige isolatie wel om je woning warm te krijgen met 55C aanvoertemperatuur, dan is de warmtepomp (ook zonder extra isolatie) een realistische optie. Je gaat dan wel veel stroom gebruiken.
2. Een lagere energierekening
Wil je – naast gas – aan het einde van de maand ook euro’s besparen, dan is het vaak nodig om de zogeheten ‘warmtevraag’ van de woning te verlagen. Als jouw woning minder warmte verliest door goede isolatie, dan hoeft de warmtepomp minder warmte te maken, en verbruikt minder stroom. Woningisolatie speelt daardoor een grote rol in de besparing en de terugverdientijd van een warmtepomp.
Het resultaat van betere woningisolatie heeft bij een warmtepomp twee grote voordelen. Hoe beter je huis is geïsoleerd, hoe minder vermogen de warmtepomp nodig heeft. Je kunt dan een warmtepomp nemen met kleinere motor, die goedkoper is om aan te schaffen en minder energie verbruikt. De extra isolatie vraagt natuurlijk wel om een investering.
3. De energietransitie betaalbaar houden
Maar er is meer. Als je je huis gaat isoleren, verlaag je niet alleen diréct jouw energierekening. Door het terugdringen van de warmtevraag houden we ook de warmtetransitie ook op een grotere (nationale) schaal betaalbaar. Dat zit zo.
Als ‘de hele buurt’ straks overschakelt op een warmtepomp, dan heeft dat twee effecten waar iedereen mee te maken krijgt. Ten eerste moet de benodigde extra stroom van al die nieuwe warmtepompen ergens duurzaam worden opgewekt. Dat kan met windenergie of zonne-energie, maar de energie die in een buurt wordt opgewekt, is waarschijnlijk niet voldoende. De kans is dan groot dat die stroom naar jouw woning getransporteerd moet worden en daar zit een probleem. Ons stroomnetwerk is nog niet klaar om alle huishoudens van energie te voorzien. Dat vraagt dus om een extra investering. Als iedere woning voor zijn verwarming niet méér stroom gebruikt dan noodzakelijk, dan scheelt dat simpel gezegd onder de streep in het aantal nieuwe windmolens en de verzwaring van ons stroomnetwerk. Daar hebben we allemaal baat bij.
Twee alternatieven zonder extra isolatie
Voor woningen zonder A- of B-label kan een hybride warmtepomp interessant zijn. Dan wordt je woning niet volledig ‘gasloos’ te maken, maar je hybride warmtepomp werkt samen met de bestaande cv-ketel. De cv-ketel zorgt ervoor dat op koude dagen de watertemperatuur in de radiatoren tóch boven 55C komt en het nooit koud in huis wordt.
Omdat de cv-ketel een deel van het vermogen levert is het vermogen van de warmtepomp kleiner en is de aanschaf goedkoper. De lagere prijs en kleinere opgave maken het voor meer mensen haalbaar.
De warmtepompboiler
Een tweede interessant alternatief is de plaatsing van een warmtepompboiler. Want behalve warm water voor de radiatoren, gebruikt de cv-ketel nu ook aardgas om douchewater te maken. In iedere woning kan zonder aanvullende isolatie dit zogeheten ‘warme tapwater’ worden gemaakt met een warmtepomp, wat per gezinslid ongeveer 100m3 per jaar aan aardgas bespaart.
Dus al woon je in een kasteel uit 1325, je kan wel degelijk aan de slag met het reduceren van je gasverbruik via een warmtepomp zonder eerst de kieren rond de ophaalbrug te laten isoleren.
Voor meer informatie over de warmtepomp kun je de volgende artikelen lezen:
Een warmtepomp financieren
Warmtenet, waterstof of warmtepomp?
Geluidshinder door een warmtepomp?
Wat betekent een warmtepomp voor jouw situatie?
Of natuurlijk kijken op warmtepompvergelijker.nl.
Foto door bongkarn thanyakij
