Baby’s en sommige dieren die niet kunnen rillen om zichzelf warm te houden, hebben het in grote hoeveelheden; bruin vet. Het is een opmerkelijk goedje, omdat het in tegenstelling tot de normale ‘witte’ vetcellen, die alleen energie opslaan, juist energie verbrandt om het lichaam warm te houden.
Bruin vet
Bij zoogdieren hebben voornamelijk de jongen grote hoeveelheden bruin vet. Bij baby’s van mensen bestaat bijvoorbeeld zo’n 5% van het lichaamsgewicht uit bruin vet. Dit hebben ze nodig om hun lichaamstemperatuur op niveau te houden. Verder is bekend dat voornamelijk dieren die een winterslaap houden hun hele leven lang grote hoeveelheden bruin vet houden. Voor deze dieren is bruin vet essentieel om niet dood te vriezen tijdens hun lange slaap.
Supervet
Lange tijd werd verondersteld dat dit bruine vet in mensen verdween tijdens het opgroeien. Slechts zes jaar geleden, in 2009, kwamen er verschillende wetenschappelijke studies waaruit bleek dat ook volwassenen bruin vet hebben. Waarom is dit zo’n fascinerende ontdekking? Je kunt bruine vetcellen actiever maken waardoor ze veel calorieën verbranden zonder dat jij ook maar een vinger hoeft op te tillen. Echt supervet dus.
Energiefabriekjes
Bruin vet kan direct energie gebruiken uit voedsel, terwijl normaal gesproken energie eerst moet worden opgeslagen voordat het gebruikt kan worden. Bruin vet kan verder ongeveer 300 maal zoveel warmte creëren per gram dan enige ander weefsel in het lichaam. Dit komt doordat bruine vetcellen veel zogenaamde mitochondria hebben. Mitochondria zijn zeg maar de energiefabriekjes in onze cellen. Ze voorzien cellen van de energie die ze nodig hebben. Het verschil tussen de mitochondria in bruine vetcellen en normale cellen is dat bruine vetcellen het eiwit genaamd Thermogerin (UCP1) zit, dat energie direct omzet in warmte.
Dus?
Mensen hebben verschillende hoeveelheden bruin vet. Slanke mensen hebben er over het algemeen meer van dan hun iets bredere medemensen. Dit verklaart bijvoorbeeld waarom sommige mensen zoveel kunnen eten als ze willen en toch geen gram aankomen. Toch kan iedereen zijn bruine vet aan het werk zetten. Namelijk door je bloot te stellen aan kou.
Kou
In 1960 werd er door het Amerikaanse leger een onderzoek gedaan waarbij een aantal bijna naakte mannen herhaaldelijk werden blootgesteld aan een temperatuur van 11 graden Celsius. Na twee weken rilden de mannen een stuk minder dan in het begin. Hun lichamen hadden zich aangepast aan de kou. De onderzoekers konden destijds alleen niet verklaren hoe dit kon.
Rillen
Wanneer zoogdieren het koud hebben gaan ze rillen. Wanneer je rilt trekken je spieren zich snel en kort samen waardoor warmte ontstaat. Maar wanneer je zoogdieren vaker blootstelt aan kou, wordt het rillen minder terwijl de verbruikte energie hetzelfde blijft. Dit geldt ook voor mensen. Wanneer je vaker wordt blootgesteld aan kou activeert je lichaam namelijk het bruine vet.
Verbranding van calorieën
De resultaten van onderzoeken naar bruin vet zijn erg verschillend. Een Japanse studie zag een verhoging in calorieverbranding van 108 naar 289 calorieën tijdens blootstelling van 2 uur aan kou in een periode van twee weken. terwijl een andere studie slechts 50 calorieën toewees aan het bestaan van bruine vetcellen.
Om bruine vetcellen actief te houden is het noodzakelijk om blootstelling aan kou een deel te maken van je dagelijkse routine. De activiteit van bruin vet daalt namelijk wanneer je niet je dagelijkse portie kou krijgt. De verwarming wat lager zetten, koud douchen en het drinken van ijswater zijn een aantal makkelijke manieren om het koud te krijgen, en óók goed voor de energierekening.
Koud douchen heeft overigens nog veel meer gezondheidsvoordelen. Hier vind je er 5.
Wim Hof
De grootste bikkel van Nederland, Wim Hof, beter bekend als ‘The Iceman’ heeft ook meegedaan aan een onderzoek over bruin vet. Hieruit bleek er veel meer bruin vet aanwezig was bij hem dan gemiddeld en dat hij tot zo’n 50% meer warmte kon produceren dan een jongvolwassene wanneer hij werd blootgesteld aan kou. Dit terwijl Wim al 56 is en de gemiddelde hoeveelheid bruin vet en warmteproductie door bruin vet afneemt met leeftijd.
Gewichtsverlies
Volgens wetenschappers kan blootstelling aan kou wel eens de derde pilaar van gewichtsverlies gaan worden, naast gezond eten en sporten. Toch is er nog veel onduidelijk over de werking van bruin vet, er moet nog veel onderzoek gedaan worden. Maar het kan zeker geen kwaad om af en toe de temperatuur thuis een paar graden lager te zetten.
Bron: Innerfire, Newscientist
