Wonderlijk werken met een basisinkomen

Wonderlijk werken is de nieuwe HetkanWel-rubriek over mensen die op bijzondere plekken werken. Van groene winkels tot deelplatformen, van duurzame ontwerpers tot radicale vernieuwers. Daarnaast belichten we mensen die onderweg zijn: op weg naar hun droombaan, of op weg naar een nieuw project. Soms zijn het frisse werkplekken die net de deuren open hebben, soms zijn het werkplekken die je in elke stad of dorp kunt vinden. Één ding hebben al deze mensen gemeen: ze hebben allemaal een liefde voor groener en duurzamer werken. Vandaag belichten we de eerste persoon in Nederland die het Basisinkomen ontvangt: Frans Kerver.

Ergens in Feerwerd woont Frans Kerver (54) met zijn partner en kinderen. Sinds een half jaar ontvangt hij een basisinkomen van duizend euro in de maand. Hij gebruikt zijn tijd om te werken aan projecten die hem aan het hart liggen, waar hij plezier uit haalt en die volgens hem de wereld een stukje mooier maken. Tuinindestad is één van die projecten. Daar werkt hij met een groeiende groep mensen aan een bloeiende plek waar ze naast de verkoop van planten activiteiten organiseren. Zo kan je er brood komen bakken en is er een ShareShop voor OnsBasisinkomen. Maar werken met een basisinkomen, hoe werkt dat eigenlijk?

Wat is jouw achtergrond?

Ik groeide op in Oldenzaal en vertrok op mijn 17e richting Groningen om daar te studeren. Via de nodige omwegen werd ik communicatieadviseur en tekstschrijver. Zes jaar geleden investeerde en starte ik TuinindeStad. Op dit moment ontvang ik het basisinkomen en kan ik mijn tijd steken in projecten die ik belangrijk vind.

Dat basisinkomen heb je vergaard door een crowdfunding actie op te zetten. Hoe kwam je op dat idee?

Ik hoorde in voorjaar van 2014 voor het eerst over het basisinkomen tijdens een uitzending van VPRO Tegenlicht. Tijdens de Meetup n.a.v. deze uitzending ontmoette ik Ronald Mulder. Hij nodigde me uit voor MIES, dat net was opgericht. Dat is geen officieel instituut maar een club mensen die denken dat oude mechanismen en structuren niet meer werken en op zoek zijn naar een nieuwe economische werkelijkheid. Samen proberen we nieuwe experimenten te bedenken. OnsBasisInkomen was het eerste experiment i.o.m. het Duitse voorbeeld van Michael Bohmeyer: Mein-Grundeinkommen.

De crowdfunding actie was een groot succes. Je ontvangt nu al bijna een half jaar een basisinkomen van duizend euro per maand. Hoe heb je de afgelopen maanden ervaren?

Dit is misschien een teleurstellend antwoord, maar ik ervaar het niet veel anders dan daar voor. Ik werk namelijk altijd, waardoor ik geen verschil ervaar in betaald en onbetaald werk. Al het werk telt. Ik ervaar het wél als een luxe positie dat ik het kan veroorloven om tijd te investeren in Tuinindestad en andere projecten. Ik pak van alles aan en volg mijn instinct. Ik hoop dat één of meerdere projecten door groeit zodat ik daar mee verder kan na deze periode.

Wil je iets meer vertellen over die projecten?

Wat ik ervaar bij Tuinindestad is dat mensen vooral verlangen naar simpele dingen: klein geluk, samen dingen doen en geaccepteerd worden. Er heerst een verlangen naar een meer eenvoudige samenleving zonder bureaucratie, formulieren, werkstress en verantwoordingskramp. Door te werken op zo’n plek beleven we samen plezier en zou je soms bijna vergeten dat er ook nog brood op de plank moet komen. Natuurlijk hoef ik me op dit moment niet te laten leiden door wat het oplevert in euro’s. Maar op deze plek zijn er een boel mensen die veel werk verzetten. Toch krijgt dit werk niet de waardering die het verdient omdat het vrijwillig is. Betaald werk heeft veel meer status. Vreemd, als de bankdirecteur een week griep heeft loopt alles door. Maar als tante Annie, die dagelijks voor oma Jans zorgt griep krijgt, dan is er wel een accuut probleem. Je kunt bijna zeggen dat vrijwilligerswerk en mantelzorg de ruggengraat vormen voor onze samenleving.

