In een wereld van smartphones en drukke agenda’s is echt luisteren een vaardigheid waar we steeds minder oog voor hebben. En dat leidt tot isolement en een gevoel van eenzaamheid, zo stelt de Amerikaanse auteur Kate Murphy in haar boek You’re not listening, dat eind vorige maand verscheen. We dompelen onszelf onder in onze eigen gedachten en dromen en trekken ons terug in onze digitale bubbel, zonder aandacht te hebben voor wat de ander écht te zeggen heeft.
In gesprek
Als journalist denk ik altijd, dat ik een geoefend luisteraar ben, die overal een verhaal kan halen door de juiste vragen te stellen. Maar als ik niet op die stoel van interviewer zit, wordt het al een ander verhaal. Soms raak ik verveeld of afgeleid of haak ik af, omdat ik vind dat iemand iets ‘stoms’ zegt waar ik het niet mee eens ben. In dat geval ben ik vooral bezig met mijn eigen verontwaardiging en het bedenken van counter argumenten in plaats van dat ik nieuwsgierig verder luister.
Nog niet zo lang geleden raakte ik in gesprek met een ouder echtpaar uit Seattle. Hij kwam oorspronkelijk uit Praag en was op zijn 24e naar Amerika gevlucht. Zij was opgegroeid aan de oostkust van de Verenigde Staten. So far so good, maar ons gesprek ontaarde al vrij snel in een eenzijdig betoog tegen immigranten en voor het sluiten van de grenzen. Ik probeerde hier sputterend nog wat tegenin te brengen (“Maar u bent zelf destijds ook gevlucht naar Amerika” en “Er is nog zoveel ruimte in de VS voor nieuwe mensen”), maar dit vond geen gehoor (“Het gaat niet om de ruimte, maar om de economie”). En dus merkte ik, dat ik niet meer luisterde, maar vooral op zoek ging naar een beleefde manier om het gesprek af te kappen en te vertrekken.
Slecht luisteren
Slechte luisteraars zijn niet per se slechte mensen, schrijft Murphy. Maar niet goed luisteren, beperkt wel je blik op de wereld. “Iedereen is zo gebrand op het geven van z’n eigen mening of zijn zo snel afgeleid door technologie of hun eigen gedachten, dat het ons geïsoleerd, verkeerd geïnformeerd en intolerant maakt,” zegt ze in een interview met The Guardian.
Luisteren ontwikkelt je intuïtie
Hoe beter je leert luisteren, hoe meer je intuïtie en onderbuikgevoel zich ontwikkelt. “Je raakt geoefend is op het oppikken van al die kleine signalen.” Een gezichtsuitdrukking, een handgebaar. “Zonder die non-verbale communicatie pik je de nuance of de context van een gesprek slechter op.” En dat is precies wat er gebeurt in dit technologische tijdperk waarin we vooral nog via whatsapp, Messenger en mail met elkaar lijken te ‘spreken’.
Stap uit je eigen hoofd
Om echt goed te luisteren, moet je als het ware uit je eigen hoofd stappen. Je moet je eigen ego en je eigen gedachten aan de kant kunnen zetten om met een open blik het gesprek in te gaan. En dat is niet makkelijk. Zeker niet in deze tijden waarin mensen er, volgens Murphy, op uit lijken te zijn om tegenover elkaar te staan en elkaar te demoniseren. Denk aan de Brexit-kwestie, maar ook aan de klimaat discussie. “Je kan nooit echt luisteren als je ervan overtuigd bent, dat de ander in essentie een idioot is of een slecht mens.”
Hoe luister je beter?
Maar hoe leer je dan beter luisteren? Door -om te beginnen- je telefoon weg te leggen en oogcontact te maken. Stel vragen en onderbreek de ander niet continu in zijn of haar verhaal. Wees geduldig, zet je eigen mening tijdelijk opzij en probeer terughoudend te zijn met het vertellen van jouw eigen ervaringen of het aandragen van jouw instant oplossingen. Kortom: wees bereid om de wereld van de ander binnen te stappen. Want aan de basis van goed luisteren, ligt nieuwsgierigheid, empathie en waarachtige interesse in de ander.
Heb jij het gevoel dat je een goed luisteraar bent en dat er echt naar jou geluisterd wordt? Laat het ons weten door hieronder een reactie achter te laten.
Lees hier ook het verhaal van John Francis, die 17 jaar lang zweeg om beter te leren luisteren.
