Hoe kom ik van mijn slakken af?

Ik ga er niet omheen draaien: slakken zijn niet mijn favoriete beesten. Op zich heb ik niks tegen ze (sterker nog: ik kan de manier waarop ze zich bewegen betoverend mooi vinden, net als bij kwallen), maar ik heb ze liever niet in mijn achtertuin. Of althans, ik heb liever niet dat ze zich tegoed doen aan mijn planten in mijn achtertuin. En daarin blijk ik niet de enige. Toen ik een foto van een aan flarden gegeten blad naar één van mijn meest diervriendelijke vriendinnen stuurde, kreeg ik iets terug met een hoop !!! en donderwolkjes. Slakken! Ze vormen de vijand van menig (moes)tuinhobbyist.

Er zijn een paar dingen die je moet weten over slakken. Bijvoorbeeld dat ze van donkere en vochtige plekken houden en zich daarom overdag vaak dichtbij de grond en diep in het groen verstoppen. Als de schemer valt, trekken ze erop uit om ’s nachts een verwoestend spoor door je kroppen sla en hosta’s te trekken. Het is niet zo dat er in mei meer slakken zijn dan in andere maanden (ze zijn er ongeveer van maart tot oktober), maar door de hevige regenbuien in deze maand lijkt het wel alsof er een ware invasie is. Zo hebben naaktslakken de neiging om vooral na een regenbui tevoorschijn te komen.

Ook deze morgen was het weer raak. Overal waar ik keek kropen ze, naakt of met huisje. Op de zijkant van potten, tussen de laatste resten van de tulpen (die dit jaar mede dankzij de slakken niet tot volle bloei kwamen) en zelfs over de rand van het waterbakje voor mijn kat hing een slak te drinken. “Die beesten moet je gewoon door de plee spoelen,” had een buurman gezegd toen we ons bogen over een strook groen in onze straat. “Ze hebben geen natuurlijke vijanden in onze achtertuinen en dus ben je ze met elke plant alleen maar aan het voeden.” We overwogen de mogelijkheid om egels uit te zetten in de binnentuinen (want die lusten deze beestjes graag), maar dan moesten we wel alle buren meekrijgen. En bovendien iets doen aan de doorgangen van tuin naar tuin, van waaruit bovendien geen uitgang was, want het is een binnentuin.

Waar zijn slakken goed voor?

De slak heeft natuurlijk gewoon zijn rol in het ecosysteem, anders zouden ze er niet zijn. Zo worden ze bijvoorbeeld gezien als de ‘grote opruimers’, omdat ze ons verlossen van dode planten. En van levende planten, hoor ik je denken, maar het zijn kieskeurige wezentjes. Ze houden lang niet van alle planten en bovendien eten de meesten met een huisje vooral de dode planten, schimmels en algen in je tuin. Dat zijn dus de opruimers. Het zijn vooral de naaktslakken waar je op moet letten, maar ook die hebben zo hun nut. Zo leven naaktslakken vooral onder de grond waar ze de aarde omwoelen (dat is mooi, want dan hoef jij niet meer te schoffelen). Slakken zijn zelf trouwens ook weer voer voor egels, padden en vogels (en soms voor mensen, al kan ik me daar persoonlijk echt helemaal niks bij voorstellen). Kippen en eenden zijn bijvoorbeeld dol op deze beestjes.

Wat kan je doen tegen slakken?

Als je gaat googelen op slakken, dan kom je moordzuchtige methoden tegen om ‘de vijand’ van je tuin een kopje kleiner te maken. Zo zouden ze, aangetrokken door gist, verdrinken in een schoteltje bier. Met zout kan je ze verschrompelen, net als met gif. En ergens vond ik de tip om aaltjes te kopen bij het tuincentrum die de slakken op hun beurt weer met een dodelijke bacterie infecteren. Door de plee spoelen, fijn pletten met je hak of doormidden knippen waren ook methoden die ik tegenkwam. Of rapen en ze dan met z’n allen in een gesloten zakje in de vriezer leggen (dat schijnt een zachte dood te zijn, al vraag ik me altijd af hoe je dat weet).

Het punt is vaak dat met deze methoden alleen maar gemeten wordt hoeveel slakken zijn ‘opgeruimd’, niet hoeveel planten je hiermee hebt bespaard. En dat is raar, want de meerderheid van de tuinslakken heeft dus niks kwaads in de zin. Je zou dus kunnen overwegen om helemaal niks te doen (ook niet omploegen, want daarmee verstoor je het bodemleven, inclusief naaktslak) en de natuur zijn gang te laten gaan. Want waarom hebben wij meer recht op die krop sla dan die slak? Maar goed, we begrijpen ook dat dit niet altijd het gewenste antwoord is. Bovendien: als jij jouw krop sla niet zelf tot wasdom weet te telen, waar haal je dan je sla? Juist. In de (biologische) supermarkt. En het is nog maar de vraag of dat duurzamer en slakkenvriendelijker is. Dus: hoe kom je van je van deze beestjes af?

