Wat is groener: de vaatwasser of met de hand afwassen?

Bij mij thuis aan de keukentafel vindt regelmatig een discussie plaats over de vaatwasmachine: is het nu duurzaam en waterbesparend om een vaatwasser te gebruiken of kun je beter met de hand afwassen? Wat kost meer energie? En wat kost meer geld? Wil je een (nieuwe) vaatwasser kopen? Lees dan even door, want ik ging op onderzoek uit. 

Afwasstudie versus de realiteit

De Universiteit van Bonn rekende al eens uit dat vaatwassers de helft van de energie, een zesde van het water en een heleboel minder zeep gebruiken in vergelijking met afwassen met de hand. De cijfers zijn echter zeer afhankelijk van de omstandigheden. Zo gaat de studie er vanuit dat je bij het afwassen met de hand de kraan laat stromen. In het buitenland wordt dit vaak gedaan. Wij Nederlanders staan er echter om bekend om in een sopje af te wassen. Dit verandert de cijfers wat betreft waterverbruik natuurlijk alweer drastisch.

Waterverbruik

Vaatwassers gebruikten 10 jaar geleden nog gemiddeld 23 liter water per wasbeurt, maar ze worden steeds zuiniger. De Consumentenbond heeft het inmiddels over 13 liter water per wasbeurt. Daarbij wordt gemiddeld 1,06 kWh aan energie verbruikt.

In een afwasteiltje past gemiddeld 6 tot 11 liter water: dat is dus minder dan de bovengenoemde 13 liter van de vaatwasser. Maar: meestal laten we het water even doorstromen om het warm te laten worden voordat we het teiltje vullen. En: we spoelen de vaat ook vaak voor om het ergste vuil alvast te verwijderen (iets dat bij een vaatwasser niet hoeft en zelfs afgeraden wordt).

Als je er vanuit gaat dat er gemiddeld 7 liter water per minuut uit een kraan stroomt, kom je qua watergebruik dus toch al snel boven de 13 liter van de vaatwasser. Hoewel Kassa Groen stelde dat het watergebruik bij een vaatwas en handafwas ongeveer gelijk is.

Energieverbruik

Een vaatwasser verbruikt per afwas gemiddeld twee keer zoveel energie als een handafwas, stelt Milieu Centraal. Door dat hogere energieverbruik is een vaatwasser dus een stuk minder milieuvriendelijk. Een afwasmachine moet het water namelijk continu op temperatuur houden en voor een gemiddeld wasprogramma is dat 1,5 uur. Met een ecowasprogramma kan je een kwart van het stroomverbruik besparen.

Daarnaast is het slim om de vaatwasser pas aan te zetten als deze helemaal vol is. Wie een beetje handig is in het inruimen van de vaatwasser jaagt er met een gemiddelde vaatwasbeurt dan ook meer afwas doorheen. Het is trouwens beter voor het milieu om een standaard formaat afwasmachine te hebben en meer servies (zodat je minder vaak hoeft af te wassen) dan een kleinere vaatwasser en minder servies.

Financiën

Volgens de Consumentenbond kost het gemiddeld 22 cent om je vaatwasser het hoofdprogramma te laten draaien. Dat lijkt niet veel, maar laten we eerlijk zijn: het telt wel op. Het ouderwetse afwassen met de hand kost beduidend minder, zeker als je dat op de ‘Nederlandse manier’ doet met een teiltje.

Bij de handafwas hoeft het water alleen aan het begin te worden verwarmd. Dat scheelt aanzienlijk in energiekosten. Als je dan ook nog eens een bescheiden hoeveelheid afwasmiddel gebruikt en niet te veel en vooral ook niet te heet voorspoelt, dan scheelt dat helemaal. Want heet water – zo weten we inmiddels – belast het milieu nou eenmaal 50% meer dan koud water.

