Wat is groener: de vaatwasser of met de hand afwassen?

Bij mij thuis aan de keukentafel vindt regelmatig een discussie plaats over de vaatwasmachine: is het nu duurzaam en waterbesparend om een vaatwasser te gebruiken of kun je beter met de hand afwassen? Wat kost meer energie? En wat kost meer geld? Wil je een (nieuwe) vaatwasser kopen? Lees dan even door, want ik ging op onderzoek uit. 

Afwasstudie versus de realiteit

De Universiteit van Bonn rekende al eens uit dat vaatwassers de helft van de energie, een zesde van het water en een heleboel minder zeep gebruiken in vergelijking met afwassen met de hand. De cijfers zijn echter zeer afhankelijk van de omstandigheden. Zo gaat de studie er vanuit dat je bij het afwassen met de hand de kraan laat stromen. In het buitenland wordt dit vaak gedaan. Wij Nederlanders staan er echter om bekend om in een sopje af te wassen. Dit verandert de cijfers wat betreft waterverbruik natuurlijk alweer drastisch.

Waterverbruik

Vaatwassers gebruikten 10 jaar geleden nog gemiddeld 23 liter water per wasbeurt, maar ze worden steeds zuiniger. De Consumentenbond heeft het inmiddels over 13 liter water per wasbeurt. Daarbij wordt gemiddeld 1,06 kWh aan energie verbruikt.

In een afwasteiltje past gemiddeld 6 tot 11 liter water: dat is dus minder dan de bovengenoemde 13 liter van de vaatwasser. Maar: meestal laten we het water even doorstromen om het warm te laten worden voordat we het teiltje vullen. En: we spoelen de vaat ook vaak voor om het ergste vuil alvast te verwijderen (iets dat bij een vaatwasser niet hoeft en zelfs afgeraden wordt).

Als je er vanuit gaat dat er gemiddeld 7 liter water per minuut uit een kraan stroomt, kom je qua watergebruik dus toch al snel boven de 13 liter van de vaatwasser. Hoewel Kassa Groen stelde dat het watergebruik bij een vaatwas en handafwas ongeveer gelijk is.

Energieverbruik

Een vaatwasser verbruikt per afwas gemiddeld twee keer zoveel energie als een handafwas, stelt Milieu Centraal. Door dat hogere energieverbruik is een vaatwasser dus een stuk minder milieuvriendelijk. Een afwasmachine moet het water namelijk continu op temperatuur houden en voor een gemiddeld wasprogramma is dat 1,5 uur. Met een ecowasprogramma kan je een kwart van het stroomverbruik besparen.

Daarnaast is het slim om de vaatwasser pas aan te zetten als deze helemaal vol is. Wie een beetje handig is in het inruimen van de vaatwasser jaagt er met een gemiddelde vaatwasbeurt dan ook meer afwas doorheen. Het is trouwens beter voor het milieu om een standaard formaat afwasmachine te hebben en meer servies (zodat je minder vaak hoeft af te wassen) dan een kleinere vaatwasser en minder servies.

Financiën

Volgens de Consumentenbond kost het gemiddeld 22 cent om je vaatwasser het hoofdprogramma te laten draaien. Dat lijkt niet veel, maar laten we eerlijk zijn: het telt wel op. Het ouderwetse afwassen met de hand kost beduidend minder, zeker als je dat op de ‘Nederlandse manier’ doet met een teiltje.

Bij de handafwas hoeft het water alleen aan het begin te worden verwarmd. Dat scheelt aanzienlijk in energiekosten. Als je dan ook nog eens een bescheiden hoeveelheid afwasmiddel gebruikt en niet te veel en vooral ook niet te heet voorspoelt, dan scheelt dat helemaal. Want heet water – zo weten we inmiddels – belast het milieu nou eenmaal 50% meer dan koud water.

Als je met je vaatwassser voor het ecoprogramma kiest, kan je zo’n 20 euro per jaar besparen ten opzichte van het ‘reguliere hoofdprogramma’. Als je de vaatwasser dan ook nog eens op het nachttarief draait (als je dat hebt), ben je behoorlijk zuinig bezig. Toch versla je de handwas er waarschijnlijk niet helemaal mee als het om de financiën gaat.

Conclusie: vaatwasser of handafwas?

Als je de afwas met de hand en een teiltje doet (en de kraan dus niet laat stromen), is dit echt beter voor het milieu én voor je portemonnee.  Dat zit hem vooral in het energieverbruik, want qua water maakt het niet zo heel veel uit (mits je de kraan dus niet laat stromen tijdens het afwassen en niet al te uitgebreid en heet voorspoelt). Probeer verder zo weinig mogelijk zeep te gebruiken.

Kies je toch voor het gemak van een vaatwasser (wat inmiddels meer dan de helft van de Nederlanders doet), zet hem dan niet aan voordat hij helemaal vol is en kies voor het ecoprogramma. Voorspoelen is absoluut niet nodig en wordt zelfs afgeraden. Als je een nachttarief hebt, kan dat in de portemonnee schelen.

De vaatwasser biedt gebruikersgemak, maar persoonlijk houd ik het voorlopig met het oog op duurzaamheid – en de bijkomende gezelligheid – maar even bij afwassen met de hand.

Wat doe jij: afwassen met de hand of met de vaatwasser? En wat zijn daarbij je overwegingen? Laat het ons weten door hieronder een reactie achter te laten.