1. Verplaats de slakken

Wil je zeker weten dat je boosdoeners te pakken hebt, dan is het slim om ‘s avonds je plantjes te inspecteren op slakken, liefst na een regenbui. De slakken die je dan op je geliefde plantjes vindt, kan je verzamelen in een kommetje om ze zo naar een andere plek te verhuizen. Daarbij is het wel zaak om ze niet al te dicht bij andere tuinen uit te zetten, want dan zitten andere mensen met de extra slakken die jij daar dumpt (bovenop hun eigen slakken). Niet heel sociaal dus. Dus: op de fiets stappen, minstens een kilometer verderop in een bos of park dumpen (waar ze waarschijnlijk opgegeten zullen worden door de vogels of egels aldaar).

Een andere tip, die ik online tegenkwam, was om de slak niet naar een parkje te verhuizen, maar naar een composthoop. Op die manier zet je de slakken gewoon aan het werk door het rottende groen te eten in plaats van jouw favoriete planten.

2. Maak je tuin minder aantrekkelijk

Zoals gezegd houden slakken lang niet van alle planten. Hosta’s, sla, courgette en jonge plantjes zijn erg in trek, maar aan planten als lavendel, goudsbloem, anjer, geranium, viooltjes, salie, tijm en varens hebben ze een hekel. Je kan tussen je slaplanten dus ook planten aanleggen waar slakken niet dol op zijn, zodat ze misschien een plantje aanvreten (of twee), maar niet een hele rij of een heel bed (want dat is dan teveel moeite / werk voor ze). Je kan er ook voor zorgen dat de slakken geen plek hebben om tegen de hete zomerzon te schuilen door geen mulch, stro of gemaaid gras op de aarde te leggen. Als je slakken overdag niet in de buurt van je planten zijn, zijn ze dat ’s avonds waarschijnlijk ook niet, want die afstand is dan te groot. Maar ook stenen of potten of stukken hout zijn een fantastische schuilplaats voor slakken. Als je die dingen verplaatst, gaat de slak ook in beweging om overdag schaduw te zoeken.

3. Geef je planten ’s ochtends water

In verband met de slakken is het beter om je planten ’s ochtends water te geven. Op die manier kan de grond overdag opdrogen en is het ’s avonds dus niet meer zo prettig voor de slak, die van nat en vochtig houdt. Als je ’s avonds sproeit, hebben de slakken die nacht gegarandeerd een feestje.

4. Plant jonge plantjes als het een tijdje droog is

Slakken houden met name van het blad van jonge plantjes. Een methode is dus om die jonge plantjes te planten als het een paar dagen warm en droog zal zijn. Op die manier is het voor de slak een grotere uitdaging om bij het kersverse voedsel te komen en bestaat er een kans dat ze je planten met rust laten. Een andere methode is om een plastic cup met kleine gaatjes in de bodem ondersteboven op je kleine, jonge plantjes te zetten. Dit werkt als een soort kas en de slakken kunnen er niet bij. Als het plantje groot genoeg is, haal je de cup weg (en bewaar je ‘m voor de volgende keer) en vinden de slakken jouw plant (inmiddels groter) al lang niet meer zo lekker.

5. Leg barrières aan

Je kan er ook voor kiezen om barrières aan te leggen rondom de door slakken geliefde planten. Denk daarbij aan koffiedik, cacaodoppen, eierschalen of sinaasappelschillen. Al zeggen we er meteen bij, dat er geen wetenschappelijk bewijs is dat dit ook daadwerkelijk werkt. Je kan ook koperdraad spannen (dat kan je kant-en-klaar kopen), maar ook dit schijnt niet altijd even effectief te zijn. Dus ik zou zeggen: zet niet al je geld in op deze optie. Bij grotere planten kan je kippengaas overwegen, terwijl je over de jonge plantjes juist een plastic fles zou kunnen zetten. Snijd hier dan eerst de boven- en onderkant vanaf, zodat er een soort tunnel ontstaat. Als je de bovenkant gekarteld maakt, ontmoedig je de slakken nog meer.

Wat doe jij tegen slakken? Laat het ons weten door hieronder tips achter te laten en jouw ervaringen te delen in de comments.