Is het populaire drankje kombucha echt zo gezond?

Het is al weer bijna tien jaar geleden dat ik tijdens mijn zomer in New York City kombucha voor het eerst ontdekte. Iedere bio-healthshop of deli verkocht liters van het spul. En omdat ik wel eens wat anders wilde dan water (en niet helemaal ongevoelig ben voor trends) ging ik overstag. Een gewoonte die ik -eenmaal terug in Nederland- meteen weer liet varen. Tot ik vorige maand Sanne Vogel interviewde voor hetkanWEL en zij me met een kleine bijzin weer op het spoor van kombucha zette.  Sindsdien heeft het weer een vast plekje in mijn koelkast veroverd, want kombucha heeft precies die ‘kick’ die je soms nodig hebt in een drankje. 

Wat is kombucha eigenlijk?

Laten we beginnen bij het begin, want wat is kombucha eigelijk? Als we wikipedia erbij pakken, zien we dat het een gefermenteerd drankje is dat gemaakt is van zoete thee, azijnzuurbacteriën en gistculturen. Het  ontstaat door verse thee en suiker te ‘voeren’ aan de micro-organismen, die eruit zien als een dik, gelatineachtig vlies dat bovenop de kombucha drijft. En ik kan je vertellen: dat ziet er ranzig uit, zo’n dobberende schimmelkolonie in je drankje.

Dat vlies vind je natuurlijk niet terug in het flesje dat je koopt, maar in mijn herinnering vond ik tijdens mijn nieuwbakken verslaving in New York regelmatig ondefinieerbare stukken rommel onderin. Bottoms up was dan ook niet bepaald aan te raden. Wellicht was dat destijds ook de reden dat ik net zo plotseling ophield met het drinken van kombucha als dat ik ermee begonnen was, maar herinneringen zijn misleidend, zoals we allemaal weten. Laat ik het zo zeggen: tijdens mijn hernieuwde kombucha-gewoonte heb ik nog geen drijvende schimmelresten gevonden in die flesjes en ben ik behoorlijk fan geworden.

Zelf kombucha maken

Kombucha kan je overigens ook gewoon zelf maken. Iets dat tijdens de corona lockdown, net als het bakken van zuurdesem brood, ineens een opleving leek te hebben. Net als bij het brood, werk je bij dit drankje ook met een starter die je moet voeden. In dit geval dus dat vlies van azijnzuurbacteriën en gistculturen die je moet voeden met suiker en thee. Dit mengsel laat je zo’n tien tot dertig dagen staan in een pot dat afgedekt is met een doek, zodat er nog wel zuurstof bij kan. Omdat de pot niet luchtdicht is afgesloten, is er een klein risico dat er ook slechte bacteriën in het drankje sluipen en daar zou je dan ziek van kunnen worden. De vraag is hoe groot dit risico echt is als je zorgvuldig te werk gaat, maar het lijkt me al helemaal miniem als je de kombucha kant-en-klaar in een flesje koopt.

De smaak van kombucha

Bij het maken van kombucha zet de suiker de gist om in alcohol. De azijnbacterie zet dit vervolgens weer om in azijn. Met een zuurgraad van 3 tot 3,5 pH is kombucha dan ook eigenlijk net zo zuur als appelazijn. Overigens smaakt de gemiddelde kombucha niet zo zuur als die gedronken wordt, vooral omdat er door de fabrikant vaak allerlei smaken aan toegevoegd worden, zoals bergamot, hop, grapefruit of gember (om maar een paar van mijn persoonlijke favorieten te noemen). Maar het drankje heeft zeker een zekere ‘kick’ of ‘bite’ en is daarom dan ook een geliefd alternatief voor alcohol.

De gezondheidsvoordelen

De gezonde werking van het zuur in het drankje, of van de goede bacteriën die de slechte bacteriën te lijf gaan, lijkt nooit bewezen. “Bij in vitro, onderzoek buiten het lichaam, zie je wel effecten, maar of dit hetzelfde doet in je darmen is niet bewezen,” zei Ben Witteman, buitengewoon hoogleraar voeding en darmgezondheid, vorig jaar in het Parool. Daarmee wil hij overigens ook niet zeggen dat het ongezond is. “Thee is niet ongezond, en de bacteriën ook niet. Er zit bovendien bijna geen alcohol meer in, dus voor wijn is het een goed alternatief. Je kunt het prima drinken, maar vooral omdat het gewoon lekker is.”

In Medical News Today stellen ze dat kombucha mogelijk gezondheidsvoordelen heeft als het in matige hoeveelheden wordt genuttigd (vanwege de goede, probiotische bacteriën). Als je er teveel van drinkt, kunnen er mogelijk gezondheidsrisico’s optreden. Denk aan lucht (gas), misselijkheid of braken (iets wat ik zelf, met gevoelige darmen, nog nooit heb ervaren). Of aan de erosie van je tanden vanwege de hoge  zuurgraad van het drankje. Maar goed, te veel van wat dan ook is niet goed voor je.

Ik denk dat we veilig kunnen stellen dat kombucha prima kan drinken. Ben jij een kombucha drinker? Laat het ons weten door hieronder een reactie achter te laten.