Ondertussen lopen er meer acties om voor meer mensen een basisinkomen te krijgen. Hoe wordt iemand gekozen?

Mensen kunnen zichzelf opgeven en daar wordt een gelukkige uitgeloot. Ik ben als eerste en enige aangewezen omdat de campagne een gezicht nodig had. Een mens van vlees en bloed die het verhaal enthousiast kon vertellen.

Bij jou wisten donateurs dus bij wie het geld terecht kwam, maar bij de tweede en derde persoon niet. Waarom denk je dat mensen geld doneren aan een vreemde?

Mensen die geld doneren staan achter het idee. Ze geloven in de visie er achter en hebben vertrouwen in de ontvanger. Vertrouwen dat die ontvanger wel weet wat hij of zij met het geld kan doen om zichzelf te ontwikkelen.

Wat is volgens jou het grootste vooroordeel over het basisinkomen en zou je dat willen ontkrachten?

Dat mensen er lui van worden. Ik ken echt helemaal niet één iemand die helemaal niks doet. Mensen willen graag werken en ergens bij horen. Ze willen samen aan een doel werken. Ook als ze ziek zijn of anderszins (tijdelijk) niet fulltime kunnen werken. Bij Tuinindestad zie ik alleen maar mensen die doen wat ze wel kunnen zonder er een cent voor terug te krijgen. Niemand zit graag eenzaam achter de geraniums.

Wat heb je tot nu toe geleerd van dit experiment?

Dat het hard werken is om die tweede 12.000 binnen te halen. Dat we nog slimmer moeten worden en meer mensen zien te bereiken om die derde 12.000 binnen te halen en het vierde, vijfde enzovoorts. We zijn daar binnen MIES ook hard op aan het broeden. Ik heb geleerd dat ik het erg leuk vind om over het basisinkomen te vertellen. Dat lukt de ene keer beter dan de andere keer, maar het leert mij ook om steeds beter na te denken over wat ik precies vertellen wil. Ik vertel bijvoorbeeld graag bij twee schilderijen van Jan Steen: ‘The lean kitchen’ en ‘The fat kitchen.’ Op het ene schilderij is overvloed te zien en op de ander schaarste. Beide halen de naarste eigenschappen naar boven. Op beide schilderijen staan de mensen lelijk afgebeeld. Je zou de maatschappij zo in willen richten dat juist de goede eigenschappen in mensen naar voren komen.

Een negatief geluid over uw project is dat niet representatief is. Om het basisinkomen te testen zou het namelijk op een grote groep mensen getest moeten worden. Hoe staat u hier tegenover?

Natuurlijk is het niet representatief, maar de support toont wel aan dat meer mensen op zoek zijn naar nieuwe vormen van solidariteit. Het heeft ook heel veel publiciteit opgeleverd, waardoor in ieder geval weer wordt nagedacht over de inrichting van ons sociale stelsel. Vier gemeenten, waaronder Groningen, willen al gaan experimenteren binnen de participatiewet. Een experiment met een grotere groep zou perfect zijn om de voordelen aan te tonen. Tot slot hebben we de antwoorden van meer dan duizend mensen op de vraag: “ Wat zou jij doen met een basisinkomen?”

Wat ga je doen als deze periode voorbij is?

Dat weet ik nog niet. Waarschijnlijk is Tuinindestad dan weg, maar misschien is de OnderOpneming dan op een ander locatie gestart als coöperatie. Voor mij is er niet zo’n scherpe scheiding. Ik heb nu een basisinkomen maar doe ook nog gewoon betaalde klussen. Ik heb nooit een carrière gepland en vertrouw er op dat er voldoende activiteiten doorlopen. Ook om van te kunnen eten.

Meer weten over Frans Kerver? Klik dan hier. Ben je benieuwd naar de antwoorden die mensen gaven op de vraag wat ze zouden doen met het basisinkomen? Klik dan hier. Via die site kan je ook meer te weten komen over het hele project.

Ben of ken jij iemand die ook bijzonder (en groen) werkt? Dan kan je ons een mailtje sturen op redactie@hetkanwel.nl. Als je in het onderwerp ‘wonderlijk werken’ zet komt het bij de juiste persoon terecht. We zijn benieuwd!

Alle prachtige afbeeldingen zijn van Tuinindestad