Welke producten die jij gebruikt zijn door kinderen gemaakt?

We zijn het er allemaal over eens dat kinderen naar school moeten. Hier, maar natuurlijk ook in andere landen. Toch kopen we regelmatig producten zoals kleding, make-up of natuursteen waar kinderarbeid achter schuilgaat. Vaak omdat we het niet weten, soms omdat we het niet wíllen weten. Stop Kinderarbeid ontwikkelde een methode die kinderarbeid uitbant. Want dat is echt nodig.
HetkanWEL sprak met Sofie Ovaa van Stop Kinderarbeid, over hun aanpak, hoe jij kinderarbeid kunt herkennen en wat je kunt doen om het tegen te gaan.

Duurzame keuzes maken

Fair trade koffie, kleding van een duurzaam modemerk, biologische appelsap uit Nederland en zonne-energie van de boer om de hoek. Duurzame keuzes maken wordt steeds makkelijker. Met keurmerken, duidelijke informatie en streven naar transparantie, maken bedrijven grote stappen. Toch zijn er nog veel te veel producten waarbij het moeilijk te achterhalen is wie ze gemaakt heeft. En onder welke omstandigheden.

Misstanden

Over misstanden lezen we natuurlijk in de media. De kledingindustrie is zo’n voorbeeld. Je weet zelf ook wel dat als iets heel goedkoop is, iemand anders waarschijnlijk de prijs betaalt. Veel minder duidelijk is het bijvoorbeeld bij elektronica. Een telefoon bestaat uit heel veel onderdelen. Het kan zijn dat bij een van die vele onderdelen, zoals goud dat gebruikt wordt om verbindingen te leggen, kinderarbeid heeft plaatsgevonden. Dat is moeilijk te achterhalen. Een keurmerk 100% kinderarbeid-vrij is er niet.“Toch kun je als consument best goede keuzes maken én heb je meer invloed dan je denkt”, zegt Sofie.

Stop kinderarbeid

Sofie Ovaa is in Nederland de specialist op het gebied van kinderarbeid. Zij zet zich al 16 jaar in om kinderarbeid uit te bannen. Eerst als coördinator van de coalitie Stop Kinderarbeid en sinds juli dit jaar als programma-manager in een nieuwe alliantie van Stop Kinderarbeid, Unicef en Save the Children. Deze nieuwe alliantie biedt een enorme kans om alles waar Stop Kinderarbeid de afgelopen 15 jaar aan heeft gewerkt, verder op te schalen, onder de allesomvattende naam ‘Work: No Child’s Business’.

1 op de 10 kinderen

De cijfers over kinderarbeid liegen er niet om. Wereldwijd werkt 1 op de 10 kinderen tussen de 5 en 17 jaar oud. Dat zijn naar schatting zo’n 152 miljoen kinderen. Sofie: “We hebben het niet over klusjes die kinderen voor hun ouders doen, maar over werk dat de gezondheid van kinderen in gevaar brengt of ervoor zorgt dat kinderen niet naar school kunnen. Of een kind nou zwaar werk doet in een mijn of elke dag moet oppassen op zijn broertjes en zusjes; alles wat het recht op onderwijs in de weg staat, is verboden. Hier in Nederland en in elk ander land op de wereld.”

Duidelijke rechten van kinderen

“Voor kinderen tussen de 15 en 18 jaar gelden iets andere regels, dan voor kinderen tot 15 jaar. Zij mogen wel werken, maar niet als het werk gevaarlijk is. Hierbij moet je denken aan prostitutie, werken in mijnen of met giftige stoffen.”

Armoede is niet de belangrijkste oorzaak

“Vaak wordt gezegd dat kinderen moeten werken, omdat het gezin anders niet rond kan komen. In de praktijk gaat dit argument niet altijd op. Kinderarbeid houdt armoede juist in stand, want zo lang kinderen niet naar school gaan, leeft ook de volgende generatie in armoede.”
Om dat idee te veranderen heb je alle betrokken partijen nodig. Kinderarbeid heeft namelijk verschillende oorzaken. Het kan zijn dat er geen school in de buurt is of dat het niveau van de school zo slecht is dat ouders het nut er niet van in zien. Ook bedrijven maken graag gebruik van goedkope kinderarbeid en leveranciers en merken nemen te weinig verantwoordelijkheid voor hun keten.

Kinderarbeid-vrije zones

Stop Kinderarbeid richt zich daarom niet alleen op bedrijven, kinderen, of scholen, maar op een hele gemeenschap. “We werken aan kinderarbeid-vrije zones en we zien dat het werkt. We brengen alle partijen samen. De lokale overheid, scholen, lokale partners, docenten, werkgevers, ouders en kinderen. Samen beslissen zij dat het anders kan en hoe ze dat gaan realiseren. Dan is iedereen verantwoordelijk en is het praktisch haalbaar.”
Alle ouders willen het beste voor hun kind. Sofie: “Als ouders zien dat school hun kinderen een betere toekomst biedt, gaan ze daarvoor. Als overheden investeren in scholen, zien ze ook dat een gebied zich ontwikkelt. De kinderen die nu naar school gaan, worden later slimmere werknemers. Dat is ook in het belang van bedrijven. In nabijgelegen gebieden zien ze dat deze aanpak werkt en zo breidt het zich uit als een olievlek.”

Jij speelt een belangrijke rol

In de Eerste Kamer is er dit jaar een wet aangenomen die Nederlandse bedrijven verplicht om kinderarbeid in hun keten tegen te gaan. Dat is echt een stok achter de deur en hopelijk vindt er ook navolging in de rest van Europa. Sofie: “Bedrijven nemen steeds meer verantwoordelijkheid. Er wordt van ze verwacht dat ze inzicht geven in hun keten. Dat is soms ingewikkeld, maar we merken dat ze bij ons aankloppen voor advies. Wij koppelen ze dan aan lokale partners met wie we samenwerken.”
En ook jij speelt volgens Sofie een belangrijke rol. “Als consument kun je bewuste keuzes maken door wat je koopt en zo druk uitoefenen op bedrijven om transparant te zijn. Stel kritische vragen als het niet duidelijk is of er ergens kinderarbeid heeft plaatsgevonden en doe research voordat je iets koopt. Denk bijvoorbeeld aan natuursteen, kleding, elektronica en specifieke ingrediënten zoals mica in cosmetica. Tenslotte wil geen enkel bedrijf geassocieerd worden met kinderarbeid en heb je als consument daar een belangrijke stem in.”
Meer informatie vind je op Stopkinderarbeid.nl.
Foto: Danwatch / Stop Kinderarbeid