Wat is groener: de vaatwasser of met de hand afwassen?

Bij mij thuis aan de keukentafel vindt regelmatig een discussie plaats over de vaatwasmachine: is het nu duurzaam en waterbesparend om een vaatwasser te gebruiken of kun je beter met de hand afwassen? Wat kost meer energie? En wat kost meer geld? Wil je een (nieuwe) vaatwasser kopen? Lees dan even door, want ik ging op onderzoek uit. 

Afwasstudie versus de realiteit

De Universiteit van Bonn rekende al eens uit dat vaatwassers de helft van de energie, een zesde van het water en een heleboel minder zeep gebruiken in vergelijking met afwassen met de hand. De cijfers zijn echter zeer afhankelijk van de omstandigheden. Zo gaat de studie er vanuit dat je bij het afwassen met de hand de kraan laat stromen. In het buitenland wordt dit vaak gedaan. Wij Nederlanders staan er echter om bekend om in een sopje af te wassen. Dit verandert de cijfers wat betreft waterverbruik natuurlijk alweer drastisch.

Waterverbruik

Vaatwassers gebruikten 10 jaar geleden nog gemiddeld 23 liter water per wasbeurt, maar ze worden steeds zuiniger. De Consumentenbond heeft het inmiddels over 13 liter water per wasbeurt. Daarbij wordt gemiddeld 1,06 kWh aan energie verbruikt.

In een afwasteiltje past gemiddeld 6 tot 11 liter water: dat is dus minder dan de bovengenoemde 13 liter van de vaatwasser. Maar: meestal laten we het water even doorstromen om het warm te laten worden voordat we het teiltje vullen. En: we spoelen de vaat ook vaak voor om het ergste vuil alvast te verwijderen (iets dat bij een vaatwasser niet hoeft en zelfs afgeraden wordt).

Als je er vanuit gaat dat er gemiddeld 7 liter water per minuut uit een kraan stroomt, kom je qua watergebruik dus toch al snel boven de 13 liter van de vaatwasser. Hoewel Kassa Groen stelde dat het watergebruik bij een vaatwas en handafwas ongeveer gelijk is.

Energieverbruik

Een vaatwasser verbruikt per afwas gemiddeld twee keer zoveel energie als een handafwas, stelt Milieu Centraal. Door dat hogere energieverbruik is een vaatwasser dus een stuk minder milieuvriendelijk. Een afwasmachine moet het water namelijk continu op temperatuur houden en voor een gemiddeld wasprogramma is dat 1,5 uur. Met een ecowasprogramma kan je een kwart van het stroomverbruik besparen.

Daarnaast is het slim om de vaatwasser pas aan te zetten als deze helemaal vol is. Wie een beetje handig is in het inruimen van de vaatwasser jaagt er met een gemiddelde vaatwasbeurt dan ook meer afwas doorheen. Het is trouwens beter voor het milieu om een standaard formaat afwasmachine te hebben en meer servies (zodat je minder vaak hoeft af te wassen) dan een kleinere vaatwasser en minder servies.

Financiën

Volgens de Consumentenbond kost het gemiddeld 22 cent om je vaatwasser het hoofdprogramma te laten draaien. Dat lijkt niet veel, maar laten we eerlijk zijn: het telt wel op. Het ouderwetse afwassen met de hand kost beduidend minder, zeker als je dat op de ‘Nederlandse manier’ doet met een teiltje.

Bij de handafwas hoeft het water alleen aan het begin te worden verwarmd. Dat scheelt aanzienlijk in energiekosten. Als je dan ook nog eens een bescheiden hoeveelheid afwasmiddel gebruikt en niet te veel en vooral ook niet te heet voorspoelt, dan scheelt dat helemaal. Want heet water – zo weten we inmiddels – belast het milieu nou eenmaal 50% meer dan koud water.

Als je met je vaatwassser voor het ecoprogramma kiest, kan je zo’n 20 euro per jaar besparen ten opzichte van het ‘reguliere hoofdprogramma’. Als je de vaatwasser dan ook nog eens op het nachttarief draait (als je dat hebt), ben je behoorlijk zuinig bezig. Toch versla je de handwas er waarschijnlijk niet helemaal mee als het om de financiën gaat.

Conclusie: vaatwasser of handafwas?

Als je de afwas met de hand en een teiltje doet (en de kraan dus niet laat stromen), is dit echt beter voor het milieu én voor je portemonnee.  Dat zit hem vooral in het energieverbruik, want qua water maakt het niet zo heel veel uit (mits je de kraan dus niet laat stromen tijdens het afwassen en niet al te uitgebreid en heet voorspoelt). Probeer verder zo weinig mogelijk zeep te gebruiken.

Kies je toch voor het gemak van een vaatwasser (wat inmiddels meer dan de helft van de Nederlanders doet), zet hem dan niet aan voordat hij helemaal vol is en kies voor het ecoprogramma. Voorspoelen is absoluut niet nodig en wordt zelfs afgeraden. Als je een nachttarief hebt, kan dat in de portemonnee schelen.