Als je met je vaatwassser voor het ecoprogramma kiest, kan je zo’n 20 euro per jaar besparen ten opzichte van het ‘reguliere hoofdprogramma’. Als je de vaatwasser dan ook nog eens op het nachttarief draait (als je dat hebt), ben je behoorlijk zuinig bezig. Toch versla je de handwas er waarschijnlijk niet helemaal mee als het om de financiën gaat.

Conclusie: vaatwasser of handafwas?

Als je de afwas met de hand en een teiltje doet (en de kraan dus niet laat stromen), is dit echt beter voor het milieu én voor je portemonnee.  Dat zit hem vooral in het energieverbruik, want qua water maakt het niet zo heel veel uit (mits je de kraan dus niet laat stromen tijdens het afwassen en niet al te uitgebreid en heet voorspoelt). Probeer verder zo weinig mogelijk zeep te gebruiken.

Kies je toch voor het gemak van een vaatwasser (wat inmiddels meer dan de helft van de Nederlanders doet), zet hem dan niet aan voordat hij helemaal vol is en kies voor het ecoprogramma. Voorspoelen is absoluut niet nodig en wordt zelfs afgeraden. Als je een nachttarief hebt, kan dat in de portemonnee schelen.

De vaatwasser biedt gebruikersgemak, maar persoonlijk houd ik het voorlopig met het oog op duurzaamheid – en de bijkomende gezelligheid – maar even bij afwassen met de hand.

Wat doe jij: afwassen met de hand of met de vaatwasser? En wat zijn daarbij je overwegingen? Laat het ons weten door hieronder een reactie achter te laten. 

Over de schrijver

75 gedachten over “Wat is groener: de vaatwasser of met de hand afwassen?”

  1. Hoe zit het met je eigen gezondheid als je steeds met je handen in het afwaswater zit met de handafwas?
    Ik spoel ook altijd de afwas na met schoon heet water vanwege het afwasmiddel dat op de borden blijft zitten (denk ik)

  2. Denk ook aan het verschil in afwasmiddel: het spul in de vaatwasser is velealen sterker en minder millieuvriendelijk dan dat voor de handwas…

  3. Ik mis in deze analyse de energie die het kost om een vaatwasser te produceren, en dat uitgesmeerd over de +/- 25 jaar die deze mee gaat (ruim geschat).
    Ook heb ik een gevoel dat vloeibaar vaatwasmiddel efficienter geproduceerd wordt dan per stuk verpakte, uit meerdere componenten bestaande vaatwas-tabs.

  4. Of nu met de hand afwassen of met de vaatwasser zuiniger is weet ik niet, maar je servies, glazen en bestek blijven wel (langer) mooi als je deze met de hand afwast.

    1. Wij wassen ook af met de vaatwasser, maar sommige delicate glazen moeten dan toch weer met de hand. Bovendien is de vaat niet gedaan als je als in de vaatwasser stopt. Je moet toch ook een sopje maken om het aanrecht en de tafel wat te poetsen, wat je gewoonlijk doet met het afwaswater.

      1. Je kan bij de aankoop an je glazen servies en bestek opteren voor materiaal dat vaatwasserbestendig is. Dan is afwassen in de vaatwasser geen probleem.

  5. op de meeste vaatwassers zit een eco programma, daarme bekort je het wasprogramma meestal tot de helft en met een lagere temperatuur, ook dan wordt de vaat echt wel schoon en bespaar je aanzienlijk wat aan energie. Ook kun je gewoon poeder gebruiken i.p.v. tabletten dat is op zich al goedkoper en bovendien kun je dan beter doseren en minder gebruiken.

        1. Ik heb nog steeds hetzelfde afwasborsteltje na 1 jaar. Nu zou ik het kunnen weggooien, maar waarom? Ik kan nergens meer zo’n mooi rood Pinhead Hellraiser afwasborsteltje kopen.

        2. Die is flauw hoor! Ik mag toch aannemen dat ook vaatwassers (de mensen die vaatwasser gebruiken in deze) het aanrecht een keer schoonmaken met een doekje of spons?

