Deze 8 levenslessen leerde ik bij yoga

In eerste instantie lijkt yoga misschien vooral een lichamelijk bezigheid om de spieren en pezen op te rekken en ruimte in het lichaam te maken. Maar yoga is veel meer dan dat. Lichaam en geest zijn onherroepelijk met elkaar verbonden en sommigen zeggen zelfs dat de yogamat de spiegel van de ziel is. Het laat zien wie je werkelijk bent, of in ieder geval hoe het nu – op dit moment- met je gaat. Ik doe al meer dan twintig jaar aan yoga, geef elke zaterdag les en verzamelde 8 levenslessen die ik tijdens al die uren op de mat geleerd heb.

Les 1: Doe alles wat je doet met aandacht

We doen de dagelijkse dingen graag op de automatische piloot en grijpen op ‘dode’ momenten naar onze telefoon om eindeloos over het net te scrollen. Maar, als je die telefoon even laat voor wat het is en de dingen met aandacht doet, wordt het leven zoveel rijker. Dan heb je ineens weer oog voor de regendruppels op het gras, een bij die rond een bloem zoemt en voor degene die tegenover je zit in de trein. Daarnaast ben je je ook meer bewust van je eigen gedachten, gevoelens en je lichaam. Hierdoor sta je meer in contact met je ware ik en weet je ook beter waar je op dat moment behoefte aan hebt. Misschien is dat een avondje in je eentje voor je uit staren in plaats van doorrammen, omdat je agenda nou eenmaal vol staat met afspraken.

Les 2: Luister naar je lichaam

Dat lijkt makkelijker dan het is. In een tijdperk waarin we vooral met en in ons hoofd leven, kunnen we soms amper onze pink van onze ringvinger onderscheiden. Laat staan dat we ‘horen’ wat ons lichaam ons probeert duidelijk te maken. We overschreeuwen de lichamelijke signalen vaak met onze geest. We hebben geen tijd om ziek te zijn. Uitrusten en niks doen is voor mietjes. En omdat de persoon naast je op de mat haar tenen kan aanraken, wil jij dat ook per se kunnen. We willen meer en beter of we gaan juist de andere kant op en overtuigen onszelf dat we iets nooit zullen kunnen en het dus ook niet hoeven te proberen. Als we ons lichaam lang genoeg negeren, trekt het vanzelf aan de noodrem door bijvoorbeeld ziek te worden of een burn-out te kweken. Yoga gaat niet over het kunnen aanraken van je tenen, maar het met aandacht luisteren naar dat lichaam. En dat betekent soms gas geven en soms loslaten en achterover leunen.

Les 3: Zuchten is heerlijk

Vroeger kreeg ik nog wel eens te horen dat ik niet zo moest zuchten, maar zuchten is heerlijk. Het is een goede manier om alle spanning uit je lijf te krijgen en gevoelens als woede, verdriet of frustratie in één keer los te laten. Maar zuchten zorgt ook voor het oprekken en wakker schudden van de longblaasjes, die verantwoordelijk zijn voor de opname van zuurstof.  We zuchten gemiddeld dan ook zo’n 12 keer per uur. Vaak zonder dat we het door hebben trouwens, terwijl juist het bewust zuchten zo fijn is. Menig yogales begint en eindigt ermee, maar ook tussendoor is het fijn om met een zucht even alles los te laten. Van gespannen spieren tot aan verwachtingen die je jezelf (ook) tijdens zo’n yogales oplegt (iets met die tenen aanraken).

Les 4: Je adem zegt alles

We weten het allemaal: zonder adem is er geen leven. Maar letten we ook echt op onze ademhaling? Vaak ademen we op de automatische piloot en hebben we niet door dat onze adem bijvoorbeeld oppervlakkig of onregelmatig is of dat we onze ademhaling vasthouden als we iets moeilijks doen. Iets wat overigens averechts werkt, want als je je ademhaling op slot zet, verstijft je lijf en maakt het zich op om te vluchten of vechten. Luister dus naar je ademhaling, want het vertelt je hoe het met je gaat. Ben je gespannen, boos, verdrietig, verliefd of opgewonden? Het is allemaal terug te horen in de adem. Een ontspannen ademhaling zorgt voor een ontspannen lijf. En controle over je ademhaling, betekent controle over je geest. Je concentreren op de ademhaling is dan ook een goeie tool om je ‘monkeymind’ te kalmeren (zie les 7) en je lijf te ontspannen.