De vaatwasser biedt gebruikersgemak, maar persoonlijk houd ik het voorlopig met het oog op duurzaamheid – en de bijkomende gezelligheid – maar even bij afwassen met de hand.

Wat doe jij: afwassen met de hand of met de vaatwasser? En wat zijn daarbij je overwegingen? Laat het ons weten door hieronder een reactie achter te laten. 

Over de schrijver

75 gedachten over “Wat is groener: de vaatwasser of met de hand afwassen?”

  1. Mij lijkt het dat er een belangrijk aspect altijd weer helemaal over het hoofd wordt gezien. Het water en energieverbruik wordt onder de loep genomen, maar men vergeet wel steeds het productieproces en de afvalberg. Iedereen heeft in de keuken het nodige om met de hand af te wassen en die installatie is erg eenvoudig, dus milieuvriendelijk. Dat ligt well anders bij een vaatwasser, die bovendien om de zoveel jaar dient vervangen te worden en de afvalberg nog maar eens doet toenemen. Mij maak je niets wijs. Een vaatwasser is ongetwijfeld makkelijk, maar groen is hij zeker niet.

  2. Tel bij de besparingen ook de besparing mee op relatie-reparaties. Wij houden allebei wel van sober en eenvoudig leven, van een opgeruimde keuken en ook van verantwoord koken, maar niet van afwassen. We vonden dat de afwas het beste met de hand gedaan kon worden, scheelt echt in je glaswerk en hout kan toch al niet in de vaatwasser, dus een sopje maken moet je tóch. Maar we waren tegelijk héél creatief in het bedenken waarom we net vandáág niet konden helpen met afwassen… Het heeft onze relatie èrrug goed gedaan dat we na een paar jaar toch een vaatwasser kochten 🙂

  3. Wat ik toch zo heerlijk vind: een afmachine scheelt mij tijd die ik anders aan de handafwas zou moeten besteden. De efficiëntie! Ik kan niet zonder maar m’n afwasmachine is helaas sinds m’n verhuizing nog niet aangesloten…

  4. De afwastabletten zijn inderdaad erg slecht voor ons milieu!
    Komt bij dat door afwastabletten glazen er na verloop van tijd niet meer uit zien.
    Gewoon afwas beetje sparen (in kast of oven) daarna de partij afwassen en nat in rek uit laten lekken.
    Voordeel hiervan je bent sneller klaar (alleen glazen eventueel afdrogen) En door de vuile vaat eerst in kast of oven te zetten heb je geen vuile afwas op de aanrecht.
    En het belangrijkste: het is veel beter voor het milieu!

    1. In de moderne machinevaatwasmiddelen zit een stof die de glazen beschermt Zelfs na jaren machinaal wassen zijn nog zoals nieuw.
      Wij gebruiken al heellang geen vaatwastabletten meer. Er bestaat een heel goed ecologisch alternatief: vloeibaat vaatwasmiddel. Je gebruikt net zoveel als je nodig hebt. In het vaatwasmiddellenbakje van onze machine staan gradaties wij vullen dat bakje voor de helft. bij vuile vaat, tot een kwart bij licht vuile vaat. Dat doseren is erg moeilijk met vaatwastabletten.

  5. Tabletten in de afwasmachine zijn agressief en eigenlijk bleek je de vaat met bleekmiddel en moet je vaak ook nog uit de kopjes de thee aanslag met de hand eruit poetsen.
    Zeer slecht voor het milieu.

    Overigens kan je de vaat ook even opsparen in je afwasbak en onder in een kast weg zetten.
    Ik heb ook eens bij bezoek van veel mensen, waarvan ik vond dat zij niet behoefden af te wassen de vaat even in een bak in de oven gezet. Moeten we niet even helpen? Nee hoor … ik heb het in de afwasmachine gezet?
    Oooh? Welk merkafwasmachine heb je … dan willen we wel even kijken? Ben je tevreden? Heel tevreden en toen zagen ze dat ik het even in de oven had gezet. Ze moesten er vreselijk om lachen.
    Je kunt de vaat inplaats van voor te spoelen ook met een krant of tijdschrift bladzijde afvegen. Komt er niet zoveel troep door de buizen heen.

  6. Ik heb veel voor het milieu over. We hebben zonnepanelen, een moestuin. Noem het maar op. Maar ik weiger met de hand af te wassen. Daar had ik als kind al de pest aan. Toen onze vaatwasser laatst stuk was, stond manlief enkele dagen met een muziekje op af te wassen. Lief hè?

  7. Wij houden het ook op de vaatwasser. Een belangrijk voordeel van de vaatwasser is dat hij draait terwijl wij slapen. Incidentele handtas doen we met een plantenspuit gevuld met wat sterker zeepsop. Even insprayen, afborstelen, kort spoelen met warm water. Klaar.

  8. Voor het gemak vergeten de vaatwasserfans maar even de energie en grondstoffen die je nodig hebt voor het maken van een vaatwasmachine. Ik denk dat je heel erg lang en vaak op de hand moet afwassen om die mileubelasting te overtreffen.

Reacties zijn gesloten.