  6. Ik vind dat de vaatwasser alleen duurzamer en beter is wanneer het apparaat helemaal gevuld is. Daarbij wordt er ook gebruikt gemaakt van 70 graden heet water en ik kan daarin niet mijn handen stoppen zonder ze te verbranden.

    Toch blijf ik ook met de hand afwassen als het waardevolle voorwerpen betreft en de faat binnen 5 minuten gedaan kan worden.

  7. De vaatwasser is bij ons ook opslag van vuile vaat, pas na twee dagen gaat hij aan, of op het moment dat hij volledig gevuld is. Een handafwas laat je in het algemeen niet twee dagen staan. Dus de vergelijking lijkt met niet te kloppen. De bijkomende gezelligheid is zeker een puntje, maar daar valt ook op een andere manier iets mee te doen :-).

    1. Ik vind mix gezelligs aan afwassen met de hand…en ik geniet nog dagelijks van het inruimen van de vaatwasser. Het eventuele minimale nadeel qua besparing win ik weer terug op andere vlakken…

  8. Voorspoelen doen de meeste mensen zowel bij zelf afwassen als bij de vaatwasser. Dat maakt dus niets uit. Je sopje wordt immers snel onhoudbaar als je dat niet doet. Ik geloof niet dat je met zelf afwassen minder energie gebruikt. Die twee minuten de kraan open voor de afwas kan misschien als je alleen bent. Verder kun je in de vaatwasser je vaat opsparen, terwijl de afwas op het aanrecht laten staan er niet netjes uitziet. Vanuit ideologie lijkt een apparaat milieu-onvriendelijker, maar ik denk dat de vaatwasser toch wint.

    1. Je kunt de vaat ook in je teiltje op sparen, dan hoef je ook maar een keer in de week af te wassen als je voorspoelt of de restjes er met een oud tijdschrift vanaf haalt. Even in de spoelbak, daarna naspoelen met koud water en oplaten drogen. In twee minuten zet je het dan weer in de kast.

      1. Nog een tip: als je niet te vet eet, kan je ook best af met een half blokje in de vaatwasser (ik hak of zaag ze door).

        En ik ben jaren afwasser geweest en het fijnste en ook best zuinige is, om de kraan een heel klein beetje te laten lopen, dan spoel je het meteen af en meestal is het teiltje niet eens vol.

    2. Ben ik toch benieuwd hoe jij tegenover de klimaatontwikkeling staat. Praktisch de gehele wetenschap is het erover eens dat wij een slechte invloed op het klimaat hebben. ‘Denk’ jij dan ook dat dat niet zo is? Hier wordt een serieuze vergelijking gedaan tussen de vaatwasser en handafwas (met wat voorwaarden). Conclusie: handafwas is beter voor milieu en de portemonnaie. Jij ‘denkt’ dat de vaatwasser beter is. Zeg nou gewoon dat je het veel handiger vindt.

  9. Onze vaatwasser gebruikt warm water vanuit de zonneboiler en stroom van de zonnepanelen.
    Onze vaatwasser verbruikt weinig water en maakt hygiënischer schoon dan met de hand.

    1. Ik ga toch voor de vaatwasser. Bij de handafwas wordt maar al te vaak veel te veel afwasmiddel gebruikt. En staat de kraan bij elk groot onderdeel als pannen etc nog na te spoelen. Mensen met 2 afwasbakken vullen allebei de bakken. Daarbij komt dat bijvoorbeeld onze vaatwasser elke 2 dagen draait; hetgeen we met de hand elke dag zouden wassen. Onder het mom van”klep dicht en je ziet het niet”. Het enige nadeel zou het zout kunnen zijn. Maar als je gaat rekenen van productie tot afvoeren gaat dit hele verhaal natuurlijk niet op. De gehele levenscyclus van de vaaatwasser kost een veelvoud aan energie ten opzichte van een plastic teiltje. Maar ja…… dan kan je alles wel afschaffen.

Reacties zijn gesloten.