Les 5: Geluk ligt in jezelf

We zijn tamelijk goed afgericht om ons op de buitenwereld te richten. We worden dan ook dagelijks om de oren geslagen met allerlei prikkels in de vorm van social media of reclame, vergelijken onszelf continu met anderen en denken dat we gelukkiger zullen zijn als ons haar voller is, onze tanden witter, ons lijf slanker, onze kledingkast gevulder en ons huis groter. Dat dit niet zo is, weten we natuurlijk eigenlijk ook wel. Maar tevreden zijn met wie je bent en hoe het leven nu is (ook als je die tenen niet aan kan aanraken), lijkt soms gods onmogelijk. Gelukkig baart oefening kunst en zorgen kleine momenten van tevredenheid en dankbaarheid soms ineens voor een intens gevoel van geluk. Zeker als je die kleine momenten de aandacht geeft, die ze verdienen (zie les 1). Een goede oefening, naast yoga, kan zijn om een dankbaarheidsdagboek bij te houden: maak aan het einde van de dag een lijstje van tenminste drie dingen (meer mag altijd!) waar je die dag dankbaar voor bent. Bijvoorbeeld voor het feit dat je ademt of dat je de tijd genomen hebt om op de yogamat te stappen, dat je kon ontspannen en los kon laten, of dat je een praatje hebt gemaakt met de buurvrouw en je verbonden voelde met de mensen om je heen.

Les 6: Accepteer wat is en oordeel niet

In yoga leren we, dat zowel ‘afkeer’ als ‘verlangen’ menselijk lijden veroorzaakt. We vinden iets verschrikkelijk en willen het daarom vermijden. Of we verlangen naar iets, dat misschien helemaal niet voor ons in het verschiet ligt. In beide gevallen accepteren we niet wat is en dat zorgt voor onrust en lijden. Deze ‘likes’ en ‘dislikes’, die we allemaal ervaren, zeggen trouwens meer over onszelf dan over de buitenwereld. Ze ontstaan immers in ons eigen hoofd. Het is dan ook interessant om ze te observeren (zonder te oordelen) en te onderzoeken wat erachter ligt. Zo vinden we een bepaalde yogahouding misschien wel verschrikkelijk, omdat we meer van ons lijf verlangen dan het ons op dat moment kan geven. Je daarvan bewust zijn, kan alle deuren open zetten. We kunnen immers lang niet altijd iets doen aan wat ons overkomt in het leven, maar we hebben wel invloed op hoe we ermee omgaan. Als we in het geval van die ‘verschrikkelijke yogahouding’ dus niet zoveel van onszelf eisen, maar berusten in wat ons lijf ons op dat moment te bieden heeft en loslaten, wordt het zoveel makkelijker. Dan bewegen we met de stroom mee (les 8) en zijn we gewoon in plaats van dat we doen, werken, duwen en trekken.

Les 7: Je bent niet je gedachten of je emoties

Onze geest kan behoorlijk onrustig zijn en van gedachte naar gedachte springen. In luttele seconden word je meegenomen naar het verleden, de toekomst en weer terug. De ‘monkeymind’ noemen we dat ook wel in yoga. We zijn geneigd om op die gedachtentrein te springen en ons te identificeren met de verhalen die ons brein ons voorschotelt alsof het onomstotelijke waarheden zijn. Zo kan ons brein ons vertellen, dat we te dik zijn of te lui, dat niemand van ons houdt of dat iedereen om ons heen oliedom is en het leven niet heeft begrepen.

Het is belangrijk om je te realiseren dat het maar gedachten zijn, hersenspinsels en geen feiten of waarheden. Want ook jouw eigen gedachten zijn maar een mening. Met meditatie en yoga leer je om een stap terug te nemen en je eigen gedachten en emoties te observeren alsof ze van een ander zijn. Aanschouw ze, zoals je je lichaam kan aanschouwen. Net zoals je kan observeren en waarnemen dat je jeuk hebt, kan je waarnemen dat die fietstocht door de regen erger wordt door het drama dat je rondom die regen in je hoofd creëert. Want het feit dat je die regen verschrikkelijk vindt, en er minutenlang in je hoofd op aan het mopperen bent, laat de regen niet stoppen, maar maakt je ervaring wel vele malen vervelender.  Neem je gedachten dus niet te serieus en lach af en toe eens hartelijk om jezelf en het drama dat je soms vooral in je eigen hoofd creëert.

Les 8: Alles gaat voorbij

Verandering is iets dat er altijd is. Alles gaat voorbij en niets is blijvend. Dat accepteren, is niet altijd even makkelijk als het gaat om de mooie momenten. Maar het kan juist weer troost bieden als het gaat om de moeilijke momenten. Ook hier moeten we leren accepteren wat is en onze verwachtingen, verlangens en ideeën loslaten om lijden te voorkomen (zie les 6). De oude Grieken zeiden het al: panta rhei, alles stroomt. Je kunt nooit twee keer in dezelfde rivier stappen. De rivier verandert namelijk continu, net als het leven. Met de stroom meebewegen, is dan de kunst.

Wat zijn de levenslessen, die jij van yoga hebt geleerd? Laat het ons weten door hieronder een reactie achter te laten.