Palmolie vind je in koekjes, shampoo, margarine, tandpasta, biobrandstof en heel veel andere producten. Het is een eetbare, plantaardige en goedkope olie, maar we kennen allemaal wel het hartverscheurende filmpje van de orang oetang, die zijn leefgebied verliest om ruimte te maken voor palmolie plantages. De plantages leiden namelijk tot ontbossing, vervuiling en uitbuiting. Wat kunnen we daaraan doen? Palmolie vermijden of de verduurzaming van de sector stimuleren? Of zijn er ook alternatieven? Dat laatste lijkt nu in ontwikkeling te zijn in laboratoria.
Trossen vol aan de boom
Palmolie wordt gemaakt van de oranjerode palmvruchten van de oliepalm. De vruchten zitten met honderden tot duizenden bij elkaar in dichte trossen van zo’n 25 kilo. Een oliepalm kan wel 20 jaar vruchten geven en levert 6 tot 10 keer zoveel op als andere oliegewassen. Dit lijkt heel positief, want je hebt daardoor minder land nodig om de olie te produceren, maar de oliepalm groeit in tropische landen met een hoge luchtvochtigheid.
Plantages in Indonesië en Maleisië
Oorspronkelijk komt de boom uit West- en Zuidwest Afrika, maar inmiddels komt 85% van de wereldwijde palmolie van plantages in Indonesië en Maleisië, waar de productie alleen maar toeneemt. En daar zit het probleem. Door de groeiende vraag worden unieke ecosystemen in landen rond de evenaar vernietigd om plaats te maken voor oliepalmen en lijdt de lokale bevolking onder de komst van deze plantages. Dit leidt o.a. tot ontbossing, klimaatverandering en verlies van biodiversiteit.
Natuurlijke alternatieven
Er zijn wel andere oliën, zoals sojaolie of olijfolie, maar die hebben weer andere nadelen. Er is bijvoorbeeld meer landbouwgrond voor nodig om de gewassen te telen, of ze hebben niet dezelfde eigenschappen als palmolie. Palmolie zit namelijk in 60% van de samengestelde producten die je in de supermarkt kunt vinden. De olie is stabiel bij hoge temperaturen, geeft een smeuïge of knapperige structuur aan producten en heeft zelf geen geur of kleur en is daardoor een drager van smaakstoffen. In shampoo of zeep zorgt palmolie ervoor dat water en vet met elkaar mengen.
‘Palmolie’ uit het lab
Door de vernietiging van biodiveristeit die palmolie veroorzaakt, zoeken bedrijven naar alternatieven. Een daarvan is het Amerikaanse bedrijf C16 Biosciences. Dit bedrijf ontwikkelde een nieuw product met de naam Palmless. CEO Shara Ticku van C16 Biosciences richtte het bedrijf op na een reis naar Singapore. Daar was de lucht zo giftig door het verbranden van het regenwoud, dat ze een masker moest dragen om te kunnen ademen. Daar wilde ze een einde aan maken met een goed alternatief.
Gist en suiker
Vijf jaar na de oprichting van C16 Biosciences is Palmless klaar om de strijd met palmolie aan te gaan met een duurzaam alternatief. Dit innovatieve product wordt gemaakt met behulp van gist, dat wordt gevoed met duurzaam geteeld suiker. Dit gist geeft een olie af, die qua eigenschappen sterk lijkt op palmolie. En wat nog interessanter is, is dat het gist er slechts zeven dagen over doet om de olie te maken.
Gist dat groeit
Ook Clean Food Group, gestart door Chris Chuck, hoogleraar bioprocestechniek, en collega’s, zoals biologen, scheikundigen, werktuigbouwkundigen, scheikundig ingenieurs en voedingswetenschappers, ontwikkelde een stevig gist, die een hoge olieopbrengst oplevert. Deze giststam met de naam metschnikowia pulcherrima eet zelfs voedselafval en gras. Het zou ook wel eens een goed alternatief voor palmolie kunnen zijn.
Zo kun je het vermijden
Het zijn hoopgevende producten, maar voorlopig is het nog niet klaar om de strijd aan te gaan met de miljarden industrie. Tot die tijd kun je dus zelf proberen om zo veel mogelijk palmolie te vermijden. Wil je weten of een product palmolie bevat, dan kun je de ingrediëntenlijst van palmolie.info gebruiken of de lijst met merken die het WWF samenstelde. Ben je geïnteresseerd in producten zonder palmolie? Dan kun je de lijst van Zaailingen raadplegen. Deze lijst geeft per categorie alternatieven voor voeding- en cosmeticaproducten.]
Wil je ook meer weten over kaas waar geen koe aan te pas is gekomen? Lees dan dit artikel.
