Gratis superfoods van eigen bodem: brandnetel & paardenbloem

Als in het voorjaar de bomen nog kaal zijn, kijk je op zoek naar vrolijk groen vanzelf naar beneden en wat zie je dan vooral groeien? Paardenbloem en brandnetel. Het zijn oerhollandse superfoods die overvloedig en gratis beschikbaar zijn. Superfoods ja, want hun heilzame werking is veelzijdig en verbluffend, vergeleken met veel andere planten. Brandnetel pakt ontstekingen aan en stimuleert de aanmaak van rode bloedlichaampjes – dat helpt als je weer gezonde blosjes op je wangen wil. Paardenbloem is een ster in ontgiften en vocht afdrijven, en alles van de plant kun je gebruiken.

Beide planten kennen naast medicinale ook praktische toepassingen. Van brandnetels werden vroeger visnetten gemaakt, en vroeger en nu kleding, dankzij de stevige vezels. Van paardenbloemsap kun je rubber maken voor bijvoorbeeld autobanden. Gebrek aan geld kan geen excuus meer zijn voor een stevige voorjaarskuur en voor superfoods die letterlijk voor je voeten groeien.

Paardenbloem als superfood

Paardenbloemblad bevat bitterstoffen die de eetlust en de spijsvertering stimuleren doordat je maag dan meer maagsap gaat aanmaken. In de winter eten mensen vrij veel vet, wat aardig belastend is voor de lever. Als in het vroege voorjaar de paardebloem verschijnt, heb je in de vorm van het blad een leverontgifter direct voor het grijpen.

Paardenbloem zet tegelijk je nieren aan tot meer actie, wat nodig is als alle gifstoffen uit de lever vrij komen. De plant werkt ook ontstekingsremmend voor bijvoorbeeld hooikoorts, omdat het de histamine in het bloed doet afnemen. Paardenbloemblad bevat verder vitamine C, eiwit en een vracht aan heilzame mineralen zoals kalium. Als je de bladeren van tevoren een uurtje in water legt en dan afgiet, worden ze minder bitter. In gedroogde vorm wordt de wortel tegen nier- en galkwalen gebruikt, en in 2011 bleek uit een onderzoek van de Universiteit van Windsor, Engeland, dat paardenbloemwortelsap binnen 48 uur melanoomcellen (huidkanker) doodt. Een doorbraak, want melanoom is resistent tegen bijna alles, inclusief heftige chemo.

Werkelijk de hele plant is eetbaar. Een afkooksel van de wortel helpt tegen artritis, het melksap in de steel helpt tegen acne (jeugdpuistjes). Van de bloemen kun je jam koken. Tot het pluizenbollen worden, maar dan vinden kinderen (en volwassenen) een nieuwe toepassing: blazen!

Brandnetel

Rupsen zijn gek op deze door mensen vaak verguisde groente; er leven wel 50 vlindersoorten van! IJzer, kalk, magnesium, vitamine A en C, kalium, mangaan, and calcium, het is allemaal in ruime mate voorhanden in de brandnetel. Het voorjaar is het beste om brandnetels te eten. Dan bestaat tot 25% van het drooggewicht van de plant uit proteïne, behoorlijk hoog voor een bladgroente. Brandnetel is dus een echt voorjaarsgeschenk voor je lijf. De Indianen van Noord- Amerika gebruikten het juist dan, als er nog weinig andere eetbare planten groeiden. Je kunt er puree van maken (net als spinazie a la crème, en net als bij spinazie smaakt het dan lekker met een hardgekookt eitje en aardappelen.

Het bevat evenveel voedingsstoffen als spinazie, en misschien nog wel meer. Je kunt het dus prima als vervanger eten. O ja, die brandharen. Zet de bladeren even in heet water en ze prikken niet meer.Gekookt houdt de smaak het midden tussen spinazie en komkommer. Je kunt er ook een lekkere soep van trekken (met spek en aardappel).  Of thee zetten van de gedroogde bladeren. Neem alleen de jonge voorjaarsplanten. Wil je ook later in het jaar brandnetel eten, oogst dan uitsluitend, de jonge toppen. Oude bladeren bevatten te veel nitriet.

Antibiotische werking van brandnetel

Vroeger werden boter, vis en vlees in brandnetelbladeren verpakt om ze langer fris te houden. Het blijkt dat stoffen in brandnetel bacteriegroei tegengaan.  Een onderzoek aan de universiteit van Berkeley, Californië, laat zien dat het nog verder gaat: de brandnetel bezit zelfs sterk ontstekingsremmende eigenschappen die waarschijnlijk effectiever zijn dan traditionele ontstekingsremmers.

Brandnetel werkt bloedzuiverend, bloedstelpend, zwak vochtafdrijvend en  anti-allergisch. Het helpt bij huidaandoeningen, zoals eczeem. Brandnetelspiritus ondersteunt de hoofdhuid en haren tegen roos en vet haar. De plant helpt bij allergische aandoeningen, zoals hooikoorts en astma. Tijdens de menstruatie gaat het zware bloedingen tegen. In het geval van een vergrote prostaat, een veel voorkomende oudemannenkwaal, bewijst brandnetelwortel goede diensten. Zelfs in je tuin is brandnetel nuttig: brandnetelgier verdelgt luizen en rupsen. Je moet dan eerst brandnetels 24 uur in een emmer water koel weken, dan het water zeven.

In Midden-Europa (Duitsland, Tsjechië, Oostenrijk) is het heel gewoon om deze planten te eten. Ga er lekker op uit en pluk naar hartelust (met handschoenen) een emmer netels en paardebloem.

Hier vind je (in het Duits) een recept van brandnetelsoep met madelief en selderie.

Hier vind je (in het Duits) heerlijke recepten voor brandnetel/paardebloemsoep, brandnetel/paardenbloembier en paardenbloemjam. En hier paardenbloembladsalade met spek en ei, een delicatesse. Eet ze!

Bronnen: Pubmed, Science Daily