Hoe gezond is honing eigenlijk?

Er is veel discussie over de gezondheidsvoordelen van honing. De een zegt dat het een gezonde zoetstof is met een antibacteriële werking en boordevol antioxidanten zit. De ander zegt dat honing gewoon dezelfde soort eigenschappen heeft als suiker en al die claims niet zijn bewezen. Hoogste tijd om er eens in te duiken. Hoe gezond is honing eigenlijk?

Hoe gezond is honing

Mijn oma at elke ochtend één boterham met honing. Ze was niet zo’n eter, maar dit vond ze heel lekker. Als kind dacht ik altijd dat honing wel heel gezond moest zijn, want mijn oma was heel oud. En die gedachten heb ik altijd vastgehouden en dan helpt het niet dat de buurman van mijn ouders imker is. Zijn honing vindt gretig aftrek bij ons thuis. Waren we nou onverstandig bezig?

Hoe maken bijen honing

Voor we naar de honing zelf gaan, eerst iets meer over het ontstaan van honing. Bijen produceren honing met behulp van nectar. De werkbijen halen de nectar uit bloeiende bloemen en slaan deze op in de honingmaag. Een deel gebruiken ze als energie voor zichzelf, de rest spuiten ze in de bijenkast uit. Dit wordt van mond tot mond doorgegeven en uiteindelijk in de cellen van de honingraat gestopt en verzegelt met een waslaagje. Door dit proces van doorgeven, voorzien de bijen de nectar van enzymen, die de sacharose in vruchten- en druivensuiker scheiden. Dit zorgt ervoor dat de honing voor ons makkelijk verteerbaar is en in een paar dagen verandert de nectar in honing.

Het werk van de imker

De imker haalt de bijen voorzichtig van de raat en verwijdert ook de waslaag. De volle honingraten gaan dan in een centrifuge, waardoor de honing als het ware uit de raat wordt geslingerd. Dan blijft de honing zo’n vijf dagen in een afgesloten container, waardoor de wasresten, stuifmeeldeeltjes en andere stoffen boven komen drijven. Dan kan de imker de honing zeven en de potten gaan vullen.

Verschillende soorten honing

Er zijn heel veel verschillende soorten honing, van allerlei verschillende bloemen, maar honing is heel fraudegevoelig. Aan de buitenkant kan je namelijk helemaal niet zien of de geclaimde honing ook daadwerkelijk in de pot zit. Veel honing in de supermarkt is geen echt honing. Het wordt gemaakt door bijen die suikerwater te eten krijgen, in plaats van de planten waar ze voedingsstoffen uithalen. Of de producent voegt suiker toe aan de honing. Het programma kassa maakte een mooie uitzending over de kwaliteit van honing uit de supermarkt.
Het is in Nederland wel verplicht om op het etiket te vermelden waar de honing vandaan komt. Komt het van ver weg, dan moet je je afvragen hoe goed de kwaliteit wordt gecontroleerd en hoe bewerkt de honing is. Het kan daarom verstandig te zijn om honing direct bij een bekende imker te kopen of te kiezen voor biologisch geproduceerde honing. Maar is honing nou gezond?

Honing versus suiker

Om maar met de deur in huis te vallen; honing is gewoon suiker. Het bestaat uit glucose en fructose en je lichaam verwerkt dat op dezelfde manier. Er is dus weinig verschil tussen een pannenkoek met honing of met suiker. Je lichaam breekt het af en maakt er energie van. Wat je niet gebruikt, slaat je lichaam op als vet.

Vitaminen, mineralen en antioxidanten

In tegenstelling tot gewone kristalsuiker bevat honing bevat nog wel (kleine hoeveelheden) mineralen en vitamines. Geraffineerde suiker bestaat gewoon uit loze calorieën die je wel energie geven, maar geen andere gezondheidsvoordelen hebben. Toch moet je hier ook weer vraagtekens bij stellen, want als de honing sterk bewerkt of verhit is, gaan vitamines en mineralen verloren.Honing bevat wel antioxidanten, dit zijn stoffen die celschade in je lichaam voorkomen. Uit onderzoek blijkt dat donkere honing meer actieve antioxidanten dan lichte honing bevat. Alleen het effect van die antioxidanten moet nog beter onderzocht worden. Wil je honing eten met zo veel mogelijk voedingsstoffen, kies dan voor rauwe honing.
Rauwe honing is pure, onbewerkte honing. Deze honing komt direct uit de honingraat en wordt dus niet verhit of op een andere manier bewerkt. Rauwe honing kristalliseert daardoor ook eerder. En dat vinden veel mensen een beetje onhandig, omdat het lastiger te smeren is. Daarom is dit product meestal niet in de supermarkt te koop.

Littekens, wondjes en droge plekken

Uit onderzoek blijkt wel dat honing een antibacteriële werking heeft. Het wordt zelfs wel eens gebruikt om wondjes te ontsmetten. Er is zelfs onderzoek bekend waarbij honing wonden geneest met bacteriën die gewone antibiotica konden weerstaan. Maar er zijn ook tegenstrijdige onderzoeken, waarbij het niet werkte. Daar kan je dus eigenlijk nog niets over zeggen.
Australische onderzoekers hebben wel aangetoond dat (brand)wonden sneller kunnen genezen met manuka honing. Manuka honing komt van de nectar van de manukastruik en bevat dihydroxyaceton (DHA), dat wordt omgezet in methylglyoxal (MGO). En MGO maakt manuka honing krachtiger.
Ik smeer sinds kort ‘s avonds een klein beetje honing op mijn lippen als ze droog zijn. Dat werkt ontzettend goed. Maar ik zou het niet zo snel op andere droge plekken op mijn lichaam smeren. Het plakt namelijk wel echt heel erg.

Hoesten en keelpijn

Veel mensen zijn wel groot geworden met een beetje honing bij keelpijn of verkoudheid. In The Guardian stond zelfs een artikel waarin stond, dat uit onderzoek blijkt dat honing beter werkt tegen hoesten, een verstopte neus en een pijnlijke keel dan antibiotica. Ze moeten het onderzoek nog wel verder uitbreiden. Tot die tijd lees je in elk geval op de site van het voedingscentrum dat er geen wetenschappelijk bewijs is gevonden dat honing keelklachten tegengaat.

Honing en je darmflora

Tenslotte hoor je ook nog dat honing goed is voor je darmflora. Het moet werken als een soort probioticum. Dat betekent dat het goed zou zijn voor de bacteriën die in je darmen leven. Die darmflora zijn belangrijker dan je misschien denkt: ze bepalen veel van je gezondheid en hebben mogelijk zelfs invloed op je humeur.
Helaas is veel onderzoek naar dit onderwerp niet met ‘gewone’ honing gedaan, maar met verrijkte honing of supplementen. Onderzoek met normale honing op muizen suggereert wel dat honing de gezonde darmflora versterkt. Dit kan dus best een feit zijn, maar helemaal zeker is het nog niet.

Tegenstrijdige berichten

Er zijn veel tegenstrijdige berichten te vinden over de gezondheidsvoordelen van honing. Van heel positief, tot heel negatief. Ik blijf het maar gewoon gebruiken. Op mijn lippen, omdat het werkt. En op mijn pannenkoek, omdat ik het lekker vind.
NB Kinderen jonger dan 1 jaar kun je beter geen honing geven. Zij kunnen namelijk ziek worden van de sporen van de schadelijke bacterie clostridium botulinum, die soms in honing voorkomt. Voor iedereen ouder dan 1 jaar is honing veilig, ook voor zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven.