Er lopen in Nederland zo’n 1,63 miljoen melkkoeien rond. Dat blijkt uit cijfers van CBS Landbouwtelling 2018. Een gemiddelde melkkoe in Nederland geeft zo’n 8.000 liter melk per jaar. Die melk blijft niet allemaal in ons land, maar wel veel. We schreven al eerder dat een Nederlander gemiddeld zo’n 95 kilo aan melkproducten per jaar gebruikt. Tijd om eens een bezoekje te brengen aan de bron van al die melk: de koe. HetkanWEL mocht een kijkje nemen op de boerderij van Niels Wassenaar in Leusden, die ons openhartig vertelde over het leven van zijn koeien. Hij heeft er 80 en ook nog eens 40 stuks jongvee…
Ze besteden 80% van hun tijd aan herkauwen
Een koe eet een paar keer per dag haar pens vol om vervolgens 80% van haar tijd te besteden aan herkauwen. Ze boeren elke keer een propje op waar ze dan gemiddeld 70 tot 80 keer op kauwen voor ze het weer doorslikken. Op die manier zorgen ze ervoor dat het voer makkelijker door de vier magen kan.
Ze slapen maar 20 minuten per etmaal
Een volwassen koe slaapt gemiddeld maar 20 minuten per dag. Dat doet ze niet op vaste tijden of aan één stuk door, maar gewoon af en toe een paar minuten. Ze is dan wel echt in een diepe slaap. “Als je wil dat ze meekomt, moet je haar echt wakker schudden,” vertelt boer Niels.
Ze zetten gemiddeld 2500 stappen per dag
De koeien hebben allemaal een stappenteller om. Zo weet Niels dat een volwassen koe dagelijks 2500 stappen maakt als ze buiten loopt. In de winter (als ze binnen staat) loopt ze nog steeds zo’n 1500 stappen per dag. “Ze lopen een eigen rondje of gaan naar de waterbak.” Naast het geven van bewegingsvrijheid kunnen boeren nog meer dingen doen om het de koeien aangenaam te maken, zoals zachte ligbedden. Op de pagina dierengezondheid en dierenwelzijn lees je hier meer over.
Een tochtige koe maakt rare sprongen
Aan die stappenteller kan je ook zien of een koe tochtig is, oftewel vruchtbaar. Dan beweegt een koe namelijk meer. Dat doen ze niet door af en toe een sprintje te trekken, maar door elkaar te bespringen. “Ze doen als het ware het paren na,” legt Niels uit. “Op een gegeven moment stoppen ze daarmee en staan ze stil. Alleen dan mag de stier erop van ze. Eerder staan ze dat niet toe.”
‘T geslacht van het kalf kan met 95% zekerheid vooraf worden bepaald
Op de boerderij van boer Niels lopen geen stieren rond. Zijn koeien worden bevrucht via een rietje. “Dat doen we om twee redenen,” legt Niels uit. “De eerste is veiligheid. Van een koe heb je nooit last, maar een stier blijft gevaarlijk en denkt af en toe: ik pak je even. Per jaar gebeuren er in Nederland nog steeds ernstige ongelukken daardoor.” De tweede reden is, dat de boer nu makkelijker voor de juiste stier kan kiezen om de koeien te bevruchten en bovendien de keuze heeft uit een wereldwijd aanbod. Daarbij is de techniek nu zelfs zover dat de sekse van het kalf met 95% zekerheid vooraf bepaald kan worden.
Koeien krijgen gemiddeld één kalf per jaar
Een koe is net als een mens 9 maanden zwanger, of drachtig, zoals dat bij koeien heet. “Koeien wil je gemiddeld één keer per jaar laten ‘afkalven’ om zo de melkproductie op gang te houden,” vertelt Niels. “We proberen ze vanaf één jaar en drie maanden drachtig te krijgen. Als ze twee jaar is, krijgt ze dan haar eerste kalf.” Ongeveer zes weken voordat een koe gaat ‘afkalven’ wordt ze van de melkproductie afgehaald en krijgt ze als het ware zwangerschapsverlof.
Koeien hebben in de winter buiten niks te zoeken
Een kalf staat het eerste levensjaar binnen in de stal. Daarna gaat ze af en toe naar buiten om te leren grazen. Pas als het dier voor de eerste keer zelf een kalf heeft gehad, gaat ze het volle weideseizoen naar buiten. Hoe lang dat weideseizoen is, hangt een beetje af van het weer. “In de winter groeit het gras in Nederland niet en is het land nat en drassig. Dan hebben de koeien buiten dus niks te zoeken: er is geen eten voor ze en ze trappen de boel kapot. Als het gras in het voorjaar weer gaat groeien, gaan ze naar buiten. Het weideseizoen kan dan wel tot oktober of november duren.” De koeien van Niels staan in een wei van anderhalve hectare waar ze alle ruimte hebben. Ze wisselen regelmatig van wei.
Een gemiddelde koe geeft 27 liter melk per dag
Een kalf heeft gemiddeld vijf tot zes liter melk per dag nodig. Als het kalfje bij de moeder blijft, is dat dus ook de hoeveelheid melk, die de koe produceert. Dat is te weinig voor de boer. Daarom wordt het kalf redelijk snel bij de moeder weggehaald. “Onze koeien geven gemiddeld 27 tot 30 liter per dag,” vertelt Niels. “De melkproductie gaat omhoog als er net een kalf is geboren en daalt dan langzaam weer.” Dat is ook de reden waarom een koe gemiddeld één keer per jaar moet afkalven.
Stiertjes blijven niet op de boerderij
Het kalfje komt na de geboorte in een eenlingbox terecht op een bed van stro en met een dak boven het hoofd. Daar blijven ze een week of twee. “De kalveren die we houden, gaan daarna naar een groepshok in de stal,” vertelt Niels. Helaas kan hij niet alle kalveren houden. “De stiertjes gaan sowieso naar de mesterij, maar sommige vrouwtjes ook, omdat ik geen plek voor ze heb. Ik houd er gemiddeld vijftien per jaar.”
Een koe heeft een eigen karakter
Koeien hebben net als mensen een eigen karakter. “Je hebt koeien, die heel nieuwsgierig zijn en als eerste naar de melkput komen, maar anderen zijn weer wat afwachtender.” Er is ook sprake van een zekere hiërarchie. “Een koe is een kuddedier,” vertelt Niels “Dus als een vaars voor het eerst bij een kudde komt na twee jaar, dan komen ze nieuwsgierig kijken en kunnen ze wel eens een bok geven om te laten zien wie de baas is. Maar een koe wordt nooit echt beschadigd.”
Een melkkoe blijft gemiddeld 6 jaar op de boerderij
Een melkkoe blijft gemiddeld een jaar of zes op de boerderij. Als de productie omlaag gaat of ze hebben bijvoorbeeld last van hun klauwen, dan moeten ze helaas weg. “We werken er samen met FrieslandCampina hard aan om de gemiddelde leeftijd van de koe omhoog te krijgen naar ten minste acht jaar, maar dat kan niet van de ene op de andere dag,” vertelt Niels. “De oudste koe, die ik rond heb lopen is 12 jaar en doet het nog steeds heel goed,” zegt hij trots.
Dit blog werd mede mogelijk gemaakt door FrieslandCampina.
7 gedachten over “Dit wist je nog niet over de Nederlandse koe…”
Kom eerst eens kijken bij een boer voordat er een reactie wordt geplaatst!!! Elke boer stelt zijn bedrijf open en wil graag vertellen hoe het werkelijk gaat. Ontvang vaak burgers die met een andere mening het bedrijf weer verlaten….Afz een trotse boerin
Beste lezers,
Dank voor het lezen van dit bericht en een aantal voor de kritische reacties. Wij waarderen dat zeer. Het is leerzaam en houdt ons scherp. Toch schrokken we van de felheid van de reacties en vonden het tijd voor een uitleg.
Onze visie op duurzaamheid is, dat iedereen zijn eigen keuzes kan maken. Wat je eet, drinkt, draagt, waar je bankiert, of je zelf energie opwekt, auto rijdt, vliegt, of fietst; het is aan jou. Wij laten je zien welke duurzame keuzes je kunt maken, maar we oordelen niet. We zeggen niet wat beter is. Dat kun je zelf veel beter, op basis van je eigen situatie en voorkeuren.
De reden dat wij gesponsorde content plaatsen op hetkanWEL is simpel. We hebben geld nodig om onze site te laten draaien. De redactie van hetkanWEL werkt op dit moment op vrijwillige basis, maar we maken wel kosten voor de site en de nieuwsbrief. Zonder inkomsten kan hetkanWEL niet voortbestaan en zeker niet groeien.
De reden dat we met FrieslandCampina samenwerken, los van de financiële vergoeding, is dat wij de ambitie van het bedrijf vinden passen bij hetkanWEL. FrieslandCampina levert zuivelproducten aan miljoenen mensen en wil dat duurzamer gaan doen. Ze hebben concrete en ambitieuze doelstellingen voor bijvoorbeeld dierenwelzijn en CO2 uitstoot. De impact hiervan kan heel groot zijn, want de gemiddelde Nederlander eet/drinkt 95 kilo zuivel per jaar. En dat is echt heel erg veel.
We zouden je daarom willen vragen om begrip te hebben voor de situatie en onze keuze. We doen elke dat het beste dat we kunnen. Voor jou.
Ten eerste: De melkindustrie is onmogelijk ‘groen’ te noemen dus dit artikel hoort hier niet thuis.
Ten tweede: Wat heb ik een medelijden met koeien: keer op keer zwanger gemaakt worden waarop je baby-kalfje weggerukt wordt en je nog wel een jaar lang melk moet geven…
Niels Wassenaar, als je dit leest, alsjeblieft, sta stil bij wat je die dieren aandoet!
Wat een enorme teleurstelling. Vaak leuke berichten op deze site maar dit is gewoon propaganda van de vee-industrie. Daar wordt een half niet ‘redelijk snel’ bij de moeder weggehaald maar meteen. Wordt een koe niet 20 maar 5 á 6 omdat ze totaal is uitgeput, heeft ze vaak gewrichtsproblemen omdat ze vanwege het bijvoeren mee krachttoer aan botontkalking leidt. En o ja, die schattige kalfjes die weg moeten gaan gewoon zo snel mogelijk naar de slacht. Foei, jullie moeten je schamen dat je zo’n misleidend verhaal plaatst.
Net zoals er mensen zijn die van alles kunnen eten en tenger blijven en mensen die heel makkelijk aankomen ondanks een sober dieet door een verschil in genen, heb je verschil in genen bij koeien. Hierop is geselecteerd en doorgefokt per doel. Vleeskoeien (bijv. dikbil) maken veel spiermassa aan, melktypische koeien zetten de energie juist om in melk ipv extra spier- of vetmassa, dubbeldoelkoeien zitten er tussenin en ogen daarom natuurlijker/’gezonder’. Dus die magere koeien krijgen heus wel genoeg te eten, maar hebben gewoon geen vet op de botten omdat dat er ‘uitgefokt’ is. Wegens vruchtbaarheidsproblemen (melkkoeien) en moeizame bevallingen (vleeskoeien) en belang van een goed stel poten, zal een boer heus niet te ver de grenzen opzoeken in dat doorfokken, want dat kost juist geld. Mijn vader en broer hebben zo’n tengere bloedlijn gefokt, waarbij er zelfs koeien met goede zorg 19 jaar werden.
Deze koeien die 27 liter per dag geven kunnen bijna niet voldoende eten om al die melk te produceren. Daarom zien ze eruit als skeletten, met botten die door hun huid heen steken…..ze worden niet als dieren maar als melkfabrieken gezien.
Sneu he!
Late we hopen voor de melkkoe dat zij incarneert in a holy cow and may live a peaceful life in India
Reacties zijn gesloten.